یکی از رخدادهای مهم عصر مشروطه که باعث تشدید ناامنی در ولایات شد ، بازگشت محمدعلی شاه به ایران بود که پس از فتح تهران در سال 1327 ق/ 1909م/ 1287ش به دست مشروطه خواهان تبعید شده بود . او که مناسبات تنگاتنگی با سران ترکمن ، مازندران و سوادکوه داشت ، از راه استرآباد وارد ایران شد و سواد کوه را که مقر اسماعیل خان سواد کوهی (امیرموید) بود به عنوان پایگاه خود برگزید. و از سوی دیگر مازندران اگر چه در ...

با تأسیس دولت صفوی و به رسمیت دادن مذهب تشیع دوازده­امامی – به عنوان تنها مذهب رسمی کشور – در سال 907 ه. ق. در ایران تحولی شگرف و رنسانس­گونه به وجود آمد  که در راستای به ثمر رسانیدن آن علما و وزرا و مبلغان مذهبی زیادی نقش داشتند. یکی از این افراد وزیر کارکشته و پیر این عصر ساری تقی (مقتول به سال 1055 ه.ق. در عصر شاه عباس دوم) بود که به عنوان اعتماد الدوله یا وزیر سه پادشاه در عصر صفوی خدمت می ...

سرزمین گیلان همواره در طول تاریخ برای حاکمان مرکزی ایران سرزمینی ثروتمند و دور از دسترس بود. همین مسئله نیز موجب مهاجرت اسماعیل میرزا به سرزمین گیلان گشت. اما در دوره شاه تهماسب وشاه عباس اول این شاهان دلایل و بهانه­های متعددی جهت تسلط بر این سرزمین داشتند. همسایگی گیلان با قفقاز، روسیه و، همچنین، ارتباط با عثمانی از مسیر قفقاز، ذخایر ارزشمند ابریشم، ارتباط آبی با اروپا، تبدیل این سرزمین به مخف...

شهاب شهیدانی( عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان ) [email protected] 09168608226 سعید حیدری ( کارشناس ارشد تاریخ ) [email protected] چکیده بی تردید نفت از جمله منابع مهم درآمدهای اقتصادی ایران می باشد که سهم بسزایی در روند توسعه و رشد و نیز ممانعت از آن در جامعه ایرانی ایفا نموده است. تحّولات تاریخی صنعت نفت در عصر پهلوی دوم هنوز نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است و این مهّم با توجه ب...

بیان مسئله و موضوع پژوهش دوران صفوی یکی از ادوار پرماجرای تاریخ ایران است در این دوره نفوذ و اقتدار سلاطین نامداری چون شاه عباس اول باعث شد که کشور ایران در اوج قدرت و یکپارچگی به سر برد. اما در ادوار بعدی به خصوص دوره شاه سلطان حسین صفوی، که بعلت بی کفایتی و خرافاتی بودن، اوضاع کلی جامعه ایران را به هرج و مرج گذاشت و موجب شد که با توجه به این ضعف، در ایالات شرقی شورش هایی بوجود آید که در این...

با ظهور دولت صفوی، که استقلال ایران همراه با تفکر شیعی اساس نظام حکومت قرار گرفت، شاهنامه نویسی نیز با هدف بیان دلاوری ها و لیاقت پادشاهان صفوی و ذکر حقانیت تفکر شیعی مجدداً مطرح شد. از این آثار می توان شهنامۀ ماضی اثر قاسمی گنابادی را نام برد. مقالۀ حاضر به بررسی نسخه ای از شهنامۀ ماضی می پردازد که به صورتی خاص در کنار منظومۀ حماسی دیگری با عنوان ظفرنامه (تمرنامه) اثر هاتفی هم نشین شده است. ه...

به رغم آگاهی های موجود در باب اجتماع عصر صفوی، که عمدتاً از سفرنامه ها و گزارش های اروپاییان معاصر حکومت صفوی فراهم آمده است، ممکن است بتوان در تواریخ محلی و سلسله ای نیز شواهدی از موضوعات اجتماعی یافت. به لحاظ تاریخ نگاری، در عصر شاه عباس، دو دسته از منابع - تواریخ محلی و سلسله ای - به نگارش درآمده اند. در پژوهش کنونی، گزیده ای از گزارش های اجتماعی مشترک در این تواریخ، بررسی تطبیقی شده است. روی...

بی تردید، نظام آموزشی، یکی از مهم ترین پایه های هر جامعه به شمار می آید، که ضمن اثرگذاری بر دیگر نظام های اجتماعی، از آن ها نیز تأثیر می پذیرد.دولت پهلوی اول با هدف مدرن سازی کشور، از جمله این عرصه را مورد توجه خود قرار داد.از آنجا که هر نظام سیاسی دارای شاخصه هایی است، یکی از اصلی ترین شاخصه های عصر پهلوی اول ملی گرایی(ناسیونالیسم) بود، که در این دوره در شکل میهن دوستی، شاه پرستی، توجه به نژاد...

بررسی اوضاع مرو در دوره قاجار بدون توجه به اقدامات و روابط متقابل حکومت های اطراف آن ممکن نیست، بنابر این در این مقاله نخست به مناسبات و روابط آقامحمد خان با حکام مناطق مذکور پرداخته می شود که عبارت است از اقدامات و لشکرکشی های حاکم بخارا در مرو و خراسان وتصرف مرو، و واکنش دولت ایران به آن اقدامات، که از حد اعزام سفیر و نوشتن نامة تهدیدآمیز فراتر نرفت و امکان اقدام بر ضد امیر بخارا برای بنیان گ...

معروف است که یکی از اقدامات مثبت و عملی شاهان هخامنشی در مواجهه با فرهنگ سرسخت   قبیله­ای منطقة جنوب غرب ایران از یک­سو و نیاز به جلب حمایت قبایل و وحشت از شورش آنان از سوی دیگر برقراری پیوندهای خانوادگی به شکل ازدواج­های سیاسی با مهم­ترین رهبران قبایل بود. ارتباط سیاسی و خویشاوندی داریوش اول (۴۸۶ـ۵۲۲ ق.­م) با گبریاس یکی از همدستانش در سرنگونی گئوماته/ بردیا و رهبر قبیلة پاتیشوری، یکی از قبایل ...