بررسی و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »المیزان« اثر علامه طباطبایی است. وی برای اسباب نزول اهمیّت چندانی قایل نیست و برای آن، جایگاه ویژه ای در نظر نگرفته و آن را در »بحث روایی« بیان می کند و همان گونه که روایات تفسیری را گاه بحث می کند، روایات شأن نزول را نیز مورد نقد و تحلیل قرار می دهد. استنباط و اجتهاد شخصی راویان، وجود روایات متناقض، وجود نقل به معنی و نفوذ اسرائیلیات از مهم ترین علل...

در فصل اول پایان نامه کلیات ذکر شده است. در فصل دوم آثار موت در عبادات از جمله نماز، روزه و حج مورد بررسی قرار گرفته است. حاصل پژوهش در مورد عباداتی که از میت فوت شده این است که امامیه دارای سه قول می باشند و تفاوت قول ایشان به قضا کردن عمدی یا غیر عمدی عبادت در زمان حیات شخص، قضای عبادت متصل به موت یا غیر آن برمی گردد. اهل سنت نیز دارای اقوال مختلفی هستند که اختلاف ایشان به وصیت کردن یا نکردن ...

سوره یوسف(ع)، بر اساس نصّ قرآن از بهترین و آموزنده­ترین داستان­های قرآنی است که پروردگار متعال از آن به «احسن­القصص» یاد کرده است؛ لکن این سوره نیز از هجمه شبهه­ها و اسرائیلیّات در امان نمانده و برخی از آیات آن به شدّت دست خوش اقوال متعدّد مفسّران شیعه و اهل سنّت شده است و بعضاً روایاتی بسیار ناشایست، به درون تفاسیر راه یافته که سبب خدشه دار شدن سیمای توحیدی و مقام عصمت حضرت یوسف(ع) می شود. از جمله آی...

مقاله حاضر به بحث پیرامون معانی در قرآن کریم م یپردازد. در این مقاله « فتنه » به عناوین فرعی همچون «  فتنه »  ، با توجه به آیات قرآن « فتنه » پس از تعریف لغوی کلمه آزمایش و امتحان الهی، عذاب الهی، شرک به خدا، جنون و دیوانگی، آزار و اذیت مؤمنان، ضعف و ظلم پذیری (مسلط شدن ظالم بر مؤمن) ، فساد بزرگ، گمراهی، فریب دادن (فریفتن)، معذرت خواستن و عذرخواهی، تقسیم شده است. آنگاه در هر عنوان آیات مربوط به...

آیات 224-226 سورة شعراء به شاعرانی پرداخته که پیروی گمراهان از آنان، سرگردانی در هر کوی و برزن و سخن بدون عمل را از ویژگی­های آنان برشمرده است. این آیات شریفه برای برخی، این شبهه را به وجود آورده است که در قرآن شاعران نکوهش شده­اند و با شعر و شاعری مخالفت شده است. این پژوهش، به بررسی و نقد این شبهه و پاسخ به این سؤال می­پردازد که نظر صحیح قرآن در مورد شاعران چیست؟ توجه به تخصیص آیة پایانی سورة ...

طبقه بندی موضوعی قرآن پیشنه ای طولانی دارد اما در عصر حاضر تحول زیادی در این حوزه رخ داده و طبقه بندی های مختلفی شکل گرفته است. این طبقه بندی ها در دو شکل طبقه بندی مستقل و طبقه بندی تفاسیر موضوعی از موضوعات قرآن قابل دسته بندی است. بخش قابل توجهی از طبقه بندی های مستقل، استقصای کاملی از موضوعات قرآنی ندارند و روال منطقی در بررسی موضوعات آن ها وجود ندارد. هم چنین نوعی سلیقه نیز در تنظیم این دست...

قرآن کریم در آیه «إِنْ کُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَیْها حافِظ» (طارق،4) به یکی از ویژگی­های نفس انسانی (که حافظ داشتن نفس است) اشاره می­کند، امّا مفسرین در تفسیر این آیه دارای نظرات متنوعی هستند، جمع زیادی از مفسرین منظور از نفس مورد اشاره در آیه را روح انسانی و منظور از حافظ را ملائک الهی می­دانند، ولی برخی تفاسیر به یک اعتبار نفس را بر ماسوی الله تعمیم داده­اند و از این جهت، منظور از حافظ را خداوند دانسته­اند و ...

بررسی پیوند آیات یک سوره و دید ساختاری به سوره‏ها، نگرشی جدید است که هر چند به طور جزئی در تفاسیر متقدّم وجود داشته، ولی در تفاسیر متأخّر بیشتر مورد توجّه است. در این پژوهش، ساختار سورة انسان، چگونگی پیوند آیات آن و دسته بندی آیات درون سوره، نشان داده شده است. ابتدا با نگاه به ساختار سوره در تفاسیر مختلف، دیدگاه های ارائه شده با تکیه بر نگرش های متفاوت در تقسیم بندی آیات بررسی و نقد شده‏اند. سپس، ...

آسیب شناسی روایات تفسیری از زوایای گوناگون است. نویسنده پس از ذکر اهمیّت آسیب شناسی و پاکسازی تفاسیر روایی موجود، به روش پالایش روایت تفسیری در حوزه سندشناسی و بازکاوی محتوایی اشاره می کند و دو مرحله آسیب شناسی روایات تفسیری و روش شناسی تفسیر در تفاسیر معصومان )ع( را دارای اهمّیت می داند. سپس به بحث آسیبهای تفاسیر روایی می پردازد و نکاتی از این جمله را برشمرده است: 1. در آمیختگی تفسیر، تأویل - ظا...