براهین جهان شناختی براهینی هستند که در آنها با تأمل در جهان آفرینش و با تکیه بر نیاز موجودات متحرک و ممکن، به یک موجود کامل استناد می شود. یکی از اقسام این دسته از براهین، برهان جهان شناختی کلام است که در میان متکلمان اسلامی به برهان حدوث معروف است و در آن از طریق حدوث زمانی عالم به اثبات وجود خالق پرداخته می شود. این برهان از براهین سنتی است که به رغم نقدهایی که به آن شده، در روزگار ما بازسازی...

در طول تاریخ، محوری‌ترین موضوعی که انبیای الهی کوشیده‌اند مردم را به سوی آن سوق دهند، اصل توحید و نفی شرک بوده است. از جملة این تلاش‌ها، رویکردهای استدلالی و عقلانی حضرت ابراهیم (ع) است که در قرآن کریم منعکس شده‌است. وی در مواجهة فکری با مشرکان زمان خود برای نفی ربوبیت ستارگان، ماه و... و نیز اثبات توحید ربوبی، از برهان بهره می‌گیرد. از این برهان، تبیین‌های مختلفی صورت گرفته‌است.یکی از این تبیی...

این رساله به بررسی مسئله حقیقت بدن مثالی و یافتن دیدگاه قرآن و احادیث می پردازد. این واکاوی طی چهار فصل صورت گرفته است. در فصل اول کلیات پژوهش که شامل طرح مساله، تاریخچه پژوهش، ضرورت و اهداف و... مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم ساحتهای وجودی انسان محور قرار گرفته است که شامل دو بخش است؛ در بخش اول مروری به دیدگاه های مطرح و شاخص در بیان حقیقت نفس دارد. در این بخش پس از بیان حقیقت نفس از د...

افزایش شواهد موید نظریۀ مه‌بانگ نه‌تنها منجر به مرگ و کنار راندن نظریات رقیب مانند حالت پایدار گردید، بلکه بار دیگر جدال قدیمی میان فلاسفه و متکلمین بر سر حدوث و قدم عالم از سر گرفته شد. ولی این‌بار حامیان متکلم نظریۀ مه‌بانگ مسلح به قوانین فیزیک کوانتوم و نظریۀ نسبیت هستند. لذا ما نیز در این مقاله قصد داریم یافته‌های جدید اخترفیزیک‌دانان را با عقاید فلاسفۀ اسلامی نقد و بررسی کنیم؛ آن‌چه که در ...

ابومنصور محمد بن محمد ماتریدی در اوایل قرن چهارم در شرق جهان اسلام ظهور نموده و همانند ابوالحسن اشعری که در مرکز جهان اسلام برخاست به اتحاد طریق میانه در میان افراط و تفریطی که از سوی معتزله از یک سو و اهل حدیث و حنابله از سوی دیگر اعمال می شد همت گماشت وی علی رغم عظمت و تاثیر علمی عمیق بر متکلمان بعد از خود همچنان ناشناخته مانده و حتی آثار قلمی اش بجز تعداد اندک بصورت خطی باقی مانده و به نشر س...

چکیده : این پژوهش بر محور "تبیین آفرینش از منظر فلسفه و کلام اسلامی و بررسی تطبیقی آن با قرآن کریم" نگاشته شده است . مساله اصلی در این پژوهش آن است که آفرینش جهان را از منظر کلام اسلامی ( نظریه خلق از عدم ) و از منظر فلسفه اسلامی ( نظریه فیض ) تبیین نموده ، ضمن تبیین دیدگاه قرآن در مساله آفرینش ، در تحلیل نهایی به بررسی تطبیقی این دو دیدگاه با قرآن کریم بپردازد. تاکید در تبیین دیدگاه فلاسفه بر...

از نظر ابن‏ سینا و ملاصدرا حدوث نفس از ناحیه علل مفارقه (عقل فعال) به سبب استعداد و آمادگی بدن و فراهم شدن مزاج و ترکیب بدنی معتدل و متناسب است. بدن با آثار و نقش‏های مهمی که در مرحله حدوث نفس ایفا می‏کند مرجِّح حدوث و عامل تعین نفس است. تکثر و تمایز نفوس در ابتدای حدوث، به وسیله بدن و عوارض بدنی تحقق می‏پذیرد. همچنین، بدن موجب استکمال و منع تعطیلی وجود نفس و قوای آن می‏شود. بدن در مرحله حدوث نفس...

فقهاء و علمای حقوقی در مباحث متعددی همچون بحث ارث به اصل تاخر حادث استناد کرده­اند. استفاده صحیح از این اصل منوط به تشخیص ماهیت آن و حجیت آثار مترتب بر آن، می­باشد. هر چند برخی این اصل را فاقد اعتبار یا از مصادیق اصل عدم دانسته­اند، اما تطبیق آن بر قاعده استصحاب به صواب نزدیک­تر است. از آنجا که در این اصل، گاهی از اوقات، تاخر در اجزاء زمان و گاهی از اوقات تاخر نسبت به حادثه دیگر اثبات می­شود، ب...