محمد مسعود سعیدی ، دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد *   محمد مظلوم خراسانی ، استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد   محسن نوغانی ، دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد   علی یوسفی ، دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد       دیدگاه ها و مواضع عالمان دین متناسب با شرایط متغیر اجتماعی- فرهنگی جامعه، برای سازگاری بیشتر با مقتضیات محیط جدید، تغییر می کند. نیمه اول سده بیستم...

گفتمان اسلام سیاسی، در طول حیات خود تجربیات متفاوتی را در کشورهای اسلامی رقم زده که مهم ترین آنها پیروزی انقلاب اسلامی در ایران 1979 و تلاش جنبش اخوان المسلمین مصر برای به دست گیری قدرت به گونه ای دموکراتیک در سال 2012 بوده است. انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 به پیروزی رسید و توانست خود را بر ذهن و زبان مردم هژمون سازد؛ اما اخوان المسلمین که سابقة بیشتری در مبارزه دارد، در طول فعالیت خود برای ...

یکی از مهم ترین وقایع بعد از جنگ جهانی دوم در ایران، ملی شدن صنعت نفت به واسطه حضور مردم در صحنۀ سیاست و بحرانی است که سبب قطع روابط سیاسی ایران و انگلیس شد؛ به همین دلیل جنبش ملی شدن صنعت نفت در ایران را می توان سرآغاز فصل نوینی درجهت مطالبات مردم مبتنی بر استقلال خواهی و استبدادستیزی به حساب آورد. تاکنون نویسندگان متعددی از ابعاد گوناگون، علل و عوامل شکل گیری و ناکامی جنبش ملی شدن صنعت نفت را...

در این مقاله توصیفی گفته شده است در دورة جنبش دین پیرایی (رفرماسیون) دولتهای مقتدر و مستبد جدید‘ آرمانها و روشهای سوداگری‘ و جنبشهای سیاسی و اقتصادی با دامنه های تاریخی دوربردی به وجود آمدند. دین پیرایی ادامه جنبش شورایی در کلیسا‘ که در نظر داشت اقتدار پاپ را محدود و نظام نمایندگی در کلیسا را برقرار نماید دانسته و گفته شده است که این خواستها نمایانگجر احساسات ناسیونالیستی بوده است. دین پیرایی د...

با سقوط امپراتوری هخامنشی توسط اسکندر مقدونی دنیای غرب بر دنیای شرق چیره شد. اسکندر قبل از آنکه رویای یک امپراتوری هلنیستی در سراسر جهان را به واقعیت برساند از دنیا رفت و میراث او بین سرداران وی تقسیم شد. آسیای غربی و ایران سهم سردار او سلوکس شد که در سال 312ق. م. حکومت سلوکی را ایجاد کرد  و نزدیک به نیم قرن دوام داشت؛ اما کشمکش های سلوکیان با نیروهای قدرتمند در غرب از جمله بطالسه، زمینه­ی شورش...

پس از تغییر حکومت و تأسیس سلسله پهلوی در ایران و تأسیس دانشگاه در کشور طبیعی بود که فعالیتهای دانشجویی شکل گیرد. این فعالیتها در ابتدا صورت صنفی و عمدتاً رفاهی داشت و به مرور که رژیم پهلوی در مقابل این خواسته‌ها از خود واکنش نشان داد، جنبش دانشجویی جایگزین فعالیتهای دانشجویی شد که برای رژیم پهلوی مشکلاتی را به همراه داشت. جنبش دانشجویی در تعامل با جریانات سیاسی موجود در جامعه و تحت...

در این مقاله ابتدا نقش مستقیم بانک ها و مؤسسه های مالی، اعتباری و بازارهای بورس ایالات متحده در ایجاد بحرانی که با گسترش بی سابق? رکود، بیکاری و فقر زمینه ساز ظهور اعتراض های مردمی در قالب آنچه به « جنبش تصرف وال استریت» شهرت یافته، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، سپس واکنش های نه فقط منفعلانه که دست کم به زعم مردم امریکا جانبدارانه و حمایتی دولتمردان ایالات متحده نسبت به عاملان شناخته شدة ایجاد...

راشد الغنوشی - مؤسس و رهبر جنبش اسلامی تونس - با ابتنای‌‌‌‌‌بر تفکر اسلامی و اتخاذ راهبرد واقع‌‌‌‌‌گرایانه، این جنبش را از کوران بحران‌‌‌‌‌های ‌‌‌‌‌سیاسی معاصر عبور داد و آن را در دستیابی به اهداف جنبش رهبری کرد. امری که رهبران اخوانی در مصر به‌‌‌‌‌دلیل اتخاذ رویکردهای افراطی از آن بی‌‌‌‌‌بهره بودند و انقلاب سیاسی نوظهور خود را با کودتای ارتش، نافرجام گذاشتند. این موفقیت مرهون مجموعه‌‌ای از عوا...

کیسانیان پیروان فرق? کیسانیه که مشروعیت خود را به واسط? انتساب به محمد بن حنفیه می دانستند در بستر تحولات سیاسی و اجتماعی جامعه عصر اموی شکل گرفتند. انتقام جویی سرسختانه موالی کوفه از قاتلان امام حسین و اشراف کوفه تحت رهبری کیسان ابو عمره باعث شد که نام کیسان در کوفه و عراق پر آوازه گردد . کم کم هواداران مختار که طرفدار امامت محمد بن حنفیه بودند به نام کیسانی و کیسانیه معروف شدند. این جماعت ترک...

جنبش های سیاسی دوران امام سجاد (7) و موضع گیری های آن حضرت در قبال آن:در فصل اول رساله حاضر نگارنده درباره وضعیت سیاسی و اجتماعی دوره مذکور از عهد خلیفه اول تا دوره امام سجاد (ع) سخن گفته و تا حد امکان چگونگی شکل گیری احزاب سیاسی را بر رسیده است. مسئله جانشینی پیامبر (ص) و امامت حضرت علی (ع) و همچنین جریان حکمت و مسئله صلح امام حسن(ع) از اهم مباحث مطروحه در این فصل است که سبب ساز تشکیل احزاب سی...