متکلمان مسلمان کوشیده­اند باورهای مذهبی خود را بر یقینیات استوار سازند. از سوی دیگر ظنی بودن بیشتر گزاره­های تاریخی ما را به این پرسش روبرو می­سازد که آیا متکلمان نمی­توانسته­اند هیچ یک از رویدادهای تاریخی را مبنای باورهای خود قرار دهند؟ در حالی که تأثیر پاره­ای رویدادهای تاریخی بر شکل­گیری یک باور مذهبی بر کسی پوشیده نیست. این مقاله می­کوشد با یک رویکرد مقایسه­ای روش سه تن از متلکمان جهان اسلا...

این مقاله، چگونگی تبدیل مدفن ارغون خان، چهارمین ایلخان مغول، به زیارتگاه اسلامی «قیدار نبی» را توضیح می دهد و همچنین توجیه منطقی تری در رابطه با منشأ نام «قیدار» ارائه می کند. نام «قیدار»، نخستین بار توسط شرف الدین علی یزدی در تاریخ جهانگیر مقدمة ظفرنامه (تألیف 822 ق) در ارتباط با محل دفن ارغون خان و نیز در ظفرنامه (تألیف 831-828 ق)، در ارتباط با شرح وقایع سال 805 ق (دورة یورش های امیرتیمور و ح...

ثی ب?ض زیبثز قب طُ?? ?ب 1 ??ِ?ی اظ ثی ب?ض 1ب ش?ربث? ی? یٌ ا?رز رً 0 ?ر??ی اذرشلا زض ??ذز ? ?بظ ث?ز? 0ً ک?ره 0 آ? 1یذط ?ُ?ری ی? ? اذرشلا زض ش?بث? ی??ر طًث? 1یرسضار 1رب، 1ب ای? د?? 1ف، ا ش ب?لا ?هبض? 1یسض?ا ی?ٌ? آ??ظ? ? ی? س?ا?رس چطثی ?دط?سئی? ثب س?? 0 ث 0 یبکش 0 زض بً 1ف اذشلالار س? ی?س ظ? ی? ج?شلایب? ث 0 زیبثز ر?وطط ثبقرس . ? ثرب زض?ربر ر?ش ر?ق اظ جً?ر?ز ا??? ی?? یب ?س دب?د ث 0 ا??? ی?? 1 ط?ا? ا?ز. ا...

مناسبات دولت صفویه با همسایه غربی خود، یعنی دولت عثمانی، از همان زمان شاه اسماعیل اول توأم با کشمکش و درگیری های نظامی بود. جنگ چالدران در سال 920 ق/1514م نقطه عطف این ستیزه ها بود که درگیری های درازمدت بعدی را در پی داشت. شاه عباس اول در دوران حکومت خود، چند بار توانست عثمانیان را شکست دهد؛ اما با مرگ او در سال 1038 ق/1629م و در آغاز سلطنت شاه صفی، بار دیگر عثمانیان در حمایت از شاهزاده ای شورش...

پس از مرگ ابوسعید(716-736 ق)، آخرین ایلخان بزرگ مغول، سربداران(737-783 ق) از میان قیام‌‌‌‌‌های تاثیر‌گذار گروه‌‌‌‌‌های محلی، موفق به تشکیل حکومت گردیدند که با توجه به شرایط پیش‌رو، در دوره‌های مختلف حکومتشان سیاست مذهبی متفاوتی در پیش گرفتند. این پژوهش با استفاده از نشانه‌شناسی سکه‌ها تلاش دارد بدین پرسش پاسخ دهد که سیر تطور سیاست مذهبی سربداران چگونه بوده است؟  نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از ...

لب­‌اللغه اثر شیخ محمودبن محمدامین لاهیجی، از نویسندگان سده­‌های یازدهم و دوازدهم هجری است. از زندگانی مؤلف اطلاع دقیقی در دست نیست. از تنها اثر بازمانده­‌اش چنین برمی‌­آید که وی مطالعه و بررسی کتاب­‌های معتبر لغات عربی و فارسی را از سال 1077 ق آغاز کرد و پس از 21 سال کار و تلاش، این اثر را به سال 1098 ق که مطابق با حساب جمل «لب‌­ا‌للغه» است، به پایان رساند. این کتاب شامل حدود 5200 لغت...

ابوعبدالله احمد بن محمّد بن اسحاق به ابراهیم هَمَدانی ـ ابن‌فَقیه هَمَدانی، جغرافیدان ایرانی (نزدیک به: 255-330ﻫ. ق.) در کتاب ارزشمند خود «اخبار البُلدان» که احتمالاً در 290ﻫ. ق./ 903م. نوشته شده است، ترجمۀ متن دو سنگ‌نوشته در دامنۀ کوه الوند همدان (= سنگ‌نوشته‌های گنج‌نامه) را آورده است. با وجود این، ترجمۀ او کوچک‌ترین همانندی‌ای با متن سنگ‌نوشته‌های داریوش بزرگ و خشایارشا در دامنۀ کوه الوند ندارد و آ...

غازان خان پسر بزرگ ارغون در سحرگاه جمعه 29 ربیع‌الاخر سال 670 ﻫ..ق در قصبه‌ی آبسکون در «سلطان دوین» در مازندران به دنیا آمد. غازان پس از مرگ ارغون و قتل گیخاتو و بایدو، در سال 694 ﻫ..ق به کمک امیر نوروز- سردار مسلمان شده خود – بر تخت سلطنت جلوس کرد. جلوس غازان بر تخت سلطنت همراه بود با تأسی او از مذهب حنفی و قدرت گرفتن این مذهب و باطل شمردن تمام ادیان الهی موجود در کشور و خراب کردن قربانگاهها، ...

در اوایل سدة دهم هجری/شانزدهم میلادی، سلطان محمدشیبانی(د 916 ق/ 1510 م) خان سمرقند، پایتخت تیموریان را تصرف وحکومتشیبانیان را پایه گذاری کرد. بزودی رقیب تیموری او، بابر (د 936 ق/ 1530 م)مجبور شد آسیای میانه را ترک گوید تا امپراتوری گورکانیان را در هندتأسیس کند. مقالة حاضر به بررسی مناسبات شیبانیان و گورکانیان هند می -پردازد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که به رغم خصومت اولیه، واقعیاتحاکم بر ...

تثلیث زاویه به همراه تربیع دایره و تضعیف مکعب از مسائل کهن ریاضی است که ریاضی‌دانان بسیاری در بار? آنها اظهارنظر کرده‌اند. محاسب? وتر ثلث یک زاویه با استفاده از یک معادل? جبری از جمله روش‌هایی است که برای حل مسأل? تثلیث زاویه عرضه شده است. غیاث‌الدین جمشید کاشانی (د. 832 ق) در رسال? الوتر و الجیب خود با به کارگیری این روش جیب زاوی? یک درجه را با داشتن جیب زاوی? سه درجه محاسبه کرد. پس از او دیگر...