بحرین یکی از کشورهایی است که تحت تاثیر شرایط نامساعد داخلی در ابعاد گوناگون سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و همچنین موج بیداری اسلامی- عربی در منطقه ی شمال آفریقا و خاورمیانه، شاهد خیزش مردمی است. در حالی که به ظن نگارندگان این مقاله، دلایل واقعی خیزش مردمی در بحرین، ریشه در عوامل داخلی و ساختاری سیاست و اجتماع در بحرین دارد، عربستان سعودی با خوانشی دیگر و با انگیزه های متفاوتی، در صبحگاه 14 مارس با ...

جوامع ملی برای استحکام داخلی همچنین پرهیز از واگرایی و بهره برداری از منافع تعامل سازنده با یکدیکر، نیازمند بکارگیری تمامی ساز و کارها و عوامل موثر در جهت توسعه همگرایی می باشند. این راستا اندیشمندان سیاسی نظریه های متنوعی را بویژه با رویکرد منطقه ای مطرح کرده اند و هر یک با ارایه چارچوبهای تئوریک خاص، متغیرهایی را در ارتباط با تقویت همگرایی مورد تاکید قرار داده اند. ؛نظریه مبادله گرایی؛ و ؛دید...

با پایان­گرفتن جنگ جهانی دوم، احساسات ضد­استعماری و اندیشه­های ملی­گرایانه، بسیاری از کشورهای جهان سوم را دربرگرفت. برخی کشور­های خاورمیانه و خلیج فارس نیز در این مقطع تلاش کردند تا با رفع سیطره و امتیازات انحصاری بیگانگان، مدیریت منابع طبیعی و سرمایه­های ملی خویش را عهده­دار شوند. نهضت ملی­شدن نفت ایران به رهبری دکتر مصدق در آغاز دهة 1950 با واکنش شدید دولت­های بریتانیا و ایالات متحده روبه­رو ...

جنوب آسیا یکی از ناامن‌ترین و بحران خیزترین مناطق دنیاست. این منطقه که وارث کشمکش‌ها و اختلافات به جا مانده از استعمار بریتانیاست، وارد دو قطب امنیتی با محوریت هند و پاکستان شده است. بحران کشمیر به عنوان یکی از حادترین بحران‌های امنیتی جهان، در طول بیش از نیم قرن گذشته مانع از شکل گیری توافقی سازنده بین دو کشور هند و پاکستان گشته است و همین امر موجب شده که این دو کشور چه در سطح منطقه و چه فراتر...

تاریخ، جغرافیا و فرهنگ منطقه خلیج فارس به شکلی است که این منطقه را با مسائلمنطقه ای و فرا منطقه ای مرتبط ساخته است. هویت و فرهنگ و پشتیبانی از آن یکی از مسائل مطرح در سطح جهانی است.از آنجایی که هویت و فرهنگ در ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورها نقش به سزایی در حفظ منافع ملی آنها دارد، ناگزیر درپی یافتن علل تغییر در هویت و فرهنگ کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شدیم. پیدایش نفت در خاورمیانه و به ...

این مقاله به بررسی مساله بقای رژیم های سیاسی در شیخ نشین های حوزه خلیج فارس متمرکز شده است و از چشم انداز نظریه رانتریسم متأخر به این سوال پرداخته است که ظرفیت های جدید و اصلاحات اقتصادی در وضعیت کنونی و استمرار آن در آینده تا چه اندازه می تواند در بقای سیاسی و استمرار دولت های رانتیر عربی در منطقه خلیج فارس موثر باشند.؟ یافته های این پژوهش ( که بیانگر فرضیه نیز هستند) نشان می دهند که آمیزه ای ...

منطقه خلیج فارس یکی از مناطق معدود جهان است که به دلیل دارا بودن منابع فسیلی، موقعیت ژئوپولیتیکی و استراتژیکی اش همواره در طول تاریخ شاهد حضور قدرت های خارجی بوده است. ایران در مقایسه با کشورهای دیگر منطقه دارای مرزهای آبی طولانی تر و بالطبع مشکلات مرزی بیشتری است. اقدامات و دخالت های قدرت های استعمارگر در تحدید حدود آبی و خاکی این منطقه بدون توجه به انطباق یا عدم انطباق آن با جغرافیای جمعیتی و...

تحولات اخیر خاورمیانه و شمال افریقا یکی از بزرگ­ترین رویدادهای تاریخ معاصر جهان عرب به شمار می­رود، زیرا به صورت همزمان کشورهای مختلف منطقه فوق استراتژیک خاورمیانه را درگیر خود ساخت و معادلات جدیدی را در این منطقه حساس به وجود آورد. نظر بر این مسئله، در این تحقیق تلاش می­شود تا با بررسی مقولاتی نظیر نوع و سنخ تأثیرگذاری تهدیدات شکل­گرفته در طی تحولات اخیر بر موجودیت شورای همکاری خلیج فارس و نیز...

پس از سال 2003 میلادی حوزه خلیج فارس شاهد تعارضات ژئوپلتیک و رقابت جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عرب این منطقه به ویژه بین ایران و عربستان سعودی بوده است. اکثر تحلیل گران و متخصصان مسائل خاورمیانه، تعارض میان این کشورها را از منظر سیاسی و راهبردی مورد بررسی قرار می دهند، این در حالی است که ابعاد اقتصادی مسئله نادیده انگاشته می شود. این مقاله تلاش دارد تعارض های میان ایران و کشورهای عرب حوزه خلی...

امروزه به بهانه­ های مختلف نام خلیج فارس از سوی برخی کشورهای عربی و سایر منفعت­ طلبان مورد تحریف قرار می­ گیرد. خلیج فارس جدا از اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک آن، بخش اعظمی از تاریخ و حوادث تاریخی کشور ایران را به خود اختصاص می­دهد و جایگاه آن در قوام هویت ملی ایرانی، جایگاه برجسته­ای است. تعدّی به نام این مکان جغرافیایی، درواقع نوعی تجاوز به هویت ایرانی محسوب می­ شود که خود تهدیدی جدی برای امن...