پزشکی از جمله علومی است که تحت تعالیم عالیه اسلام در قرن اول تا سوم با حضور پزشکان جندی شاپور و حمایت تنی چند از خلفای عباسی رشد چشمگیری یافت و سپس با قدرت گیری آل بویه و دست یابی بر بخشهای غربی به خصوص بغداد، پایتخت جهان اسلام، روند این تحولات شتاب بیشتری یافت. بر همین اساس شناخت جایگاه پزشکی در زمان آل بویه به عنوان حلقه استمرار پیوند دانش پزشکی پیش از اسلام به دوران اسلامی از اهمیت به سزایی ...

خزران, قومی ترک نژاد و ترک زبان بودند که در سده های هفتم تا دهم میلادی / اول تا چهارم هجری در شمال شرقی دریای سیاه و شمال غربی دریای مازندران حکومتی مستقل و مقتدر داشته اند. در منابع کهن اسلامی از شهرهای اتل, بلنجر و سمندر به عنوان تختگاه خزران یاد شده است. طبقه حاکم خزران در نیمه دوم قرن هشتم میلادی با انگیزه های سیاسی به آیین یهود گرویدند. در سده اول هجری تاریخ روابط خزران و مسلمانان در دو سو...

جنبش اعتزال یکی از مهم ترین جنبش های کلامی است که اوایل قرن دوم هجری در بصره شکل گرفت. حمایت خلفای عباسی همچون مأمون، معتصم و واثق از آن موجب رشد سریع این جریان شد، به گونه ای که عده زیادی از مردم عراق، از جمله ساکنان بغداد، به این جنبش گرویدند. پس از شکل گیری بغداد در 145 ه.ق. و حضور عباسیان در این شهر معتزله نیز به بغداد روی آوردند. با گذشت زمان، اختلاف هایی میان معتزله بغداد و بصره شکل گرفت ...

در تحلیل و بررسی فرایند شکل گیری پدیده های تاریخی، جغرافیای تاریخی از حوزه هایی است که تأمل در آن ضروری می نماید. هدف این مقاله با اتکاء بر روش تاریخی، بررسی نقش جغرافیای تاریخی در شکوفایی و بالندگی مدرسۀ حلّه و تأثیر آن در گسترش اندیشۀ شیعی در این دوره است. حله را امیران امامی مذهب بنی مزید در سدۀ پنجم قمری ساختند. دُبَیس اول در حدود سال 419 قمری آن را در محلی آباد به نام جامعین، در غرب رود سورا ...

گسترش اندیشه تشیع در خارج از شبه جزیره عربستان و عراق معلولعوامل چندی از جمله مهاجرت شیعیان به سرزمین های دیگر بود وتقابل آنها با خلفای اموی و عباسی این روند مهاجرت را تسریع کرد.در خصوص ورود تشیع به ایران، میتوان گفت که اندیشه شیعینخست مناطق همجوار با سرزمین عراق را تحتتأثیر قرار داد. اگرچهگذرگاه های طبیعی غرب فلات ایران یکی از مجاری اصلی ورودتشیع به ایران بود، اما ولایات خوزستان به قدری اهمیت ...

تا زمانی که دین اسلام محدود به شبه جزیره عربستان بود به دلیل ساده بودن تشکیلات حکومتی مسلمانان از نظر اداری با مشکلات مهمی روبرو نشدند،اما با خارج شدن آن دین از زادگاه خود وفتح کشور های همسایه زمام-داران حکومت اسلامی با مشکلات عدیده ای در زمینه حکومت داری مواجه شدند،زیرا دین اسلام از صورت ساده نخستین به در آمده و به تدریج شکل دولتی به خود گرفته که می بایستی بر ملت های مختلف و سرزمین های وسیع فر...

گیلان از زمان باستان تا پیش از پذیرش اسلام، به دلیل کوهستانی بودن منطقه و راه های صعب العبور، و حضور اقوام گیل و دیلم که جنگجو، قدرتمند، جسور و آزاده بوده اند، هماره مورد توجه حکومت های ایران بوده است. آنان هیچ گاه در برابر حکومت ها سر تسلیم فرو نیاوره و هماره تحت فرمان حکومت های محلی خود بوده اند. با حضور علویان که از ظلم و ستم خلفای عباسی به منطقه گیلان و دیلمان پناه بردند، مردم این مناطق ک...

مشروعیت خلفای نخستین با توجه به عدم اجماع امت بر آنها و وجود رقبای قوی با تردیدهای جدی مواجه بود. از سوی دیگر اولین اقدام ابوبکر پس از رهایی از مشکل مرتدین به راه انداختن فتوحات بود که ثروت و رفاه زیادی در پی داشت. به نظر می‌رسد ارتباط وثیقی میان راه‌اندازی فتوحات و کسب وجهه برای خلفا وجود داشته باشد. در این پژوهش نخست نقش فتوحات در مشروعیت بخشی به حکومت سه خلیفه نخست بررسی شده و سپس از تعطیل آ...

تاریخ اسماعیلیان نزاری ایران در زمان فرمانروائی دولت سلجوقیان با فتح قلعه الموت به رهبری حسن صباح در 483ه.ق، آغاز و تا سقوط آن بدست مغولان در 654ه.ق، ادامه یافت، آنچه در این پژوهش بررسی شده است، علل و انگیزه های ترور و حذف فیزیکی مخالفان توسط اسماعیلیان نزاری(483-654ه.ق)، و واکاوی چرایی و چگونگی انتخاب خط مشی مسلحانه در برابر مخالفان است. در این پایان نامه سوالات برمبنای روش پژوهش تحقیقات تاریخ...