علامه مجلسی به عنوان یکی از برجسته‌ترین محدثان امامیه که به گردآوری بزرگترین دائرة المعارف حدیث شیعه موفق گردیده است، علاوه بر احیای نسخه‌های در حال اضمحلال حدیث و طبقه‌بندی بدیع احادیث، به شرح و تفسیر متون حدیث پرداخت و تا حدی مشکلات اخبار را حل کرد. اصولی که مجلسی در فقه‌الحدیث از آن بهره برده است به عنوان الگویی در نقد و فهم حدیث از اهمیتی به‌سزا برخوردار است. در این مقاله سعی شده است اصول ...

ابن‌عربی، معروف به شیخ اکبر، چهره‌ی برجسته‌ی عرفان اسلامی در زمینه‌های تفسیری و تأویلی دارای آرای ویژه‌ای است که بررسی و شناخت این آرای منوط به درک صحیح نظریّه‌ی تفسیر او است. نظریه‌ی تفسیر او در صدد بیان مبانی، اصول و روش تفسیری او است. این نظریّه در دو محور تفسیر و تأویل، دارای مبانی و اصولی ویژه است. این تحقیق در صدد بیان و بررسی هریک از مبانی و اصول حاکم بر تفسیر و تأویل از دیدگاه ابن‌عربی اس...

تحقیق حاضر در راستای تبیین و ارتباط مباحث اصولی با فقه و تأثیر قواعد اصولی در چگونگی استنباط و گونه¬های کاربردی اصول فقه در فقه یکی از فقهای تحول آفرین، ابن ادریس، پرداخته که در آن، چگونگی و کیفیت اجتهاد وی، روش استنباط-های او در ضمن فروعات فقهی، جلوگیری از نگاه استقلالی به اصول فقه و ابتنای فقه را بر آن به دست داده است؛ و در آن تلاش شده تا در حد توان، جنبه¬های کاربردی این علم در فقه ایشان نشان...

نقش عمل (پراکسیس) انسان در ساختن وی سابقه دیرینه در اندیشه بشری داشته و در اندیشه اسلامی اصول فلسفی و تفسیری زیر نقشه راه اثبات آن است: اتحاد نفس و بدن (روح جسمانیه‏ الحدوث و روحانیه ‏البقاء)، ترکیب اتحادی قوه و فعل در نفس انسان، علم و عمل هم جوهرند و هم انسان ساز، عملکرد انسان نمودار شخصیت وی است، تجسُّم عمل یا تجسد عمل (أن العمل نفس الجزاء)، عمل از منظر قرآن دارای هویت باطنی است، و استمرار عمل ...

بحث از ماهیت حکم شرعی از مبادی تصوری علم اصول است. اختلاف دیدگاهها در مورد ماهیتحکم شرعی، در جهتگیریهای اصولی در مباحث مختلف علم اصول مؤثّر است. در تعریف حکم دودیدگاه عمده بین علمای اصول وجود دارد؛ برخی حکم را امری اعتباری و جعلی میدانند که درعالم واقع ما بازایی ندارد و برخی نیز آن را امری تکوینی میدانند. تعاریف اصولی ها از حکم، عمدتاًناظر به یکی از مقدمات یا مراحل مختلف حکم، شامل: مصالح و مفاسد...

هر ارتباطی لزوماً بر اصولی استوار است. از این میان، روابط همسران به اولویت، چنین است. قرآن به‎عنوان کتاب جامع زندگی، در این‎باره به همسران پیشنهادهایی دارد که از دلالت‎یابی آیات به‎دست می‎آید.کشف مدالیل و مقاصد آیات و ارائه راهکار قرآنی در سطح خانواده و اجتماع، بدون بهره‎گیری از کلام معصومان (علیهم‎السلام) ناقص و کم‎فایده است. از این‎رو، نوشتار حاضر اهمّ اصول مورد نظر را مطابق با روایات تفسیری و ...

یکی از ادوار علم اصول فقه‘ دوره جدید آن است که پس از نهضت اخباریین ‘ به وسیله استاد اکبر مولی محمد باقر بین محمداکمل معروف به «وحید بهبهانی» یا «آغا باقر بهبهانی» (متوفی به سال 1206 ه.ق) پایه گذاری شده است . در این دوره ‘علم اصول به تدریج به بالاترین درجه کمال سوق داده شد. رهبران این دوره‘ یعنی : وحید و شاگردانش ‘ در راه مقاومت در برابر اخباریان و شکست نهضت انان از هیچ کوششی دریغ نکردند. در آ...

قصۀ طالوت و جالوت در قرآن کریم، همچون دیگر قصه های ذکرشده در قرآن، حاوی عمیق ترین مسائل فلسفی، اجتماعی، جامعه شناسی،اقتصادی، سیاسی، روان شناسی و حقوقی با بیانی شیوا و هنری است. با این مقاله در صدد تحلیل و بررسی «فلسفۀ جهاد» از دیدگاه قرآن هستیم که در داستان «طالوت و جالوت» با بیان هنری ذکر شده است. در این مقاله، اصول «فلسفۀ جهاد و مبارزه» در ده مورد بیان شده است که عبارتند از: نفی اشرافی گری، ...

ملاصدرا در کتاب‌های مختلف خود درباره معاد به عنوان اعتقادی محوری و اثرگذار سخن گفته است. از نظر او معاد به صورت روحانی و جسمانی محقق است. او معاد جسمانی را به یاری اصولی برآمده از نظام فلسفی خود به اثبات رسانده است. فارغ از هم‌سانی فراوانی که در تصویر معاد جسمانی در آثار گوناگون او دیده می‌شود، شمار اصول مورد استفاده او در این آثار متفاوت بوده و از شش تا دوازده اصل را در بر می‌گیرد. تجمیع این ا...

مناقصه از عمده‌ترین فعالیت‌های اقتصادی دولت محسوب می‌شود و بخش عمده‌ای از بودجۀ ‌عمومی را به خود اختصاص می‌دهد، بنابراین برگزاری مناقصۀ سالم نقش بسیاری در افزایش بهره‌وری و هزینه‌کرد مطلوب بودجۀ ‌عمومی خواهد داشت. تبیین و تشریح الزامات و اصول قانون برگزاری مناقصات و توصیه‌های «سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی» درخصوص افزایش سلامت مناقصات، به افزایش سلامت و بهره‌وری آن کمک بسیاری خواهد کرد. در این ...