این پژوهش با هدف بیان مفهوم رندی در تعلیم وتربیت نگاشته شده است.یکی از محوری ترین شخصیت های شعر حافظ رنداست. او برجوهر اندیشه گری عارفانه شاعرانه ی خود ، نام رند را می نهد و این بنیادی ترین مفهومی است که حافظ برای بازگفت انسانشناسی عارفانه –شاعرانه ی خویش بکار می گیرد .در واقع رند یک اثر هنری خود آفریده است که همچون هر اثر هنری دیگر ،چیزی تعریف ناپذیر و ناگفتنی در خود دارد.از آنجایی که حافظ در ...

فصل اول شامل مختصری از احوال و آثار حافظ شیرازی است که پس از توضیحی درباره ی ادبیات فارسی میان قرن های 8 تا 10، وارد بحث درباره ی احوال و آثار فضولی بغدادی می شود. در فصل دوم پس از اینکه درباره ی رند و بازتاب آن در ادبیات صحبت کرده ایم، مضامین قلندرانه، رندانه و مغانه، ابتدا در غزل های حافظ و سپس فضولی آورده شده و پس از بررسی، مقایسه ای میان این مضامین صورت گرفته است. با بررسی هایی که در این فص...

چکیده انتظار حالتی روانی است که سبب وجود آمادگی در شخص و زمینه ساز تحول در معرفت، احساس، رفتار و عمل آدمی می شود تا لایق رسیدن به چیزی که منتظر آن است، شود. شعر"انتظار" به خصوص وجه دینی آن در میان شاعران ایرانی، جایگاه شایسته ای دارد و حافظ از زمره ی شاعرانی است که انتظار در سراسر دیوان او نمود دارد. هدف پایان نامه ی حاضر و آنچه که این پژوهش را نسبت به دیگر پژوهش های انجام شده، متمایز می ک...

در این پژوهش، تلاش شده تا با بیان مشترکاتی در موسیقی بیرونی و درونی غزل های حافظ و حزین، اثبات شود که حزین در سرودن غزل هایش، از خواجه شیراز الهام گرفته و از او تبعیت کرده است. بدین منظور، مشابهت های ظاهری غزل های هر دو شاعر بررسی شده است. البتّه در این قسمت، غزل هایی انتخاب گردیده است که حزین در آنها به استقبال غزل های حافظ رفته و آنها را بر وزن و قافیه و ردیف غزل های او سروده است. در ادامه، تض...

مهندسیِ سخن در غزلیات حافظمجموعه گفتاری است برای نشان دادنِ ساختارِ ظریف و بی نظیرِ سخن حافظ؛ ساختاری که نتیجه یِ ظریف اندیشی ها و نازک کاری هایِ حافظ است. این گفتار نشان می دهد که حافظ چگونه سخن خود را سخته و سنجیده و استوار پیش کش خواننده و سخن دوست کرده است. در این نوشته بعد از سخنی کوتاه درباره یِ زندگی نامه ِیِ حافظ و جایگاهِ وی در شعر و غزل فارسی، ساختار و هندسه یِ بی نظیر اشعار وی را برمی شماریم و ...

یکی از ویژگی های سبکی غزل حافظ پوشیده بودن پیوند معنایی ابیات، به عنوان واحدهای معنایی سازنده ساختار معنایی غزل، با یکدیگر است که موجب می شود ساختار معنایی در یک غزل او در ظاهر و در نگاه های نخستین گسسته احساس شود تا جایی که بعضی پژوهندگان این گسستی و شکاف میان مضامین ابیات در یک غزل را ویژگی خاص غزل حافظ می دانند و چنین می پندارند که هر بیت یا هر چند بیت در یک غزل از حافظ استقلال معنایی دارد و...

  در این مقاله به صناعت حُسن تعلیل در شعر حافظ پرداخته می­شود. حسن تعلیل صناعتی است که در آن شاعر دلیلی ادعایی برای پدیده­ای می­آفریند یا بین دو پدیده رابطۀ علت و معلولیِ تخیّلی ایجاد می­کند. در شعر فارسی این صناعت از آغاز ظهور و نمود داشته است؛ به نحوی که به نظر برخی پژوهشگران ادبی از ویژگی­های خاصِ شعر فارسی است. حسن تعلیل بعد از ایهام، یکی از صناعت­های غالب در شعر حافظ است که به سبب تکرار و بسام...

شعر حافظ به مناسبت نحوه به کارگیری زبان، جولانگاه رستاخیز کلمات است. کلماتی که در غزل‌های همسان (به لحاظ ساختار وزن و قافیه و ردیف) شاعران هم عصر او، فاقد آن جذبه‌ها و کشش‌ها و بارهای معنایی است که در غزل‌های حافظانه، پیدا و پنهان است. در دستگاه نشانه‌ای که حافظ بر محور همنشینی واژگان خویش برمی‌گزیند، معماری ویژه‌ای شکل می‌گیرد که در آن کلمات جان می‌گیرند و در ایهامی لطیف، بنای با شکوهی ...

تصوّر رایج دربارة غزل حافظ این است که ساختار گسسته و پریشان دارد، اما روایت‌شناسی نشان می‌‌دهد چنین ساختاری متناسب با نوع سخن و وضعیّت عصر شاعر است؛ این گسستگی ظاهری، با خوانش خواننده به انسجام منتهی می‌شود. ساحت سخن و معنایی که در غزلیّات حافظ وجود دارد، نیازمند «خوانش» مخاطبان اوست. شاعر برای درک این نظام روایی از سوی مخاطبان، هماهنگ با تمامیّت غزل به شگردهای متنوعی نظیر ترکیب توصیف، حادثه و گفت‌...

هدف مقالۀ حاضر، تبیین پایه‌های شناخت حافظ، بر اساس طرح‌واره‌های قدرتی است. از این رو، این مقاله بر آن است که نشان دهد از منظر زبان‌شناسی شناختی، استعاره صرفاً ابزاری زبانی در راستای تزیین کلام نیست، بلکه قطعاً ابزاری شناختی است. چارچوب نظری این مقاله وامدار نظریۀ طرح‌‌واره‌های تصویری جانسون است. در این مقاله، پس از تأملی بر سمت و سوی زبان‌شناسی شناختی، بر روی استعاره درنگ کرده‌ایم و آنگاه با معرف...