در این مقاله که بر مبنای کارکرد تمثیل در شرح رباعیّات جامی -که رساله ای در شرح وحدت وجود و آرای ابن عربی است- سامان یافته است، ابتدا دربارۀ تمثیل، وحدت وجود و تجلّی به کوتاهی توضیحاتی داده شده است. سپس تمثیل‌های موجود در متن، در ذیل  هشت بخش جداگانه شامل تمثیل «نور و خورشید، آتش، آیینه، شیشه، جریان آب، دریا و بحر، حروف و اعداد» طبقه‌بندی و تشریح شده‌اند، تا به کمک آن‌ها «وحدت وجود و تجلّی» که موضو...

علم الهی به ماسوا، در دو حیطۀ «پیش از خَلق» و «پس از خَلق»، مورد کنکاش‌های علمی فراوان قرار گرفته است. در این دو حیطه، صفتِ «علم الهی به مخلوقات متکثّر، پیش از خلق آن‌ها»، به جهت آن‌که از صفات ذاتی بوده و ذات الهی نیز بسیط و در نهایتِ صرافت است، بیشتر مورد توجه بوده است؛ زیرا اثبات علمِ پیشین به مخلوقاتِ متکثّر در عین بساطتِ ذات، در ابتدا و ظاهر امر، متناقض‌نما جلوه کرده و از همین‌رو، در این بستر، دیدگا...

بافت فرهنگی از جمله مباحث مطرح در معناشناسی است که در فهم متن، به‌ویژه متون ادبی کارایی بسزایی دارد. هر متنی برخاسته از اندیشه و فرهنگ فردی و جمعی است و در این میان، برخی واژگان موجود در آن، گفتمان فرهنگی خاصی دارند که چالش‌های اساسی در ترجمه ایجاد می‌کنند. گفتمان و نگرش گفتمانی متن را در کنار بافت و عناصر تشکیل‌دهندة آن، به‌ویژه عناصر فرهنگی در نظر می‌گیرند. در این پژوهش به دنبال آن هستیم تا ب...

پژوهش حاضر، به بررسی دیدگاه‌های ریکور و ملاصدرا در مبحث خیال و نقش مؤثر تخیل به‌ویژه در حوزة معرفت می‎پردازد. گرچه مبادی دو فیلسوف در این باره متفاوت است، در حوزه‎های خاصی شباهت‌های قابل توجهی در اندیشه‌های این دو ظاهر می‌شود. ریکور که یکی از فیلسوفان معاصر حوزة هرمنوتیک است از مباحثی نظیر نشانه‎شناسی، زبان‎شناسی، ساختارگرایی، و معرفت‎شناسی رایج در فلسفة تحلیلی، برای غنی‎ساختن هرمنوتیک استفادة ...

امروزه حقوق مالی همچون سرقفلی و حق اختراع در کنار اعیان و منافع، بخش قابل توجهی از اموال را تشکیل می­دهند و امکان انتقال و مبادله­­­ آنان با سایر اموال از نیازهای بازار سرمایه است. عقد بیع بی­گمان رایج ترین ابزار اعتباری مبادله­ اموال در بین مردم است. اما آیا برای نقل حقوق مالی نیز می­توان از این قالب استفاده نمود؟ اغلب فقیهان بر بنیاد تعریف مشهور که بیع را تملیک عین به عوض می­داند، با مبیع قرا...

ارسطو در نقد افلاطون مثل را از آسمان به زمین فرود آورد و در «تک چیزها» جای داد وانها را با جوهر در معنی نخستین یکی گرفت. از نظر او جوهر در معنای نخستین، موجود نخستین است و بنابراین موجودیت وچیستی یا ماهیت یکی و همانند هستند. سپس وی جوهر را در تعاریفی منطقی تبیین می کند تا ساخت منطقی جهان را بازنمایی کند. اما نقد ارسطو علیه افلاطون او را مجبور کرد که نظریه ی صورت و ماده را چون دو جوهر بنیادی که ...

حکمت به معنای دانش نظری متقن است که به عمل متناسب با آن منتهی می گردد و مانع از جهل است. فیلسوفان مسلمان حکمت را به معرفت ذات حق، تبحر در حرفه و صناعت، علم به اسباب قصوی، تحصیل برترین معلوم از طریق برترین علوم، استکمال نفس و شناخت اعیان موجودات تعریف کرده اند. همچنین واژه حکمت بیست مرتبه در قرآن ذکر شده است که با الهام از روایات و دیدگاه مفسران، معانی چندی از قبیل علم به قرآن و مواعظ و احکام آن...

مثنوی متنی است قاعده گریز و ساختارشکن که در سطوح مختلفِ صوری، زبانی، روایی و معنایی، ساختارهای ذهنی و زبانی خواننده و پیش فرض های متعارف و مقبول او را برهم می ریزد. اولین نکته ای که در برخورد با جهان قصه های مثنوی توجه مخاطب را جلب می کند، ساختار نوآیین قصه هاست. این مقاله پس از نگاهی اجمالی به شالوده شکنی، ضمن مقایسة متن اصلی قصه ها و حکایات مثنوی با مأخذ آنها، بدون توجه به گریزها و گسست های را...

این مقاله در پی یافتن آثار اسمای الاهی به عنوان کلیدهای سلوک عرفانی است. از آنجا که طی طریق الی الله تا رسیدن به قرب الاهی منازلی را می طلبد و از سوی دیگر، هر اسمی از اسمای الاهی ویژگی های خاص خود را دارد که در مقام ظهور و در کسوت اعیان ظاهر می شوند، می توان در قوس صعودی خلقت تأثیرات اسمائی را از فواعل مُعِدّه شمرد که با قوابل سالک و استعدادهای باطنی او مرتبط هستند و از تأثیرات آنها تجلیات گوناگون...