بررسی عوامل و زمینه‌های پیدایش و سیر تطور مصطلح الحدیث از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجا که برخی از مخالفان علم درایه، خاستگاه و منبع اصطلاحات حدیثی شیعه را آثار و کلمات اهل سنت دانسته و این دانش را بدعت‌آمیز تلقی نموده‌اند و نیز بر تقسیم حدیث به صحیح، حسن، موثق و ضعیف تاخته‌اند، این مقاله در صدد استواری یا نااستواری این ادعا بر آمده و کوشیده است تا مشخص کند که بخشی از عناوین و مصطلحات حدی...

در دو حوزه می توان به نقد حدیث پرداخت؛ حوزه متن و سند. در خصوص نقد سندی حدیث تلاش های متعددی در طول قرون متمادی صورت گرفته و از آنجا که این روش از جمله روش های سنّتی نقد حدیث است، در حدیث پژوهی سابقه ای دیرینه دارد. اما در خصوص نقد متنی حدیث تلاش های اندکی صورت گرفته و همچنان ملاک ها و معیارهای این نوع نقد مشخص و متمایز نشده است. در این مقاله به دنبال آن هستیم تا با مراجعه به برخی از اصول و مبان...

تاریخ پر فراز و نشیب تشیع همواره بامحنتها و رنجهای بسیاری همراه بوده است. این آلام پس از رحلت رسول اکرم (ص) و در ماجرای سقیفه و مظلومیت اولین خلیفه و جانشین بر حق رسول اکرم (ص) حضرت علی (ع) آغاز گردید و در دوره ها و قرون بعدی به اشکال مختلفی ادامه پیدا کرد. از ماجرای صلح امام حسن(ع) گرفته تا ماجرای شهادت مظلومانه امام حسین (ع) در کربلا و اسارت امام سجاد(ع) و خاندان رسول گرامی اسلام. از به زندا...

«عشره مبشره» حدیث­نمای منسوب به رسول خدا9 از جمله متون مهم و مشهور در حدیث و کلام اهل سنّـت است، و در مشروعیت بخشی و توجیه عملکرد خلفای سه­گانه و کارگزاران آنان از نقش جدی برخوردار است، از این رو جزء مبانی مهم در اندیشه سیاسی مدرسة خلفا به شمار می­آید. نظر به نقش و کارکردهای مهم سیاسی و کلامی این حدیث، از سوی عالمان مدرسه خلفا تلاش‌های زیادی در حفظ و ترویج و توجیه آن شده است. هر چند عالمان شیعی ...

چکیده جعل حدیث، پدیده ای تلخ وشوم است که در تاریخ روی داده و وقوع آن اجمالا مورد اتفاق فریقین است.عالمان شیعه آغاز آن را عصر پیامبر و اغلب اهل سنت، با دلایلی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است، بعد از کشته شدن عثمان می دانند. جعل حدیث انگیزه های گوناگون، شیوه های متعدد و پی آمد های زیانبار و گمراه کننده داشته است و جاعلان، گروه های مختلفی بودند. از جمله، برخی سیاسیون، غالیان، قصه پردا...

از مباحث مهم و اساسی در حقوق اسلامی بحث از ضمان و مسئولیت مدنی اشخاص در قبال یکدیگر است. بر این مبنا، آیات و روایات مختلفی در کتاب و سنّت نقل شده است. یکی از مهم‌ترین این روایات، روایت رسول اکرم(ص) است که: «علی الیدماأخذت حتی تؤدیّه» که به موجب آن هرکسی بدون اذن مالک بر مال دیگری تسلط پیدا کند ضامن آن مال محسوب می‌شود که در صورت بقای عین، موظّف به ردّ مال به صاحب آن...

رویکردهای محققان معاصر دربارۀ حدیث و حدیث‌پژوهی را می‌توان به جهات گوناگونی تقسیم کرد، که در مقالۀ حاضر، نگاه محققان نسبت به «دین»، معیار این تقسیم قرار گرفته است. یکی از مهمترین رویکردها در این بحث، نص‌گرایان هستند که تنها راه شناخت دین را خود نصوص دینی می‌دانند و به‌ویژه سلفیان اهل سنت و برخی از اخباریان شیعه، حدیث را در جایگاه بالایی قرار می‌دهند. برخلاف این، اغلب قرآنیون و گروهی از عقل‌گراه...

سخن گفتن از شخصیت واقعی امیرالمؤمنین (ع) و معرفی حقیقی آن حضرت، برای همگان امری بس دشوار، بلکه ناممکن است و تنها کسانی می‌توانند به معرفی شخصیتی چون علی(ع) بپردازند که از همه ابعاد وجودیش اطّلاع کامل داشته باشند. در گردونة هستی، جز خدا و پیامبر(ص) کسی را نمی‌توان یافت که به درستی چنین احاطه‌ای داشته باشد چنان که پیامبر(ص) نسبت به آن حضرت فرمود: «... و لا عرفک إلا الله و أنا» و نیز فرمود: «... لَهُ...

یکی از محورهای عمده تلاش دانشمندان شیعه در حوزه حدیث، شرح و حاشیه نگاری بر کتاب‏های حدیثی است. این حرکت، به طور عمده از اوایل قرن یازدهم هجری با هدف تبیین مراد جدّی و مفاد استعمالی احادیث، پا به مجموع? دانش های حدیثی نهاد. در این میان الکافی به عنوان یکی از معتبرترین جوامع حدیثی شیعه، منبعی است که هر گروه از اهل حدیث و فلسفه و کلام و غیره بدان مراجعه و در احادیثش نظر و تفکّر می کنند، و به سبب اهم...

این نوشتار، به بررسی و تحلیل «درگذشت» شخصیت‌های تاریخ بیهقی و بحث درباره مسائل پیرامون آن اختصاص دارد. همان‌گونه که نقش آفرینان این تاریخ از لحاظ شخصیتی با یک‌دیگر متفاوتند، مرگ و درگذشت آنان نیز از جهات مختلف چون حسّاسیّت، کیفیّت و پیامدهایی که به دنبال دارد، از یک‌دیگر متمایز است. در بخش نخست تحت عناوین: «مرگ‌های ویژه و حساس»، «مرگ‌های معمولی»، «مرگ‌های حماسی» و «مرگ‌های سیاسی ـ مذهبی» مورد بررس...