کودکان خارج از نکاح کودکانی هستند که بدون وجود علقه زوجیت میان پدر و مادر و در اثر ارتکاب عمل زنا متولد می‏شوند. مطابق دیدگاه حقوقی، نسب این کودکان، نامشروع و غیرقانونی است و قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران هم در ماده 1167 به پیروی از فقهای امامیه، طفل متولد از زنا را ملحق به زانی نمی­داند. مفهوم عدم الحاق آن است که قانون، نسب طبیعی کودک نامشروع را نادیده می­گیرد و آثار قانونی نسب مانند ولایت قه...

   یکی از این حقوق زوجین، حق تمکین است و یکی از مصادیق تمکین این است که زن از منزل بدون اذن شوهر خارج نشود. همه­ی فقهای اسلامی معتقدند که خروج از منزلِ شوهر بدون اذن او «نُشوز» محسوب می‌شود. درباره­ی محدوده­ی استیذان زوجه در فقه امامیه چند قول بیان شده است: گروهی از فقها، استیذان از زوج را به‌طور مطلق واجب می‌دانند؛ گروه دوم، استیذان را مقید به قید منافات نداشتن با حق زوج در استمتاع تام از زوجه م...

در ارتباط با حکم نذر زوجه ، مشهور فقها قائل به لزوم استیذان زوجه از زوج در مطلق نذر هستند ، اما بررسی مستندات مسأله بیانگر این است که موافقت با مشهور در این اطلاق و شمول میسر نیست و آنچه از روایت صحیح وارد در این باب قابل برداشت است ، لزوم اذن زوج در نذر در امور مالی است . همچنین از ادله چنین برداشت می شود که اذن زوج در انعقاد نذر ، شرط است . همچنین اگر نذری توسط زن قبل از تزویج ، صورت پذیرد ، ...

عقد ازدواج حقوق مختلفی را برای زن ایجاد می‌کند، اما گاهی مسائلی همچون اعصار پیش می‌آید که ممکن است زوج از پرداخت این حقوق ناتوان گردد. بنابراین می‌توان گفت دریافت مهریه و نفقه حق زن است، اما در صورت عجز از پرداخت هر یک از آنها، قانون برای زن راه‌حلی اندیشیده است. از جمله در صورت عجز زوج از پرداخت مهریه این حق به وی داده ‌شده است که از تمکین خاص امتناع ورزد و حتی با تقسیط مهریه تا دریافت آخرین ق...

به دنبال تشکیل خانواده که نظام آن مبتنی بر حق و تکلیف متقابل است، تکالیف زناشویی زوجین نیز برقرار شده و هر یک از زن و مرد دارای حقوق و تکالیفی می‌گردند که از جمله این تکالیف، تمکین زوجین از یکدیگر است. اما نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که در رابطه زناشویی، معمولاً مفهوم عدم تمکین را صرفاً برای تخلف زوجه از وظایف زناشویی بکار می‌برند؛ در حالیکه امکان نشوز و تخلف زوج نیز متصور است. پس...

ریاست شوهر بر خانواده، به موجب ماده 1105 «قانون مدنی»، از اختیارات شوهر است و از مجاری اعمال آن، حق شوهر در منع اشتغال همسر است. این اختیار، که آمیزه است از حق و تکلیف، تا جایی قابلیت اعمال دارد که شوهر از حدود مصالح خانواده تجاوز نکند. به موجب قانون، هر چند کار و فعالیت، از حقوق قانونی و مشروع زن و مرد محسوب می شود، اما شغلی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات زن و شوهر باشد حق اشتغال آن دو را م...

بر‌اساس قانون مجازات اسلامی، برای انجام اعمال طبی یا جراحی باید از خود فرد یا ولی وی رضایت گرفت. افزون‌براین، در بیمارستان‌ها و سایر مراکز درمانی متعارف است که برای انجام اعمال طبی یا جراحی زوجه از زوج نیز رضایت می‌گیرند و بدون رضایت وی اقدامی نمی-کنند. این نوشتار به بررسی مبانی فقهی- حقوقی این اقدام (اخذ رضایت زوج) با نگاهی به حقوق تطبیقی پرداخته است. نتیجه مباحث آن است که در موردی که زوجه،‌ ع...

نکاح یکی از اقسام عقود لازم که اساس و بنیاد خانواده و بلکه پایه جامعه خلاق و پویا و تمدن ساز به شمار می رود. این پیمان بنیادین اجتماعی از چنان اهمیتی برخوردار است که باید قواعد و احکام آن در نهایت احتیاط و دقت بررسی شود. اسلام، داشتن چهار همسر دائمی را به طور هم زمان برای مرد جایز می داند. شرط ازدواج مجدد در ضمن عقد نکاح از موضوعات چالش برانگیز جدید در حقوق اسلامی است، آنچه ازدواج مجدد نامیده ...

در عرف کنونی جامعۀ ایران معمولاً میان عقد ازدواج و شروع زندگی مشترک زوجین، فاصلۀ زمانی وجود دارد که به آن دوران عقدبستگی می‌گویند، در این بازه زمانی دختر علیرغم اینکه همسر شرعی و قانونی زوج محسوب می‌شود، عملاً در منزل پدر یا منزلی غیر از مسکن شوهر سکونت دارد، این رویّۀ اجتماعی احکام و قانون‌های فقهی و حقوقی ویژه‌ای در ارتباط با چگونگی رعایت حقوق زوجین در این بازۀ زمانی را می‌طلبد که از جمله مسئلۀ ...