بیداری اسلامی (انقلاب­های نوظهور جهان عرب) واجد تحولاتی است که سیاست خارجی تمام بازیگران منطقه از جمله ایران را متأثر خواهد کرد. جمهوری اسلامی ایران که برخاسته از انقلابی مذهبی است، در مواجهه با این تحولات، توأمان فرصت و چالش­های متعددی را در عرصة سیاست خارجی راهبردی خود شاهد بوده که برآیند این روند، الزام ِگزینش راهبردی قابل اعتنا برای تأمین امنیت و استفاده از فرصت­ها را گوشزد می­کند. این پژوهش...

قطر از جمله دولت‏های کوچکی است که با سرمایه‏گذاری در حوزه قدرت نرم و ابزارهای ارائه آن از جمله تأسیس شبکه الجزیره درصدد افزایش ضریب امنیتی خود برآمد. مقاله حاضر درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که راهبردهای شبکه الجزیره در تقویت قدرت نرم دولت قطر چه نقشی ایفا کرده است؟ فرضیه نگارندگان این است که شبکه الجزیره با در اختیار گرفتن جریان اطلاع‏رسانی در جنگ‏های آمریکا علیه افغانستان و عراق و جنگ اسرائ...

 هویت اسلام و مسلمان، نسل به نسل دائما در حال بازشناسی و بازتعریف است، تا در جهانی که هر روز بر پیچیدگی آن افزوده می شود، فهم منسجمی از آن ارائه شود. این تلاش‌های وسیع، نتیجة جهان بینی‌ها یا متاثر از مفاهیم و هویت‌های متعدد دیگر اعم از دینی و ایدئولوژیکی است. آن‌ها فقط بر تحولات درونی اسلام مبتنی نیستند، بلکه ثمرة تعامل روندهای دو جانبة درونی/ برونی‌ای هستند که به بهترین وجه در سیلان میان مقیاس...

افریقیه پس از فتح مصر کانون توجه فاتحان عرب شد. از فتح مصر در سال 22 قمری توسط عمرو بن عاص تا فتح نهایی این منطقه در سال 90 قمری توسط موسی بن نُصیر، هم‏زمان با ورود اسلام به این سرزمین، تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بزرگی در میان بربرها پدیدار گشت و آنان رفتار متفاوتی را در مقابل فاتحان و سپس والیان مسلمان در پیش گرفتند. موضوع این مقاله، بررسی تأثیر رفتار فاتحان عرب بر قبایل بربر در متابعت از آ...

قوم عرب از دیرباز به مقوله «نسب» به دلیل اثبات هویت و تفاخرات قبیله­ای توجه خاصی داشت. با ظهور اسلام و تأکید آن بر هویت و مساوات همه انسان­ها، به‌طور موقت از این توجه کاسته شد؛ اما بعد از رحلت پیامبر(ص) بنا بر عواملی ‌چون تمرکز قدرت، توسعه قلمرو حاکمیت و... به تدریج انگیزه­های جدیدی برای توجه به نسب پدید آمد و انساب­نگاری یکی از گونه­های مهم در تاریخ­نگاری دوره اسلامی گردید. در شرایطی که هدف اص...

چکیده تحولات سیاسی جهان عرب در دهه های شصت و هفتاد قرن بیستم وبه طور مشخص شکست اعراب در جنگ ژوئن 1967روحیه یاس و ناامیدی را برای نویسندگان عرب به ارمغان آورد .جرج سالم داستان نویس معاصر سوری از سویی تحت تاثیر از ادبیات غرب به ارائه افکار و اندیشه های اگزیستانسیالیستی در نوشته هایش پرداخت. ارائه موفق این مفاهیم در مجموعه‌ی داستانی «گفتگوی ناشنوایان» ضمن تبیین جایگاه ویژه‌ی نویسنده در نگارش داستا...

نزار قبانی، شاعر معاصر سوریه (1923- 1998م) در عرصۀ شعر و شاعری به «شاعرِ زن» مشهور است و بیشتر از همین نظرگاه مورد نقد قرار گرفته است. پذیرش این مسأله به ‌این معنا نیست که وی نسبت به تحولات و جریان‌های سیاسی کشور خویش و جهان عرب و مسائل سیاسی و اجتماعی بی تفاوت و بی دغدغه‌ بوده است. نگاه موشکافانه به دفترهای شعری شاعر، نشان می­دهد که او با عاطفه‌ و نگاهی ژرف در برابر واپسگرایی و بی‌لیاقتی حاکمان...

در اغلب کشورهای عربی خاورمیانه، رابطه میان حکومت و جامعه ماهیتی سنتی دارد و در واقع فرایندهای ملت سازی هنوز در حال شکل‏گیری است. رشد طبقه متوسط شهرنشین، افزایش شمار افراد تحصیلکرده و سیر صعودی استفاده از وسایل ارتباطی جدید همچون اینترنت، تغییر سبک زندگی و... مظاهر اصلی تحولات اجتماعی اخیر در کشورهای عرب بوده است. از آن جایی که نظام های سیاسی حاکم بر این جوامع نتوانسته اند همپای تحولات اجتماعی د...

میخائیل نعیمه، از ادیبان برجسته معاصر عرب، در سال 1889 م. در لبنان دیده به جهان گشود. شرایط جامعه عرب و سفرهای پی در پی، از او فیلسوفی صوفی مسلک، نویسنده ای منقد، مصلحی اجتماعی و شاعری نوگرا ساخت. با وجود این که منتقدان زیادی در میدان نقد ادبی معاصر عربی حضور داشتند و دارند ولی دنیای عرب، نقد ادبی معاصر را با «میخائیل نعیمه» و کتاب مشهور «الغربال» می شناسد. به رغم وجود ناهمگونی در دیدگاه های وی...

تحلیل اصول و مولفه های رئالیسم جادویی به عنوان شیوه ای نوین در داستان نویسی جهان. آشنایی با دیدگاه زکریا تامر نسبت به جامعه ی خود و جهان عرب در پوشش رئالیسم جادویی و عناصر این سبک در داستان های زکریا تامر و نقد بحران ها و گرفتاری های اجتماعی- سیاسی جهان عرب.