جنگ¬های متعدد در افغانستان، شورش¬های متوالی علیه حکومت مرکزی و براندازی¬های پیاپی دولتمردان در این سرزمین باعث شده است که در عرصه سیاست و تاریخ، پروسه دولت- ملّت سازی در افغانستان شکل نگیرد. در این میان نقش دولت¬های بزرگ غربی یعنی انگلستان و آمریکا و همسایه شمالی افغانستان، روسیه در ازمنه گذشته ، در این بی¬نظمی بی¬تأثیر نبوده است. در این میان، نقش ایران و جدایی افغانستان از پیکره ایران بزرگ هموا...

از دیدگاه اسلام، جنگ در صورتی پسندیده است که برای مغلوب ساختن نفس امارة انسانی و رهاندن جوامع بشری از دست حاکمان ظالم و اسیر نفس صورت بگیرد و عامل جنگ و جهاد، یا جنگ مشروع/ نامشروع و عادلانه/ غیرعادلانه نیز همین تفاوت در نیت ها به حساب می آید.بر این مبنا، دفاع و جهاد دفاعی اهمیت وافری در آراء امام خمینی(ره) دارند. از دیدگاه امام خمینی(ره)، جنگ به خودی خود نه مذموم و نه مطلوب است، بلکه ذات آن و ...

سیل پدیده‏ای طبیعی است و هر رودخانه‏ای، بالقوه مستعد وقوع آن است‏، اماآنچه که این پدیده را از حالت طبیعی خارج و به صورت بلا در می‏آورد، دخالت انسان در طبیعت است. در منطقه مورد مطالعه مواردی از قبیل گسترش شهرسقز، تجاوز به حریم رودخانه‏ها ، تخریب پوشش گیاهی، گسترش دیم در اراضی شیبدار، طراحی و اجرای غیر اصولی سازه های تقاطعی رودخانه ها...... باعث افزایش سیل خیزی شده است. برای بررسی اثرات گسترش غیر...

منطقه خزر در وضعیت ژئوپلیتیک قدیم خود در دوره اتحاد شوروی در موقعیت حایل بین حوزه نفوذ دو ابرقدرت قرار داشت. ولی پس از فروپاشی شوروی به‌دنبال بروز ساختارهای جدید و ظهور سه کشور نوظهور در منطقه، مناسبات جدیدی بین حوزه‌های جغرافیا، قدرت و سیاست بر این منطقه حکمفرما شد. این مناسبات جدید منافع ایران در خزر را دچار تغییرات جدی کرد و تعریف‌های جدیدی از منافع ژئوپلیتیکی ایران در خزر را پدید آورد. دولت...

در روابط ایران و رژیم نوبنیاد شوروی، در اواخر سال 1919و سال 1920 انگارۀ غالب این بوده است که حمله‌ی نیروهای بلشویک تنها به خاطر حضور نیروهای دنیکین و نیروهای انگلیسی در دریای خزر و گیلان بوده است. نویسندگان این سطور، در پژوهش حاضر، این فرض را مطرح می‌کنند که حملۀ بلشویک‌ها به انزلی، انگیزه‌های ایدئولوژیک و توسعه طلبانه داشته و حضور نیروهای دنیکین بهانه‌ای برای پنهان کردن اهداف واقعی آن‌ها بوده ...

پس از پیروزی انقلاب چپ­گرایانه در همسایة شمالی ایران، یعنی روسیه، حکومت این کشور بنا بر رویکرد سوسیالیستیِ خود، اقتصاد را کاملاً در اختیار گرفت و تجارت خارجی را ملی اعلام کرد. برای تحقق این هدف، حکومت شوروی در اواخر سال 1299ش دو کمپانی دولتی ونشتورگ و تسنترسایوز را تأسیس و صادرات و واردات شوروی را به انحصار آنها درآورد. پیوند اقتصاد ایران به اقتصاد روسیه، زمینه را برای فعالیت­های این دو کمپانی در...

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به سبب تغییر در ساختار نظام جهانی و نیز تغییر در جغرافیای سیاسی منطقۀ خزر،شرایط ژئوپولیتیک جدیدی بر این منطقه حاکم شد. از یک سو، با ظهور کشورهای تازه استقلال یافتۀ شوروی در اطراف این دریا، جغرافیای سیاسی منطقه دچار تغییر شده و به تبع روابط ژئوپولیتیک منطقه نیز شکلی جدید به خود گرفت. از سویی دیگر، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به افزایش تلاشهای ایالات متحده برای سل...

این مقاله به تاثیر بازتعریف هویت ملی روسیه بر سیاست خارجی این دولت در حوزه دریای سیاه در دوره پس از جنگ سرد متمرکز است. روندهای منطقه ای در حوزه دریای سیاه پس از فروپاشی شوروی گسترش یافته است. در عصر جنگ سرد، شوروی، مجارستان و بلغارستان به عنوان اعضای بلوک شرق و ترکیه به عنوان عضوی از بلوک غرب  دولت های ساحلی دریای سیاه محسوب می شدند، و تفوق شوروی بر این حوزه مانع از گسترش حضور فعال دیگر دولت ه...

در پی تهاجم آلمان و شوروی به لهستان، در جریان جنگ‌جهانی‌دوم، نیمی از خاک لهستان به اشغال اتحاد جماهیر شوروی در‌آمد و هزاران لهستانی به اردوگاه‌های کار در سیبری تبعید شدند؛ اما با ﺣﻤﻠﮥ غیر‌منتظرﮤ آلمان به شوروی، سرنوشت اسرای لهستانی تغییر کرد و در شورایی که میان دولت‌های متفق برگزار شد، دولت شوروی موافقت کرد تعدادی از اسرای لهستانی رواﻧﮥ ایران شوند. پناهندگان لهستانی بیش از سه‌ سال در برخی از شه...

بعد از انعقاد معاهدهء گلستان در سال 1228 ق.،چون‌ اختلافات مرزی بین دو کشور حل نشده بود،تا سال 1241 ق.گهگاه نیروهای روسیه مناطقی از خاک ایران را مورد تجاوز قرار می‌دادند تا اینکه در این سال گوگچه توسط روسها تصرف شد و جهت پاسخ به این عمل سران کشور تصمیم به‌ جنگ گرفتند و بدین ترتیب جنگهای دوم ایران و روسیه آغاز و تا سال 1243 به طول انجامید و در شعبان همان سال به علت‌ شکستهای پی‌درپی که به ایران وا...