اگر مانند برایان فی مفاهیم را به سه دسته تقسیم کنیم (دسته نخست: مفاهیمی که در تفکر از آنها استفاده می کنیم، دسته دوم: مفاهیمی که درباره آنها تفکر می کنیم، و دسته سوم: مفاهیمی که به کمک آنها فکر می کنیم) آن گاه «مخیله اجتماعی» در دسته سوم قرار خواهد گرفت. این مفهوم ناظر است بر عناصر ثابت فرهنگی یک ملت، که در طول تاریخ، همراه آنها است و در مواجهه با تحولات جدید بر آنها تأثیر می گذارد. رژی دبره «م...

بررسی آثار حماسی- پهلوانی منثور فارسی که تحت تأثیر شاهنامه و پیرو سنّت روایی پدید آمده اند، یکی از حوزه هایی است که در جریان پژوهشی عصر حاضر مورد توجّه قرار نمی گیرند. امیرارسلان واپسین نمونه برجسته و اثرگذار جریان زوال یافته داستان های روایی فارسی است که در عصر قاجار به صورت نقّالی توسّط نقیب الممالک شیرازی روایت شده و به وسیله توران دخت، فرزند ناصرالدّین شاه به کتابت درآمده است. تأثیر و نفوذ این د...

جریان صهیونیزم دارای گرایش‌های مختلف و محصول شرایط و احوال متفاوت یهودیان اروپای شرقی و غربی در سده 19 میلادی است. صهیونیزم فرهنگی یا روحانی از جمله این گرایش‌ها است. فهم ماهیت و موضوع صهیونیزم فرهنگی و نیز روش و اهداف آن در گرو بررسی اندیشه‌های بنیان‌گذار آن - آشر گینزبرگ مشهور به احدهاعام- متفکر یهودی در اروپای شرقی است. مقاله حاضر با مروری بر بیوگرافی احدهاعام، شاخص‌ترین اندیشه‌های او را برا...

استان خراسان و به ویژه دشت درگز، به دلیل قرارگیری در میان سه حوضه ی فرهنگی؛ جنوب غرب آسیای مرکزی (کوه پایه های ترکمنستان) ، شمال شرق فلات مرکزی ایران و شمال شرق ایران یکی از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش های باستان شناسی به شمار می رود. ویژگی های اقلیمی، جایگاه خاص جغرافیایی و موقعیت مهم منطقه باعث شده که از دیرباز مورد توجه گرو ههای انسانی واقع گردد. با این وجود اطلاعات ما درباره ی تحولات م...

در گذشته اکثر جامعه شناسان علم و فناوری، تلاش های اندکی برای وارد شدن به حوزه رسمی جامعه شناسی فرهنگ انجام داده و حتی در برابر تحلیل های فرهنگی مقاومت می کردند. جامعه شناسان فرهنگ نیز در زمینه فرایند تولید علم و فناوری، تحلیل های ناچیزی ارائه می دادند. این در حالی است که ویژگی عمده جامعه شناسی معرفت و علم جدید تأکید بر فرهنگ و تحلیل فرهنگی در مطالعات علم و فناوری است.در این مقاله به بررسی روندی...

میراث مکتوب معیاری مناسب برای تعیین سطح رشد اقتصادی، علمی و فرهنگی و اساساً پیشرفت هر جامعه است. کتاب شناسی نیز نشان دهندۀ ماهیت اجتماعی کتاب در جامعه، میزان مطالعه و گرایش های مطالعاتی و به طور کلی ظرفیت های فرهنگی و معنوی جامعه است. این مقاله به دنبال آن است که در زمینۀ کتاب شناسی ایران در تاجیکستان مطالبی بیان دهد. در تاجیکستان تا قبل از استقلال به مسائل ایران و به طور کلی ایران شناسی زیاد تو...

بررسی نقش راه های ارتباطی در پیوندهای فرهنگی/ تجاری  به ویژه در منطقه ی شبه قاره با ایران، بر اساس داده های باستان شناختی، کوشش تازه ای است که این مقاله سعی دارد به آن بپردازد.      از آن جا که علم باستان شناسی علمی رو به رشد است که در حال کشف بقایای آثار انسان در طول تاریخ می باشد، بهترین مدرک برای فهم روابط انسانی است که همکاری نزدیک بین کشورهای همسایه را نشان می دهد.      تحقیق و تفحص در ت...

جامعه‌شناسی روستایی در ایران سابقه‌ای نزدیک به نیم قرن دارد. مطالعات روستایی در ایران و بالاخص جامعه‌شناسی روستایی بعد از اصلاحات ارضی به طور خاصی بر موضوع روستا به مثابه پدیده اقتصادی ـ سیاسی و در راستای اهداف اقتصادی ملی و بین‌المللی متمرکز شد. در نتیجه این روند، بیشترین موضوعاتی که در این مطالعات مورد توجه قرار گرفتند سیستم تولید و نظام قدرت سنتی در روستا بود. از جمله موضوعاتی که در این گفتم...

انگیزه های شهادت طلبی از منظر جامعه شناسی، روان شناسی و فلسفه معاصر غربی که در تحلیل واقعیتها و حقایق مادی با مشکل مواجه است، قابل حصول و وصول نبوده و وجود فاصله ارزشی و فرهنگی ما بین عده ای از همین صاحبنظران علوم اجتماعی باعث شده است که آنها در توصیف نظرات خود درباره انگیزه های شهادت، قضاوت یک جانبه ای را ارائه داده و بدون در نظر گرفتن ریشه های آن در فلسفه حیات، هستی شناسی، آغاز شناسی، فرجام ش...