مبحث «محکم و متشابه» از مباحث مطرح در علوم گوناگون اسلامی است که غالباً به تبع آیه هفتم سوره مبارکه آل عمران {مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتاب وأُخَرُ مُتَشابهاتٌ} مطرح می شود. این نوشتار کوشیده مفاد این آیه شریفه را بررسی و اثبات کند که اولاً «آیاتٌ مُحْکَماتٌ» به معنای «آیات واضح»، و نیز «مُتَشابهاتٌ» به معنای «آیات مجمل و مبهم»، و نیز تأویل به معنای تفسیر نیست. و ثانیاً مراد از «آیات محکمات»، آیاتی است که در نسخ...

جدول آرایه‌ای ساده است که در نسخه‌های اسلامی اولیه هم دیده می‌شود. می‌توان این جداول را بر اساس نقش آنها در صفحه‌آرایی به دو شکل جداول‌ کاربردی و جداول‌ تزیینی تقسیم کرد. با توجه به اینکه این آرایه‌ها به‌صورت مستقل و با تکیه بر نمونه‌های متقدم موجود در نسخ اسلامی کمتر مورد پژوهش قرار گرفته‌اند مطالعۀ پیش‌رو ضرورت یافته‌است. از طرفی شناخت هرچه بهتر این آرایه شناخت جنبه‌های دیگر هنر کتاب‌آرایی را...

الف- موضوع و طرح مسأله: با توجّه به اهمیّت مبحث ناسخ و منسوخ در قانون گذاری و استنباط مسائل شرعی از قرآن کریم و سنّت و محوریّت کلمات معصومین (علیهم السّلام) در شرح و تبیین و تفسیر قرآن و از طرفی مغفول واقع شدن اهل بیت (علیهم السّلام) در این گونه مسائل، بررسی «نسخ آیات قرآن در مکتب اهل بیت (علیهم السّلام)» امری ضروری به نظر می رسد. هدف این کار تحقیقی، بررسی دیدگاه معصومین (علیهم السّلام) در مورد نسخ آی...

تصویرسازی موضوعات و نسخ مذهبی، از دیرباز مورد توجه نگارگران قرار داشته است. از این میان تصویرسازی قصص قرآنی در نسخ مختلف مذهبی، تاریخی و ... جایگاه ویژه ای دارد. پژوهش حاضر از میان سایر قصص قرآنی، چگونگی تصویرسازی داستان زندگی موسی (ع) مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور با هدف معرفی و تجزیه و تحلیل نگاره های به جامانده از زندگی موسی در نگارگری ایرانی تا قبل از دوره معاصر و به جهت تصویرسازی مع...

شناخت نسخه های خطی اصل یکی از عوامل اصلی در جریان گردآوری وتصحیح متون است .از اینرو محققان تلاش گسترده ای در به دست آوردن نسخه های خطی اصل دارند تا بتوانند جریان علمی عصر مولف را بهتر شناخته وشیوه ی تفکر مولف را ازاصل دستنوشته اودریابند.بدین جهت فهرست نویسان با توجه به علایم ونشانه های متعدد ،سعی درشناسایی نسخه های اصل داشته ودارند. درتحقیق حاضر سعی برآن شده تابخشی ازاین نشانه ها که ازفهرست ها...

هدف: وضعیت خدمات‌دهی بخش نسخ خطی کتابخانه‌های ملی، مجلس، آستان قدس رضوی، و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. روش‌شناسی: در این پیمایش برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه پژوهشگرساخته استفاده شد. یافته‌ها: در همه کتابخانه‌ها بیشترین درصد مراجعان کسانی هستند که هر از گاهی برای تصحیح نسخه خطی و یا تهیه مقاله به کتابخانه مراجعه می‌کنند. میزان رضایت از ساعات کاری کتابخانه‌های مختلف تقریباً با هم مشابه بود، ...

هدف از این پژوهش بررسی پیشینه‌های کتابشناختی پایگاه نسخ خطی خانه کتاب از نظر مطابقت با استانداردها و قواعد فهرستنویسی مورد تأیید و استفاده کتابخانه ملی ایران است. پژوهش حاضر، پژوهشی کاربردی است که به‌صورت پیمایش تحلیلی و با استفاده از سیاهه وارسی به‌عنوان ابزار گردآوری اطلاعات صورت گرفته است. درک اینکه فهرستنویسان نسخ خطی تا چه میزان خود را ملزم به رعایت قوانین فهرستنویسی می‌دانند، می‌تواند در ...

پژوهش حاضر با هدف بررسی نگاره های نسخ? مصور اکبرنام? محفوظ در موز? ویکتوریا و آلبرت لندن صورت گرفته است. نسخ? نام برده یکی از نسخ مصور زمان اکبرشاه (1014-963ق./1605- 1556م.)، سومین پادشاه از سلسل? گورکانیان هند می باشد. پژوهش گر به منظور نیل به هدف در پی پاسخ گویی به این مسائل می باشد که ویژگی عمومی نگاره های نسخ? اکبرنامه چیست و ساختار ترکیب بندی آن ها چگونه است. این پژوهش که با روش توصیفی-تح...