چکیده : اولین فردی که به علم صرف همت گماشت ابو علی معاذ ابن مسلم الهراء کوفی است . باید گفت که علم صرف می آموزد چگونه کلمه ای را به صورتهای گوناگونی درآورده تا معهانی جدید و متفاوتی بدست آید . فایده این علم شناخت کلمه و قدرت بر ساختن کلمات تازه و جیدد است ، پس موضوع اصلی این علم « کلمه» است . بحث پیرامون ساختمان و خصوصیات آن و بحث . یکی از مشهورترین مولفان در علم تصریف سعدالدین مسعود بن عمر ت...

کتاب الحروف فاربی از مهم‌ترین آثار متافیزیکی در تاریخ فلسفۀ اسلامی است که نشان می‌دهد تفکّر فلسفی در عالم اسلام در ابتدای راه خود چه نسبتی با اندیشۀ ارسطویی دارد. در این اثر ضمن توضیح اصطلاحات مختلف فلسفی و اقتضائات مختلف این اصطلاحات در زبان و جامعۀ عربی مباحث فلسفی مهم و بدیعی طرح شده‌ است. الحروف علاوه بر این حاوی مباحث مختلفی در باب پیدایش زبان، فلسفه، دین، سیاست و اجتماع است که باعث شده مور...

مجدالدین عبدالرزاق جیلی (د. ح. 570 ق.)، برای نخستین بار در تاریخ منطق، در رسالۀ اللامع فی الشکل الرابع به مختلطات شکل چهارم پرداخته است. پیش از او، دنحای کشیش (ح. 800م.) و ابوالفتوح ابن صلاح همدانی (د. 548ق.)، معاصر جیلی، مطلقات شکل چهارم را به تفصیل طرح کرده بودند. جیلی در رسالۀ اللامع تنها به موجهات «بسیط» شکل چهارم پرداخته و هیچ اشاره ای به موجهات «مرکب» نکرده است. شاگرد او، فخر رازی، نیز تن...

اثیرالدین ابهری را رساله ای است که در نسخه شناسی ها با نام «ثمانی عشرة مسئلة فی الکلام» یا «المسائل» شناسانده شده است، ولی برپایۀ یافتۀ ما نام اصلی آن «تحریر الدلائل فی تقریر المسائل» است. این رساله، که گویا تنها نوشتۀ کلامیِ تاکنون ـ شناخته شدۀ اوست، دربردارندۀ هجده مسئلۀ کلامی ا ست که بیش وکم با بیست مسئله ای که غزالی در تهافت الفلاسفة پیش می کشد همخوانی دارند. ابهری در بیش ترِ این مسئله ها از ...

موضوع رساله ختم تحصیلی دوره دکترای آقای محمد مهدی جعفری در رشته فرهنگ عربی و علوم قرآنی که در تاریخ 12/4/67 با درجه بسیار خوب به راهنمایی استاد محترم آقای دکتر سید محمد باقر حجتی به تصویب رسید ، پیرامون شناسائی و تصحیح نسخه خطی نهج البلاغه ابن شدقم است و انچه را که خوانندگان در این مقاله ملاحظه می فرمایند گزارشی است از نتائج تحقیقات نویسنده آن که امید است مورد توجه علاقه مندان قرارگیرد.

چکیده اعشی یکی از شاعران بزرگ جاهلی است که دیوان وی به دست ما رسیده و همانند دیگر شاعران جاهلی، برخی در مورد صحت انتساب بسیاری از اشعار به وی تردید نموده اند . وی در همه موضوعات شعری طبع آزمایی کرده است . مدح های او تکسبی بوده و بیشتر در همان مضامین دوره جاهلی سروده شده است . تغزّل های اعشی همچون امرئ القیس بیشتر به جنبه جسمانی معشوق توجه داشته و جانب حیا در آن به فراموشی سپرده شده است . مفاه...