درکتابهای تاریخ ادبیات عرب، مشهور است که می گو یند: اندلسی ها از شرق تقلید کرده اند. اما این نکته را نباید فراموش کرد که ادبیات اندلس در بعضی اغراض- بخاطر اختلاف طبیعت بین مغرب و مشرق- غنی تر و از نظر الفاظ، استوارتر است. البته این مقایسه، در موضوعات خاص است. در کل، غربی ها مقلد شرقی ها بوده و از این رهگذر، ادبیات خود را غنی ساخته اند. ارب اندلس، از دو جهت ضعیفتر از ادب شرق می باشد: یکی در عمق ...

چکیده بی‌تردید دو عامل مهم تخیّل و زبان در خلق شعر مؤثر هستند. شاعر با کمک تخیّل از تمام امکانات و شگردهای زبانی چون بیان، بدیع، معانی بهره گرفته و دست به آفرینش ادبی می-زند. در این میان بدیع به عنوان یکی از علوم مهم بلاغی و شگردهای زیبایی شناختی در تناسب و توازن درونی کلام نقش مؤثری دارد. این تناسب و توازن که در نقد ادبی نو و به ویژه فرمالیست‌های روسی به آن توجه ویژه‌ای می‌شود حاصل هماهنگی عوامل...

احمد وائلی، شاعر و خطیب مشهور و معاصر شیعی عراق، پدیده­ی بینامتنی قرآنی را فراوان در شعر دینی خود به کار برده است.در این اسلوب شعری، تأثیر پذیری لفظی و معنوی شاعر از قرآن،نمود چشمگیری دارد. روش وی در کاربرد آموزه های قرآنی به دو شیوه است؛وی در شیوه­ی نخست به مانند بسیاری از شاعران کلاسیک ادب عربی، برخی از الفاظ و مفاهیم قرآنی را بدون تغییر و نوآفرینی به کار برده که این روش، بیشترین بسامد را در ...

استفاده از صورخیال و تصاویر فنی همواره وسیله¬ای مناسب برای زیباسازی کلام و بیان مقصود شاعران در دوره¬های مختلف بوده است که شناخت این عناصر گامی در جهت فهم بهتر اشعار آن¬ها است. احمد مطر شاعر معاصر عراقی از جمله شاعرانی است که رنج های امت عربی را در اشعار خود به تصویرمی¬کشد و با صدای مردم هم¬آواز و در دردهایشان شریک می¬شود. فریاد آزادی، مبارزه با استبداد و خودکامگی حاکمان دیکتاتور و بیان اوضاع ن...

چکیده بر طبق آیات قرآن، اساسی ترین شرط فهم این متن وحیانی، مطالعه ی آیات، تدبر و تعمق در معانی آن می باشد. خداوند متعال در این کتاب، بارها انسان را به اندیشه در ابعاد گوناگون حیات به منظور شناخت هدف و غایت هستی، دعوت نموده است. این دعوت گاه با توصیه ی مستقیم به صورت ترغیب و تحریک به تعقل و تدبر در آیات آفاقی و انفسی بوده است و گاهی هم با کاربرد اسلوب هایی ویژه در بیان مفاهیم، افق های جدیدی ب...

یکی از ویژگی¬های قرآن کریم که آن را منحصر به فرد ساخته، شیوه¬های بیانی بسیار زیبایی است که شنونده را لبریز از سرور می¬کند. مجاز عقلی از جمله این شیوه¬های بیانی است. در پژوهش حاضر که به بررسی بلاغت اسالیب مجاز عقلی در قرآن اختصاص یافته است، تلاش بر آن بوده تا پس از تبیین مجاز عقلی و اسالیب آن، به بررسی اسالیب آن در قرآن پرداخته تا گامی هر چند کوتاه در درک بهتر قرآن برداشته شود. در این راستا به ش...

ادبیات کودک،شاخه ای جدید از ادبیات معاصر جهانی است که ابتدا در اروپا شکل گرفت و سپس به سایر کشورهای جهان راه پیدا کرد.زمان تولد این نوع ادبی در کشورهای عربی،اواخر قرن نوزدهم در مصر وظهور آن در سایر کشورهای جهان عرب قرن بیستم است.البته نمونه های ابتدایی وقدیمی این ادبیات را می توان در ادبیات عامه وشفاهی عربی مشاهده نمود. اولین آثار ادبی که در دوره ی معاصر برای کودکان عربی نوشته شد به صورت ترجمه،...

درباره­ی جوانب مختلف نهج البلاغه، پژوهش های شایسته ای صورت گرفته، ولی در مورد یکی از ابعاد مهمّ بلاغی آن، یعنی«اسلوب قصر»، تاکنون مقاله­ ای نگارش نیافته است. این درحالی است که عرب برای بیان اهمیّت مضمون جمله­ای، از روشهای تاکیدی گوناگونی بهره می گیرد که مهمترین و مؤکَّدترین آنها، «اسلوب قصر» است. «قصر» یعنی«تخصیص چیزی به چیزی و نفی ماسوای آن به روشی مخصوص». وجه تاکید قصر، آن است که دو جمله در یک عب...

شاعر معاصر عراق محمد مهدی جواهری بزرگترین شاعر کلاسیک عرب، در نجف در خانواده ای مذهبی و متدین متولد شد و رشد یافت و از همان ایام کودکی در جلسات قرائت و حفظ و تفسیر آیات قرآن حضور داشت که این امر در شکل­گیری شخصیت ادبی وی تأثیر بسزایی داشته است، تا آنجا که خودش قرآن را نخستین منشأ پیشرفت و شکل­گیری شخصیت ادبی خویش معرفی می­کند و قدرت کلام و قلم و بیان خود را مدیون زبان قرآن می­داند. لذا شعر وی ب...

ابوالقاسم شابّی، شاعرجوان تونسی، از شعرای برجسته و نوگرای نیمه اول قرن بیستم، در ادبیات معاصر عربی است. دور? شابی، عصر ظهور نشانه های تغییر و تحول در ادبیات عربی به شمار می رود و شابی از مهم ترین چهره های تجدّد طلب در شعر عربی است. نوگرایی شابی در شعر، تنها به ایجاد تحول در صورتهای شعری یا شکل قصیده محدود نمی شود؛ بلکه وی توانسته در مفاهیم و مضامین و شکل شعرنیز تحول ایجاد نماید. شعر شابی، متأثر ا...