جلال الدین عبدالرحمن سیوطی از علماء و نویسندگان بزرگ عصر ممالیک و از پیشتازان عرصه تألیف و یکی از پر اثرترین نویسندگان اسلامی است، تعداد آثار او را بیش از 500 اثر ذکرکرده اند، در اکثر زمینه های دینی و ادبی آثار مهمی بر جای نهاده است. کتابهای او در موضوعات تفسیر و علوم قرآن، حدیث، فقه, علوم عربی ) لغت، صرف، نحو، معانی و بیان) تاریخ و طبقات و... می باشد. در مقامه نویسی نیز دستی داشته و حدود 25 م...

جلال الدین محمّد بلخی که از بزرگترین شاعران وبرجسته ترین متفکران جهان است،در کتاب تعلیمی خود،«مثنوی معنوی»از عالی ترین مفاهیم عرفانی و اخلاقی سخن گفته است. اخلاق مقدمۀ ورود به سیروسلوک عرفانی می باشد و مباحث اخلاقی حجم عظیمی از کتاب مثنوی را تشکیل می‌دهد. واز آن­جا که مولوی در القای مؤثر این مباحث از روش داستان پردازی بهره می‌جوید ، همین امر نیز سبب ماندگاری و پویایی این مباحث اخلاقی در مثنوی گش...

سید عثمان مروندی، ملقب به لعل شهباز قلندر(م 673 ه.ق) در جوانی از ایران به هندوستان رفت و پس از فراغت از تحصیل همراه شیخ بهاءالدین زکریا مولتانی، شیخ فریدالدین گنج شکر و شیخ جلال الدین بخاری، علمای سهروردیه مولتان، نواحی مختلف هندوستان را سیاحت کرد و سرانجام در سهوان، یکی از قدیمترین مناطق سند اقامت گزید و کلاسهای علم وعرفان دایرکرد. او به اشاعه دین اسلام و ترویج زبان فارسی پرداخت و منطقه را به ...

اشاعره یکی از مذاهب کلامی اهل سنت هستند. تشابه ظاهری بین بعضی اعتقادات اصولی اشاعره و تعالیم عرفانی، باعث شده که عارفان بزرگ مسلمان از جمله مولانا جلال الدین محمد بلخی را در جرگه مذهب اشعری تصور کنند. در حالیکه اصولاً مبانی و مبادی علم عرفان و علم کلام کاملاً مستقل و متفاوت هستند. در این مقاله سعی شده برخی از تشابهات ظاهری آرای عرفانی مولانا در قیاس با اصول اعتقادی اشاعره که ظاهراً مشترک می نمایند...

یکی از بحران های عصر حاضر، افزایش آستانه نابسامانی های روحی و رفتاری بخش قابل توجه انسان هاست. برخی مکاتب فکری در پی گره گشایی آن برآمده اند ولی نه تنها راهی برای درمان نبوده اند بلکه دردی شدند بر دردهای گذشته. علت اصلی این ناکامی ها، عدم شناخت جامع از زوایای وجودی انسان است. وقتی انسان با معیار حیوانی سنجش شود، نتیجه ای جز آرامش جسمانی و یا ظاهری موقت نخواهد داشت. به همین دلیل مهم و ضروری است ...

از آنجایی که مثنوی یک اثر تعلیمی - عرفانی است، شاعر بیشترهمت خود را صرف آن کرده است که با استفاده از قصه ها، رمزها، اسطوره ها و اشارات داستانی اندیشه های عارفانه خود را به آسانی القا کند. پراکندگی و گوناگونی قصه ها و حکایت ها از یک سو و دخل و تصرف عمدی و آگاهانه شاعر در آنها از سوی دیگر، زمینه های حضور و ظهور شخصیت های متعدد را در مثنوی فراهم آورده است که پیوسته به ایفای نقش مشغولند و بعضا بین ...

مطالب مورد بحث و بررسی در این رساله عبارت است از : بحثی مختصر پیرا ادبیات - اسلام و ادبیات - ناصرخسرو - ناصر خسرو و علم - ناصرخسرو و آزاد اندیشی - ناصر خسرو و مدح - سعدی - سعدی و عدالت - سعدی و مدح - مولوی - مولوی و اسلام - مولوی و پیامبران الهی - مولوی و علی علیه السلام .

شعر فارسی گنجینه ای است که دانش های کهن، از جمله علم نجوم را که در شمار قدیمی ترین آنهاست، به خود اختصاص داده است. تحقیق در متون ادبی و غور در آنها نشانگر این واقعیت است که علم نجوم با بسیاری از مسائل و معماهای خود در دوره های معینی، بیش و کم شعر و نثر فارسی را میدان ظهور خود ساخته است. آن چنان که درک مفاهیم بسیاری از آنها(متون ادبی) بدون آشنایی با اصطلاحات مربوط به این علم میسر نخواهد بود، یا ...

از مهم ترین مولّفه های عرفان عملی، محاسبه و مراقبه است که اثربخشی آن در لطافت و شفافیّت روح مشهودست. مثنوی معنوی اثر بزرگ و جاویدان جلال الدّین محمد بلخی درباره ی مراقبه و محاسبه و اهمیّت و کارکرد آن حاوی مطالب بسیار ارزشمندی است. به یک معنا می توان مثنوی را چکیده و مختصری از عقاید مولوی درباره ی «مهار نفس» و «مراقبه ی نفس» دانست. نکته ای که در اینجا اهمیّت دارد این است که در دیگر آثار او هم مراقبه ...

دعا نتیجه ی وجه رحمانیت خداوند است و تنها از این وجه هست که بنده امکان می یابد که بدو تقرب جوید، و الا میان خالق و مخلوق هیچ گونه سنخیتی نیست که بنده بدو نزدیک شود. قرآن بارها به دعا و نیایش و ذکر خدا سفارش کرده است و دعا را در زمره ی عبادات می داند که انسان را به مقام عالی و به قرب پروردگار می رساند که جز به وسیله ی دعا و زاری به آن مقام نائل نمی گردد. مولانا نیز نیایش و ذکر و دعا را نوعی عباد...