تمدن هر ملتی در بردارنده تمامی عناصر فرهنگی آن ملت است و اسطوره ها نخستین بن مایه های فرهنگی آن هستند. کارل گوستاو یونگ معتقد است اسطوره ها در روان جمعی هر ملتی حضور دارند و ویکو نیز عقیده دارد اندیشمندان هر عصری می توانند با بررسی اسطوره های ملت ها به اکتشاف دوباره تاریخ نائل شوند. اسطوره های باستانی به علت فرا تاریخی بودنشان نمونه هایی مثالی برای انسان کنونی هستند که شگفتی، حرمت گذاری و خطا پ...

پس از طرح نظریه «برخورد تمدنها»، نظریه «گفتگوی تمدنها» در مقابل آن مطرح شد، که مورد توجه پژوهشگران و سازمانهای بین‌المللی قرار گرفت. عنصر ارتباط، زیربنای تمدن بوده و پیدایش نسخه‌های خطی، نقش مؤثری در ارتباط نوشتاری و تمدن بشری داشته است. ابعاد مختلف نسخه‌های خطی از قبیل: ابعاد علمی، فرهنگی، هنری، اخلاقی، عرفانی و معنوی، نقش سازنده‌ای در ارتباط و گفتگو دارند. بویژ...

تعامل و برخورد زبان ها باهمدیگر پدیده­ ای است که قدمت آن به آغاز و پیدایش نخستین تمدن­ های انسانی می­ رسد. این تعامل و برخورد زبانی به­ خوبی از روابط و رفتار انسانی هر دوطرف خبر می­ دهد و نقش مرزها و فاصله­ های جغرافیایی را در ارتباط و تمدن انسانی کنار می­زند و از بین می­ برد. یکی از بارزترین مصادیق این تعامل زبانی، وجود واژه­ های دخیل یک زبان بیگانه در زبان مادر است. با بررسی و استخراج این واژ...

در تاریخ ایران هجوم مغولان، بیش از سایر حملات در تمدن، فرهنگ و موجودیت این سرزمین تاثیر به جای گذاشته است. هجوم مغول، فرهنگ غنی و دیرپای ایرانی را برای مدت های مدید از عرصه فعالیت و سر زنده بودن دور ساخت. این هجوم و تخریب برای گروه ها و متفکران اجتماعی و فرهنگی آن دوره غیر قابل پیش بینی بود. این تهاجم، از گسستی تاریخی- فرهنگی اشاره دارد. این گسست نتوانست فرهنگ و تمدن ملی ایرانیان را از پای در...

بسیاری از اندیشمندان و شخصیت های علمی و فکری جهان، بر این عقیده اند که رهبری معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای، پیش از آنکه رهبر سیاسی یک کشور اسلامی باشد، یک شخصیت علمی برجسته در جهان اسلام و عرصه بین الملل است. در میان موضوعات و مسائل فکری جمهوری اسلامی ایران و فراتر از آن مسائل جهان اسلام، اندیشه ها و دیدگاه های ایشان در موضوع تمدن نوین اسلامی، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این...

بررسی وضعیت زن در ایران و یونان باستان از کهن ترین روزگارها نشان دهنده نکات تشابه چندی است. تمدن کرت در یونان و تمدن ایلام در ایران هردو به عصر پیش از هند و اروپایی تعلق داشتند و زن در این هر دو تمدن اهمیتی فوق العاده داشت. این دو تمدن در ادامه مسیر خود هر یک به راهی جداگانه افتادند. تمدن کرت در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد در نتیجه تاخت و تازها از میان رفت اما تاثیری ماندگار از خود در میان ...

از آنجا که فهم صحیح و دقیق علوم و فنون در هر تمدنی مستلزم اطلاع از مبانی وشالوده های اصلی آن تمدن است، برای فهم علومی که در دامن تمدن اسلامی بالیده اند نیز باید در اصل و اساس این تمدن مداقه و توجه کنیم.تمدن اسلامی بر مبنای وحی و عقل، و در قالب زبان عربی پدید آمد و نزد مسلمانان شناخت طبیعت، به منزله ی کارگاه صنع الهی، برای معرفت حق ضروری بود.به همین دلیل، آن ها در همه ی عرصه های تاریخ طبیعی به م...

تجدد دفاعی بازنمای تلاش‌ متفکران اسلامی اوائل قرن بیستم برای رویارویی با تجدد و منطق شرق‌شناختی برآمده از آن در وضعیتی پسااستعماری است. این گفتمان از تجدد، با وارونه‌کردن ایده‌های مرکزی شرق‌شناسی ذیل مفاهیمی ازقبیل «پرسش از انحطاط و عقب‌ماندگی»، «تلقی ایده‌آلیستی از انحطاط و پیشرفت» و «برخورد گزینشی با تمدن غرب»، تلاش دارد اسلام را با مقتضیات منطق مسلط انطباق دهد و به مدد امر مدرن به دفاع از «ا...

تداوم تفکرات اباحی‌گرایانه از گذشته تا زمان حاضر میان برخی از فرقه‌های اسلامی و ضربه‌ای که فرهنگ و تمدن اسلامی از اینها متحمل می‌شود، ضرورت توجه به آن را بیشتر می‌کند. شاید بتوان گفت نمود بارز تفکر اباحی‌گرایانه در قرون اولیه اسلامی بین مرجئه و غالیان بوده است. مرجئه و غلات هر یک با باورهایی خاص، تفکرات اباحی‌گرایانه را ترویج کرده‌اند. سؤالی پژوهش حاضر این است که نوع مواجهه امامان شیعه^ با باور...

ابن‌خلدون نخستین فردی است که در مقدمه به بحث درباره تمدن پرداخت، اما سخنی از تمدن اسلامی به میان نیاورد. به نظر می‌رسد نخستین‌بار متفکران اروپایی بودند که در دوره معاصر، پس از درک مفهوم تمدن و سخن گفتن از تمدن اروپایی، به بحث از تمدن اسلامی نیز پرداختند. در اینجا این مسئله مطرح می‌شود که متفکران مسلمان از چه زمانی به تمدن اسلامی توجه کردند و در پی شناسایی آن برآمدند؟ پژوهش حاضر با مطالعه آثار ن...