این رساله در موضوع بررسی رابطه علم و دین از دیدگاه علامه طباطبائی، مهندس بازرگان و شهید مطهری در مقدمه و پنج فصل تدوین و نگارش شده است. پرسش اصلی این تحقیق این است که آیا علم و دین از نگاه این اندیشمندان با هم سازگار و هماهنگ است یا خیر؟ منظور از دین در این پژوهش دین اسلام است که از جانب خداوند توسط پیامبر گرامی اسلام برای بشریت نازل گردیده است. مقصود از علم که در این تحقیق از نسبت آن با دین صح...

 از دیدگاه علم تفسیر، شرط لازم برای صحّت هر رأی تفسیری ـ از جمله روایات تفسیری ـ مطابقت با اصول و قواعد پذیرفته‌ شده تفسیری است؛ از این رو تحلیل تفاسیر مأثور با قواعد تفسیری به صورت تطبیقی روشی مهم در بررسی میزان اعتبار آنهاست. ذیل آیۀ دوم سورۀ فتح، روایات و آراء تفسیری مختلفی در تبیین معنای «ذنب» و انتساب آن به پیامبر (ص) و «مغفرت» آن مطرح شده است. در این نوشتار هر یک از این آراء، دلالت‌ها و مل...

«اراده الهی» از مهم‌ترین مباحثی است که تبیین کلامی و فلسفی آن با یکدیگر متفاوت است؛ هرچند برخی متکلمان در تفسیر «اراده الهی» به اندیشه فلسفی گراییده‌اند. در اندیشه متکلمان نخستین امامیه، با تأکید بر مضامین احادیث اهل‌بیت^، اراده یکی از مراتب فعل الهی و به‌معنای «عزم بر مشیت» بود؛ اما مدرسه بغداد، همگام با معتزله بغداد، آن را به «فعل الهی» یا «امر به فعل» تفسیر کرد؛ گرچه ذاتی دانستن اراده و تفسی...

معناشناسی واژه های قرآن یکی از اساسی ترین پایه های فهم و تفسیر دقیق قرآن است. دست یابی به معنای یک واژه در قرآن از ریشه شناسی آغاز می شود و پس از بررسی سیر تطور آن، مفهوم واژه در حوزه معنایی خاصی که در آن قرار گرفته، روشن می شود. اما صِرف بررسی لغت برای تعیین مقصود قرآن کافی نیست چرا که معنای دقیق واژه، تنها در بافت خود قابل توصیف خواهد بود، لذا توجه به بافت زبانی و موقعیتی در تبیین معنای آیات ا...

تفسیر روایی قرآن همزاد وحی است و اولین مفسر قرآن رسول اکرم| است که خداوند متعال به او دستور بیان و تفسیر قرآن را داده بود و پس از آن ائمه معصومین ^ مسئولیت نشر و گسترش علوم و معارف اسلامی از جمله تفسیر قرآن را عهده دار شدند. در این پژوهش سعی شده به مدد روایات، تفسیری روایی از آیات سوره ق ارائه گردد. روایات مورد استفاده در این تحقیق دارای گونه های مختلفی از جمله سوره شناخت، معناشناخت، تأویلی، ج...

چکیده کشف الاسرار و عد? الابرار ابوالفضل رشیدالدین میبدی اثر گرانقدر سده ی ششم هجری از مهمترین و اولین تفاسیر عرفانی کهن پارسی است. که نویسنده ی آن در نگارش هر سه نوبت به متون تفسیری قبل از خود نظر داشته و هنرمندانه از آنها بهره برده است. در این تفسیر ذیل هر آیه در سه بخش که تحت عنوان نوبت آمده است به سه سبک آیه ترجمه و تفسیر شده است. میبدی در نوبت اول کشف الاسرار ترجمه ای تحت الفظی و معنا...

این پژوهش در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که دیدگاه فلسفی ملاصدرا در باب علم واجب به ماسوا به چه میزان با استنادات وی به متون دینی مطابقت دارد؟ این پژوهش برای وصول به هدف فوق، نخست، دیدگاه فلسفی ملاصدرا را در باب علم واجب به ماسوا با توجه به زمینه های فلسفی آن در فلسفه ی مشاء و اشراق بررسی می کند، سپس مستندات وی را به متون دینی در آثار فلسفی و تفسیر وی بر قرآن کریم و شرح وی بر احادیث اصول ک...

به طور کلی، تمام علوم انسانی متأثر از انگاره های فلسفی است و علم تفسیر متون دینی از این امر جدا نیست. به نظر می رسد مفسرانی که در فلسفه صاحب تفکر و اندیشه اند در مبانی و روش تفسیر و فهم آیات قرآن به قواعد و ملزومات روش تفلسف خود پایبند باشند. دغدغه و مسئلة پژوهش حاضر فهم و شناخت امکانات منحصر به فردی است که روش تعقل فلسفی در تفسیر و فهم عمیق آیات قرآن کریم در اختیار مفسر قرار می دهد. برای تبیی...

واژه هرمنوتیک را در لغت به معنای علم تفسیر و تأویل مطرح کرده اند. این واژه به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی تقسیم شده، همچنین اصطلاح هرمنوتیک در یک تقسیم دیگر با دو گرایش مفسر محور و مؤلف محور مطرح شده است. شایان ذکر است که در این حوزه چند مسئله قابل توجه وجود دارد: آیا می توان بین قرآن و هرمنوتیک رابطه ای برقرار کرد؟ آیا این رابطه معرفت روش جدیدی به ما می دهد؟ آیا می توان به تفسیر صحیح...

در این پژوهش، «قواعد تفسیر در تفسیر نمونه» برررسی شده است. علم تفسیر مانند هر علمی، نیاز به یک سری اصول و قواعد دارد تا مفسر بر اساس آنها به تفسیر قرآن پرداخته و بتواند مقاصد و مدلول های آیات را کشف کند. این قواعد که پایه های اساسی استنباط در تفسیر محسوب می شوند و مفسر را از خطای در تفسیر باز می دارند، «قواعد تفسیر» نام دارند که می توانند ملاک و معیار ارزشمندی تفاسیر قرار گیرند. تفسیر نمونه، اث...