زبان یک پدیده? اجتماعی است و همگام با تحوّلات اجتماع بشری دچار تحوّل می شود تا با صورت تغییریافته? جامعه منطبق شود و پاسخگوی نیازهای تازه باشد. تولد واژگان جدید و متروک شدن برخی واژگان از اصول مسلّم تحوّلات زبانی است.زبان فارسی به جهت ساختارترکیبی برای آفرینش واژگان نو از شیوه های مرکب سازی استفاده می کند .امّا تاریخ تحوّلات آن نشان داده که این زبان در ساخت فعل به عنوان یکی از اقسام واژه کمتر موفق بو...

واژگانی شدگی، چارچوبی برای تبیین فعلِ   غیر ساده حرکتی در زبان فارسی [1]     ندا ازکیا [2]   فرهاد ساسانی [3]   آزیتا افراشی [4]     تاریخ دریافت: 5/10/90   تاریخ تصویب: 18/3/92     چکیده   با توجه به وجود مفهوم حرکت در همه زبان های دنیا، برخی از زبان شناسان ازجمله لئونارد تالمی تلاش کرده اند نشان دهند این مفهوم به شکل های مختلف در زبان های مختلف رمز گذاری می شود. بر همین اساس، کوشیده اند زبان ه...

سابقه و هدف: از آنجا که فعل در زبان فارسی شامل انجام دهنده عمل، نحوه عمل و زمان عمل می باشد، لذا نقش مهمی در گفتار ایفا می کند. از این رو در این تحقیق ساخت و ساختمان فعل در کودکان طبیعی 4.5-2 ساله مورد بررسی قرار گرفته است. براساس این تحقیق بین متغیرهای مورد بررسی در گروه های سنی مختلف مقایسه های برون گروهی و درون گروهی انجام شده است. مواد و روش ها: این تحقیق از نوع مقطعی-مقایسه ای بوده و روی 1...

در این مقاله به تبیین دو مشخصة بارز زبان­های ضمیرانداز یعنی فقدان فاعل واژگانی و جابه­جایی آزادانةفاعل و فعل در زبان فارسی بر اساس پادتقارن پویا می­پردازیم.این دو ویژگی محصول جانبی نقطة تقارن هستند. ضمیر فاعلی پنهان ضمیری ضعیف و یک گروه حرف تعریف است که پس از ادغام با گروه فعلی و تشکیل نقطةتقارن در صورت آوایی حذف می­گردد. این امر توجیه­گر ضمیراندازی است. جایگاه اصلی فاعل در ساخت­های متعدی و غیر...

مقالۀ حاضر به بررسی وجه فعل در زبان فارسی اختصاص دارد. در منابع دستور سنتی، فعل را حداقل شامل سه و حداکثر شش وجه دانسته اند. همۀ این منابع سه وجه اخباری، التزامی و امری را پذیرفته و برخی، وجوه دیگری مانند مصدری، شرطی، وصفی و دعایی را نیز ذکر کرده اند؛ اما در این منابع ذکر نشده است که این دسته بندی برپایۀ چه اصلی صورت گرفته و ملاک انتخاب وجه فعل در جملات مختلف چیست. در این مقاله دسته بندی جدیدی ...

مقالۀ حاضر به بررسی وجه فعل در زبان فارسی اختصاص دارد. در منابع دستور سنتی، فعل را حداقل شامل سه و حداکثر شش وجه دانسته اند. همۀ این منابع سه وجه اخباری، التزامی و امری را پذیرفته و برخی، وجوه دیگری مانند مصدری، شرطی، وصفی و دعایی را نیز ذکر کرده اند؛ اما در این منابع ذکر نشده است که این دسته بندی برپایۀ چه اصلی صورت گرفته و ملاک انتخاب وجه فعل در جملات مختلف چیست. در این مقاله دسته بندی جدیدی ...

در این مقاله مقولۀ نقشی گذرایی موجود بین مقولۀ نقشی اسناد و فعل مورد بررسی قرار گرفته‌است. این پژوهش که در چارچوب برنامۀ کمینه­گرای بوورز[1] (2002) صورت گرفته، نگاهی متفاوت به ویژگی گذرایی در زبان فارسی دارد. طبق این رویکرد، گذرایی مقوله­ای جهانی است که در ساخت‌هایی از قبیل ساخت­های متعدی معلوم، مجهول و میانه وجود دارد. اگرچه هستۀ این مقولۀ نقشی، که می­تواند به صورت یک فرافکن بیشینه (گروه گذرای...

یکی از آرایه‌های هنری در ادبیات فارسی «تقابل یا تنافی فعل» است که در ساحت زبان رخ می‌نماید و صنعتی بدیعی به شمار می‌آید. آرایه‌ی تقابل فعل اگر هنرمندانه و به صورت پیوسته همراه با آرایه‌هایی همچون لفّ و نشر و جناس، شکل بگیرد بر بلاغت و زیبایی سخن می‌افزاید. این آرایه از نظر بسامد و فراوانی که بتواند ویژگی سبکی محسوب شود یعنی از فراوانی برخوردار باشد فقط در شعر و نثر جناب سعدی و حضرت حافظ، دیده می...

در دمشور سنتی زبان فارسی، ضمایر شخصی به دو دسته تقسیم می شوند، یک دسته ضمایر منفصل اند و دسته دیگر ضمایر متصل. در مقالهء حاضر سعی شده است تا ضمایر متصل، یا پسوندی، به صورت نظامی متشکل از سه صیغگان تحلیل و بررسی شوند: صیغگان اول شامل پسوندهای غیرفعلی اند که اصولأ به ستاک فعل وصل نمی شوند، صیغگان دوم شامل پسوندهای فعلی اند که فقط به ستاک فعل متصل می شوند، صیغگان سوم شامل پسوندهای فعلی و غیرفعلی ا...

در تحقق قتل عمدی با فعل، تردیدی وجود ندارد. فعل مجرمانه در قتل عمدی نیز در ادبیات حقوق کیفری ایران به فعل مادی و غیرمادی تقسیم می‌شود؛ بدون آنکه تعریف و معیار دقیقی برای این دو عنوان و تمیز آنها از هم وجود داشته باشد؛ به‌طوری که برخی افعال منجر به مرگ، در هیچ­یک از تقسیم‌بندی افعال قرار نمی‌گیرد. علت این امر احتساب برخورد یا عدم برخورد فعل به جسم مجنی‌علیه و نوع صدمة وارده به عنوان معیار تفکیک ...