شخصیّت­شناسی کاووس در شاهنامه*   مجتبی گلی آیسک1 عضو هیأت علمی سازمان سماء- دانشجوی دکتری ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد مشهد   چکیده زندگی کاووس کیانی در شاهنامه با داستان­هایی چون داستان زاده­شدن رستم، جنگ مازندران و هفت­خوان رستم، داستان رستم و سهراب، و داستان سیاووش گره­خورده­؛ و در میان ده­هزار­بیت به صورت پررنگ و کم­رنگ ترسیم شده­است. جستجوی دقیق در این ابیات موجب می­شود که خصوصیّات و بازت...

چکیده کمک گرفتن از اساطیر و قصه‌های عامیانه برای حل مشکلات تصحیح متن و رسیدن به صورت صحیح قدیمی‌تر‌ یک واژه یا مصرع و... شیوه‌ای راهگشا در تصحیح متون کلاسیک است. این شیوه خصوصاً در تصحیح ابیات شاهنامه بسیار استفاده شده است. یکی از ابیات چالش‌برانگیز شاهنامه که در نسخه‌های خطی و چاپ‌های مختلف به صورت‌های گوناگون ضبط شده بیتی است که تهمینه در داستان رستم و سهراب، هنگام معرفی خود به رستم می‌آورد: ی...

تحلیل گفتمان یکی از مقولاتی است که معمولا در زبان شناسی مورد توجه قرارمی گیرد. اما در مطالعات بین رشته ای می توان از تحلیل گفتمان برای بررسی متون ادبی بهره برد. یکی از شاخه های تحلیل گفتمان فتحلیل انسجام متن است. در این زیر شاخه ،عواملی که در یک مت باعث ایجاد انسجام و پیوستگی می شوند، مورد بررسی قرار می گیرند،با توجه به اینکه شاهنامه ی فردوسی یک اثر حماسی و روایی است،بحث انسجام و پیوستگی در م...

نوشدارو اثر علی مؤذنی یکی از متون ادبیّات داستانی معاصر است که در ابعادی گسترده با داستان­های اسطوره­ای و حماسی شاهنامه ازجمله رستم و سهراب، سیاوش، فریدون و ضحاک پیوند و ارتباط برقرار کرده ­است. کشف و شناخت انواع این روابط نه­تنها به درک بهتر رمان یاری می­رساند، بلکه برای شناخت ویژگی‌های برخی از داستان­های معاصر که از آثار حماسی و به­ویژه شاهنامه تأثیر پذیرفته­اند، سودمند خواهد بود. برای نیل به ...

   در داستان­های غنایی شاهنامه بر ویژگی­های مثبت و منفی عشق پریان به پهلوانان تأکید شده است و معمولاً در جامعه شکارگر و در مرز دشمن در کنار بیشه­زار­ها نمودار می­شوند که سعی در اغوای پهلوانان دارند. هدف آنان ربودن تخمه پهلوان همراه با عشق­ورزی، زیبایی و بعضاً خواب و جادو است. در داستان بیژن و منیژه، رستم و سهراب، سیاوش و زال و رودابه، به ترتیب منیژه، تهمینه، مادر سیاوش و کنیزکان رودابه با خویشکار...

یکی از دستاوردهای مایکل ریفاتر در زمینة نقد بینامتنی، نشانه­شناسی بینامتنی است. وی با طرح مباحثی چون غیردستورزبانی، تفسیرگر، هیپوگرام و ماتریس، گامی مؤثّر در کاربردی­کردن نظریة بینامتنیّت در متن و کشف دلالت­های معنایی و ضمنی متون برداشت. در خوانش نشانه­شناسانه، مخاطب در مواجهه با متن، ابتدا با «غیردستورزبانی»­ها برخورد می­کند. سپس منتقد با بررسی «انباشت»، «منظومة توصیفی» و «هیپوگرام»، می­تواند دل...

«شاهنامه» فردوسی و «اودیسه» هومر دو نمونه از کهن‌ترین و نام‌آورترین حماسه‌های جهان و نمایش‌گر بسیاری از آیین‌های ایرانیان و یونانیان باستان هستند. آیین پذیرایی و نکوداشت مهمان یکی از آیین‌هایی است که برگزاری شایسته و درست آن، در میان مردمان دو سرزمین بسیار مهم بوده است و اجرای مراحل مختلف آن چون استقبال، شستن دست‌ها، چیدن خوان، به گرمابه بردن، آماده کردن بستر،...