هنرفلزکاری ایران، بازتاب جامعه­ای است که آن را آفریده است. شیوه­های زندگی، اشتغالات فکری و نیز آرمان‌ها و آرزوهای حامیان و فرمانروایان، همه از طریق عملکرد و ارزش اشیای مورد استفاده­ی آنها بیان می­شود. فلزکاری به عنوان یک هنر و صنعت از دیرباز جایگاه مهمی در میان سایر صنایع هنری به خود اختصاص داده است. این هنر در ادوار مختلف به خصوص در عصر صفویه، گویای حالات و روحیات ملی مذهبی بوده و در تمام پیش ...

ادبیات تطبیقی از دهۀ هفتاد میلادی بر اساس نظریات رنه ولک و هنری رماک پا به عرصۀ جدید مطالعات بینا رشته ای نهاد. مطالعۀ ارتباط بین ادبیات و هنر، مانند ادبیات و نقاشی، یکی از عرصه هایی است که توجه پژوهشگران ادبیات تطبیقی را در چند دهۀ اخیر به خود جلب کرده است. در این نوشتار کوشیده ایم با بررسی شعر و نقاشی سهراب سپهری، ارتباط بین ادبیات و هنر را روشن کنیم. آنچه در این پژوهش بینارشته ای تحلیل می شو...

در طول زمان، ذوق و علاقۀ سفالگران منجر به ترسیم نقوش و طرح های گوناگون روی سفالینه شد. نقوش به عنوان عنصر اصلی تزیین در سفالینه ها بیانگر مفاهیمی چون اعتقادات، باورها، اندیشه ها، تمایلات و آرزوهاست. توجه به خرد و دانش و اشاره به فرهنگ ها و آیین ها و اسطوره های ملی، از مهم ترین موضوعاتی است که علاوه بر نظم و نثر، در دیگر آثار هنری این سرزمین رواج می یابد. در سده های ششم و هفتم هجری قمری، هنر سفا...

در مواجهه با سپیده­دم تجدد ایرانی در عصر مشروطه می­توان پرسید آیا انقلاب مشروطه­ ایران، سرآغازی برای تحولات هنری بوده است یا خیر؟ دربار قاجار پیش از این به مدرنیزاسیون از بالا رو آورده بود که در پی آن، نظام نقاشی ایران، عناصری از بیرون را پذیرفته و حرکت به‌سوی نقاشی واقع­گرایانه را آغاز کرده بود. در این پژوهش، با اتخاذ دیدگاهی تاریخی و جامعه­شناختی تلاش شده است نشان ­داده شود دربار در چه شرایطی...

در این مجال به فن شناسی، آسیب شناسی و ارائه ی طرح حفظ و مرمتِ تزئینات "طلاکاری روی سنگ" در دوره ی قاجار پرداخته شده است. با استناد به نمونه های شناسایی شده، تزئینات طلاکاری روی سنگ در دوره ی قاجار به دو شیوه ی "طلاچسبان روی سنگ" و "لایه چینی روی سنگ" انجام می گرفته است. نمونه های چندی از این تزئینات خاص، مربوط به ادوار مختلف هنر ایران تاکنون شناسایی شده اند که در این میان بیشترین تعداد متعلق به ...

یکی از موضوعات قابل مطالعه در جهت شناخت یک شهر و نحوه شکل گیری آن، مطالعه بافت قدیم آن است. بافت های قدیمی و تاریخی، در واقع نماد فرهنگ و تمدن است و به مثابه ی یک سند، کل وقایع و حوادث گذشته و همین طور میراث آن ها را به نسل آینده منتقل می کند. اقلیم های گوناگون در ایران موجب شده، گونه های مختلف معماری متناسب با اقلیم موجود در آن به وجود بیاید. هدف ما در این رساله بررسی بافت معماری و ساخت شهر در...

هنر نگارگری و نقاشی دوره آل‏جلایر را بایستی در تداوم سبک رایج دوره ایلخانی(مکتب تبریز) مورد بررسی قرار داد. مهمترین تأثیری که از دوره ایلخانی به جا ماند و در دوره آل‌جلایرصیقل داده شد؛ سبک هنر نقاشی چینی بود. در این مقاله بر آنیم با روش تاریخی و رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به بررسی هنر نگارگری و نقاشی این دوره و سهم آن در شکل‏گیری مکتب نگارگری هرات دوره تیموریان بپردازیم. یافته‏ها حاکی از آن است که...

مقالۀ حاضر به تحلیل نقاشی دیواری معاصر پس از انقلاب و سرمایه‏های نمادین، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر ‌آن می‏پردازد، که حاکی از تحولات سیاسی و اجتماعی و کنش‏ها و میدان‏های قدرت در حوزۀ نقاشی و میدان قدرت دولتی است. فرضیۀ اصلی مقاله این است که نقاشی دیواری در هر دوره‏ تحت نفوذ میدان‏های قدرت تولید‏ می‏شود. برای آزمون این فرضیه، آثار نقاشی‏ دیواریِ پس از انقلاب در شهر تهران در نظر گرفته‌ شده است. چگون...

نقاشی "عصر عاشورا"ی فرشچیان یکی از مهمترین و معروفترین نقاشی‌های دوران مدرن در ایران در زمینه شمایل نگاری مذهبی است. این نقاشی/مینیاتور در دهه 50 شمسی کشیده می‌شود، اما دقیقا دو دهه بعد زمینه‌های عمومیت یافتن و شهرت آن فراهم میشود. در این مقاله تلاش شده به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی و همچنین ویژگی‌های درونی این مینیاتور که سبب تعویق دو دهه‌ای در شهرت این نقاشی و شهرت فراگیر در بسیاری از فرهنگ‌ه...

هدف این مقاله مقایسه‌ی بازنمایی تصویر زن در نقاشی زنان و مردان معاصر ایران است. این کار با استفاده از الگوی جانشینی در تحلیل نشانه‌شناختی و ساخت پرسش‌نامه‌ی تقابل‌های معنایی در مقایسه‌ی نقاشی زنان و مردان انجام می‌شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تصویر زن در نقاشی مردان دارای نظام نشانه‌های توصیفی، شمایلی و کلیشه‌ای از زن آرمانی است، اما نقاشان زن نگاه تبیینی، غیر کلیشه‌ای و تفسیری به ویژگی‌...