«تجربه گرایی» به عنوان اولین رویکرد در علوم انسانی، مورد توجه دانشمندان این عرصه قرار گرفت، و هنوز هم، باوجود نقدها و رقیب های جدی، روش غالب در تحقیقات علوم انسانی و اجتماعی است. موافقان و مخالفان تجربه گرایی در علوم انسانی از شیوه ها و راهبردهای مختلفی برای اثبات نظر خویش و ابطال نظریات مخالف بهره برده اند: از تغییر در موضوع علوم انسانی، تا تحول در هدف آنها، تا دگرگونی در مبانی هستی شناختی یا ...

نظریه های علوم انسانی و اجتماعی به لحاظ چگونگی نگاه به هستی، انسان، معرفت بشری، و غایت نظریه پردازی بی طرف نیستند. هر نظریه پیش فرض های انسان شناختی، معرفت شناختی، هستی شناختی و نیز پیش فرض های دیگری مانند پیش فرض های اَکسیولوژیک (ارزش شناختی) و پراکسیولوژیک (رویه شناختی) دارد. این پیش فرض های فرانظری در نظام کلی فرانظریه هایی قرار دارند که خود منبعث از سنت های فلسفی غرب هستند. بر همین اساس، ب...

انسان، پدیداری خودآگاه و خواهان تغییر است که نیاز به تغییر از سر انتخاب، اصل ماهیت انسانی او را توضیح می‌دهد. اندیشه تغییر، خاستگاه مبنای انسان‌شناخت اندیشه پیشرفت است و قابلیت پیشرفت انسانی، نشان‌دهنده ماهیت، وجوه، ابعاد، سطوح و ژرفای وجودی او است. بر اساس عقل و وحی و در برآیند آنها، سنت اهل ‌بیت(ع)، گستره و ژرفای امکانی و وقوعی انسان تفسیر و تدبیر می‌شود. بدین‌سان ماهیت وجودی آدمی، هم...

هدف مقاله حاضر بررسی دو مسئله اساسی دربارۀ علوم انسانی است؛ نخست، ارزیابی امکان ارتقای کارآیی این علوم و دوم، در صورت یافتن پاسخی مثبت برای پرسش نخستین، کاوش در راه های عملی ازدیاد بازده علوم انسانی. از آنجا که در مورد چیستی علوم انسانی، ظرفیت ها و اهداف آن دیدگاه های متنوعی در بین صاحب نظران وجود دارد، در بخش اول مقاله به ارزیابی نقادانه برخی از این دیدگاه ها اقدام می شود؛ در بخش دوم، شماری از...

رشته های علوم انسانی در دانشگاههای دولتی در سراسر کشور گسترده است. از بالغ بر 000/500 شرکت کننده در گروه علوم انسانی فقط 000/12 نفر؛ یعنی 4/2 درصد در دوره های روزانه رشته های مختلف علوم انسانی؛ یعنی کمتر از گروههای ریاضی و تجربی پذیرفته میشوند. این عده که از بهترین دانش آموزان گروه علوم انسانی هستند، پس از ورود به دانشگاه و چهار سال تحصیل، برخی به تحصیلات تکمیلی راه می یابند و عده ای پس از گذرا...

علوم اجتماعی دامنه وسیعی در میان رشته های علوم انسانی دارد.انسان شناسی ،جامعه شناسی،مطالعات فرهنگی ،علوم ارتباطات از جمله زیر شاخه های این رشته می باشد.علوم محیط زیست نیز شاخه ای از محیط زیست می باشد که در آن زیر شاخه هایی از جمله ارزیابی و آمایش سرزمین ،زیستگاهها و تنوع زیستی و آلودگی های محیط زیست وجود دارد. به طور کلی محیط و رابطه ما با آن یکی از اصلی ترین نظریه های اجتماعی می باشد.امروزه نگ...

یکی از ابزارهایی که می تواند در رشد و توسعه تمامی علوم، به ویژه علوم انسانی نقش داشته باشد، توسعه مطالعات میان رشته ای است. در این مقاله تلاش شده است از طریق مصاحبه نیمه ساختمند با جمعی از صاحب نظران و اندیشمندان کشور و تحلیل محتوای آرای ایشان به این پرسش پاسخ داده شود که از نظر خبرگان، مهم ترین عوامل و موانع رشد علوم انسانی در ایران چیست و توسعه مطالعات میان رشته ای  در رشد علوم انسانی چه نقش ...

سنت تحقیقاتی حاکم بر علوم انسانی عمدتاً برگرفته از علوم طبیعی است که قابل اعتماد بودن یافته های خود را در گرو پیروی از روش های علوم طبیعی می داند و با عناوینی همچون «کمی»، «عینی» و «تجربی» نامگذاری شده است. در دهه های اخیر الگوی دیگری در تحقیقات علوم انسانی پا به عرصه گذاشت و مقبولیت یافت که از آن با عناوینی همچون تحقیقات «کیفی»، «طبیعت گرایی» و «مطالعة موردی» یاد می شود. نویسنده با توجه با ماهی...

زمینه‌ها و هدف: یکی از روش‌های تحقیق در حوزه‌ی علوم، روش مطالعه‌ی تطبیقی یا به عبارت دیگر روش مقایسه‌ای است. استفاده‌ی انسان از این روش پدیده‌ی نوظهوری نیست چنانچه می‌گویند: ذهن آدمی لحظه‌ای از سنجش و مقایسه باز نمی‌ایستد و به طورطبیعی هر شناختی را با شناخت دیگر می‌سنجد تا بدین وسیله به نسبت‌های موجود بین پدیده‌ها و در نتیجه به شناخت آن‌ها دست یابد. پیوند اعضاء از مهم‌ترین دستاوردهای بشر در علم...

ظهور علوم میان رشته ای و تخصص طلبی بعد از تحولات علمی در قرن 19 محصول شرایط تاریخی بود. فقدان نظریه های عام و فراگیر، زمینه ساز تجزیه علوم اجتماعی و به تبع آن جغرافیا گردید. علم جغرافیا نیز در گذر زمان به دو رشته جغرافیای طبیعی و جغرافیای انسانی تقسیم شد. هرکدام از این رشته ها از علوم مشابه و همجوار به منظور غنی سازی مبانی نظری و توسعه قلمرو مطالعاتی خود استفاده کردند. جغرافیای انسانی در قرن نو...