آن­گاه که بخش­های پهلوانی و اساطیری شاهنامه، با برخی واقعیّت­های تاریخی و همچنین با حوادث ازلی و بندهشی مقایسه شود، تطابقی معنادار آشکار می­شود. یکی از مواردی که در بررسی­های مربوط به شاهنامه مغفول مانده، تحلیل چگونگی انطباق میان رویدادهای ازلی و مینویِ توصیف شده در کتاب بندهش با حوادث پهلوانی و چگونگی تأثّر فردوسی از آن بن‌مایه‌های اسطوره‌ای و تبلور آن در زبان استعاری یا مجازی شاهنامه است. بنا بر...

ایران و یونان دو قوم باستانی می‌باشند که اشتراکات فرهنگی، تاریخی، اساطیری و... زیادی دارند و به خاطر همین اشتراکات، شخصیت‌ها و داستان‌های اساطیری گوناگونی را می‌توان نشان داد که دارای وجوه تشابه فراوانی بوده که این وجوه ریشه در پیشینه هند و اروپایی مشترک دو قوم دارد. ضحاک و تیفئوس دو شخصیت اساطیری ایران و یونان می-باشند که نگارنده در این پژوهش بر اساس اصول مکتب اسطوره‌شناسی تطبیقی آنها را مقایس...

اسطوره از جهات گوناگون در زندگی انسان پس از عصر اساطیری، تجلی یافته و در آن اثر نهاده است. در این مقاله تلاش شده است تا علاوه بر شناخت مختصر اسطوره و آیین‌های اساطیری و عرفانی، به یافتن تجلّی و تأثیر و ردّپاهای محسوس و نامحسوس یکی از این آیین‌ها یعنی پوشاک، در البسة عرفانی مندرج در برگزیدهء نثر عرفانی فارسی تا قرن هفتم هجری قمری پرداخته شود. در این پژوهش، پوشاک به عنوان یکی از تجلّی‌های آیینی بررس...

طاهره صفارزاده نویسنده، محقق، مترجم و یکی از شاعران برجسته ادبیات معاصر است که شعرش را بستری برای بیان عواطف، اندیشه و باورهای مذهبی قرار داده است. یکی از شگردهای این شاعر در بیان عواطف و اندیشه‌هایش، نماد پردازی است. شیوه‌ای که در شکل گیری زبان ادبی و هنری صفارزاده و نیز روشن شدن جهان بینی شاعر در زمینه مفاهیم گوناگون بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش بر آن است تا تغییر و دگردیسی چهره‌های نمادین...

بررسی آثار نویسندگان مرد و به­ چالش­ کشیدن بیان و ذهنیّت مردان از زنان، یکی از مهم ­ترین رویکردها در مطالعات فمنیستی به­ شمارمی ­رود. در شعر أنسی الحاج و احمد شاملو، با چهرۀ ویژه­ای از زنان روبه ­رو می­ شویم؛ چهره­ایی که گاه با معیارهای دنیای مدرن همساز است و زن را در جایگاه برابر با مرد نشان می ­دهد و گاه تحت تأثیر ذهنیّت تاریخی دو نویسنده، زن از موضع امروزی خود به جایگاه سنّتی ­اش سقوط می­ کند. ...

«خدای­نامه» یکی از آثار برجستۀ ادبیات ایرانی به زبان پهلوی در موضوع تاریخ اساطیری- داستانی ایران باستان است که متأسّفانه هیچ نوشته­ای از آن به زبان اصلی باقی نمانده­است. خدای­نامه­ را می توان یک نوع ادبی پنداشت که روایت­های گوناگونی(دهقانی، موبدی و پهلوانی) از آن موجود بوده است. عبدالله بن مقفّع این کتاب را در قرن دوم ه.ق با عنوان سیرالملوک به عربی ترجمه کرد که پاره­های پراکنده­ای ازآن در برخی مت...

واقعیت‌ها و حوادث گوناگونی در جهان هستی وجود دارد که فراتر از درک و فهم انسان است و آدمی برای شناخت آنها ابزار و توانایی خاصی ندارد؛ به همین سبب برای بیان و توصیف‌ آنها از ابزاری ابداعی به نام نماد استفاده می‌کند. نمادها با انواع و شکل‌های گوناگون و متنوع، در همۀ ارکان زندگی بشری به‌ویژه در ادبیات و هنر و فرهنگ و اعتقادات انسان حضور دارند. استفاده از نماد حیوانات در آثار گذشته بیش از نمادهای دی...