میشل فوکو رابطه بین قدرت و دانش را رابطه­ای دیالکتیکی تلقی می­کند، در واقع قدرت مولد دانش و دانش مولد قدرت است، قدرت فوکویی قدرتی شناور و افقی است که مولفه بنیادین آن «مویرگی بودن» آن می­باشد، قدرت و دانش نیز در درون گفتمان تولید می­شود. گفتمان جهانی شدن، قدرت و دانش را در درون خود بازتولید می­کند، قدرت فوکویی در وضعیت جهانی شدن منطبق با «جامعه شبکه­ای» امانوئل کاستلز می­باشد، به­عبارتی « قدر...

وحی پیامبرانه از موضوعاتی است که دانشمندان با رویکردهای مختلف به تجزیه و تحلیل و داوری درباره آن پرداخته اند. در خصوص وحی و نبوت، به ویژه نبوت پیامبر اکرم (ص) و وحی قرآنی، دست کم سه گفتمان دیده می­شود: 1. گفتمان اسلامی، که وحی را کاملاً الاهی می­داند و در آن نقش بشر و عناصر بشری به صفر می­رسد؛ 2. گفتمان مسیحی، که آن را الاهی- بشری ارزیابی می­کند؛ 3. گفتمان سکولار، که آن را یک سر بشری دانسته، صرف...

یکی از نتایج رشد دیدگاه های نسبی گرا و غیرذات گرایانه در علوم سیاسیبوده است. این روند با دستاویز انتقاد از ذهنیت گرایی « ایدئولوژی » کاهش توجه به عاملو مبارزه با نظریه حقیقت در سیاست شروع شد. نگارندة مقالة ذیل چنین استدلال میکندکه تأثیر گذاری بر مفهوم ایدئولوژی نه تنها هیچ ربطی به سوبژکتیویسم ندارد بلکه باارائه درک جدیدی از مفهوم ایدئولوژی، در چارچوب یک نظریة گفتمانی، می توان به افقجدیدی دست پی...

عرفی شدن دین در دو گفتمان اسلام سیاسی وتجدد، دارای معانی متفاوتی است. تجدد در پی عرفی شدن دین است تا مفاهیم اساسی خود را در خارج از حوزه دین معنا دهی کند؛ اما اسلام گرایی در پی عرفی شدن است تا بر اساس تحولات وتغییرات ومقتضیات زمان ودر چارچوب اجتهاد، به مسائل ونیازها در دایره شریعت پاسخ دهد. در تاریخ معاصر ایران این دو گفتمان مبنای بسیاری از تحولات سیاسی ـ اجتماعی است وبرای تحلیل آنها باید با عص...

نظریة گفتمان تلخیص سایر رویکرد های تحلیل گفتمان و یکی از روش های کیفی در حوزة مباحث سیاسی و اجتماعی است. در قلب نظریة گفتمان لاکلاو و موفه این اصل محوری وجود دارد که یک امر اجتماعی یا یک هویت اجتماعی هیچ گاه پایان یافته و تمام شده نیست. لاکلاو و موفه بستر اندیشه ورزی خود را بر قلمروهای نظری گوناگون از سوسور تا دریدا، از آلتوسر و فوکو تا لکان قرار داده اند. در این راستا آن ها با تمرکز ویژه بر وا...

از دیدگاه مطالعات فرهنگی، نزاع ها و کشمکش های معناشناختی در فرهنگ مردم پسند حاصل گفت وگوی بین گروه های فرادست و فرهنگ های متعارض خودجوش است. باچنین دیدگاهی موسیقی رپ ایرانی- فارسی مطالعه شده تا گفتمان های موجود و نزاع‏های بین آن ها مشخص شود. با به‏کارگیری تحلیل گفتمانی لاکلا و موفه، تعداد 9 گفتمان موجود در این موسیقی شناسایی شده اند و دال مرکزی، وقته ها و غیریت ها در هر کدام مشخص شده است. هر چن...

گفتمان اصول گرا در انتخابات مجلس شورای اسلامی 1390 خرده گفتمان های متعددی را در خود جای داد. جبهه متحد اصول گرایی و جبهه پایداری از مهم ترین و تأثیرگذارترین خرده گفتمان های اصول گرا در انتخابات 1390 بوده اند. این تحقیق بر آن است تا بر اساس تلفیقی از نظریه گفتمان لاکلا و موف (2001) و تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی منازعات معنایی این دو خرده گفتمان در انتخابات مجلس شورای اسلامی 1390 بپردازد...

نظریه گفتمان به [بررسی] نقش اَعمال و عقاید اجتماعی معنادار در زندگی سیاسی می‏پردازد. این نظریه روشی را که نظام‏های معنایی (گفتمان‏ها) طرز آگاهی یافتن مردم از نقش‏هایشان در جامعه را شکل می‏دهند بررسی می‏کند و به تجزیه و تحلیل شیوه تأثیرگذاری این نظام‏های معنایی یا گفتمان‏ها بر فعالیت‏های سیاسی می‏پردازد. گفتمان‏ها را نباید ایدئولوژی، به مفهوم سنتی و محدود آن (یعنی مجموعه عقایدی که به وسیله آن عام...

چکیده تحلیل گفتمان از جمله روش‌هایی است که برای دست‌یابی به سطحی از داده‌ها و اطلاعات می‌تواند استفاده شود. این روش تفسیری است و انجام آن تابع ویژگی‌ها و مشخصه‌هایی است. تحلیل گفتمان به نوعی جزو روش‌های کیفی محسوب می‌شود که درک و استنباط استفاده‌کنندۀ آن در میزان ارائه و نوع داده‌ها و اطلاعات مرتبط با موضوع مورد مطالعه اهمیت دارد. در این مقاله، ابعاد و مشخصه‌های تحلیل گفتمانی، به‌منزلۀ روش، در ...