چکیده مسأله اثبات وجود خدا و صفاتش گرچه همواره مورد عنایت و توجه فیلسوفان مسلمان بوده است و ایشان به قدر مستوفا هم به آن پرداخته اند اما فقط ایشان نبوده اند که به این مساله توجه کرده اند بلکه پاسداران حریم دین نیز بخشی از هم خودرا مصروف این مهم نموده اند. نمونه آن تلاش چهارمین امام معصوم شیعیان زین العابدین(علیه السلام) است که در صحیفه سجادیه خود بخشی از سعی خود را معطوف این مساله نموده است ....

فراگذشتن از تاریخ نقلی و گام نهادن در عرصه تاریخ تحلیلی، مستلزم بهره گیری از اندوخته دانش بشری در حوزه علوم انسانی و اجتماعی است. با توجه به این مهم، تحقیق حاضر با اتخاذ رویکرد جامعه شناختی، در راستای تحلیل تحولات اجتماعی ـ سیاسی برهه ای خاص از تاریخ اسلام کوشیده است. در این تحقیق، ضمن بررسی قیام های شیعی حادث شده در سال های 62 ـ 132 ق، با بهره گیری از روش تاریخی ـ تطبیقی، رگه های اشتراک و افتر...

قطیف (شرق عربستان) به عنوان یکی از مناطق شیعه پرور محسوب می شود که عالمان و شاعران دینی بسیاری را در دامن خود پرورش داده است.از جمله آن ها شیخ عبدالله معتوق می باشد که در سال 1274ه.ق در قطیف دیده به جهان گشود، و در 22 سالگی برای تحصیل علوم دینی به نجف اشرف رفت و به درجه اجتهاد رسید. وی آثار متنوعی از خود به جای گذاشته است که بیانگر وسعت علم و ژرف اندیشی او است. یکی از آثار گرانبها و ارزشمندی که...

پس از ارتحال پیامبر(ص)، اعراب حکومت گریز، واقعیت تمکین به حکومتی متمرکز را پذیرفتند و با تعیین جانشین، سنت پیامبر را ادامه دادند. از این رو اپیستمه و نظامی معرفتی با محوریت مبانی مشروعیت قدرت در اسلام ایجاد شد و اجتماعات، سخنان و آثار، گفتمان هایی در جامعه تولید شد که هر یک تعاریف خاصی از مبانی مشروعیت حکومت ارائه دادند. یکی از مهم ترین صحنه های این رویارویی مواجهه سادات حسنی و عباسی است که در ...

عباسیان در سال های پایانی دعوت خویش و در آستانه پیروزی نهایی بر امویان (132هـ.ق)، به ضرب سکه هایی با نقش برخی شعارهای انقلابی و تأکید بر نسبت با پیامبرخدا(ص) و ذکر آیه 23 سوره مبارکه شوری، پرداختند.آنان همچنین، در یک اقدام حساب شده، سکه های خود را مشابه سکه های عبدالله بن معاویه، دیگر انقلابی شیعه آن روزگار ضرب کردند.پرسش اصلی در این پژوهش آن است که انگیزه رهبران و داعیان عباسی از این اقدام تحر...

چالش میان علویان و عباسیان در تحولات قرن دوم هجری موضوع شناخته شده ای است، اما یکی از مهمترین نمادهای این چالش در جریان مقابله منصور و محمد بن عبدالله؛ یعنی ابعاد مختلف دستگیری حسنیان در زندان هاشمیه، نیازمند بررسی های دقیقتری است. این مقاله بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با واکاوی روایات، ابتدا به چرایی زندانی شدن حسنیان پرداخته، سپس با توجه به اختلافی که در تعداد و مصادیق حسنیان محب...

با توجه بدانچه گفته شد، نگارنده تصمیم گرفت تا کتاب عیارالشعرابن طباطبای علوی را که از جمله نخستین کتبی است که در این زمینه ها نگاشته شده و نویسنده آن مردی ایرانی بوده به زبان فارسی درآورد تا از این طریق هم خدمتی کرده باشد به آنان که می خواهند از این کتاب بهره ای برگیرند و هم اینکه اندکی از عطش سیرابی ناپذیر خویش را نسبت به خواندن و درک منابع اصیل و کهن ادبیات عرب فرونشاند و در این زمینه تبحری ی...

ابوالفتوح احمد بن محمد بن صلاح همدانی، که یک سده پس از ابن‌سینا می‌زیسته، نخستین منطق‌دان مسلمان است که ضرب‌های منتج و عقیم شکل چهارم را به تفصیل برشمرده و اثبات کرده است. رسالة او با نام «مقالة فی الشکل الرابع من أشکال القیاس الحملی و هو الشکل المنسوب إلی جالینوس» در سال 1965م. به صورت عکسی چاپ و یک سال پس از آن با تصحیح نسبتاً ضعیفی از سوی نیکلاس رشر در آمریکا منتشر شده است. این مقاله...

یکی از متون کهن زبان فارسی دستنویسی از شرح منظومۀ خلافیات است که به شمارۀ 819 در مجموعۀ فیض الله افندی در کتابخانۀ ملّت (استانبول) نگهداری می شود. نسخه مورّخ 665ق و دارای 332 برگ است. اصل منظومۀ خلافیات از نجم الدّین ابوحفص عمر بن محمّد بن احمد نسفی (461 – 537ق) سرودۀ 504ق است و شرح فارسی این اثر را شخصی ناشناس در میانۀ سال های 504ق تا 665ق به قلم آورده است. مطابق فهارس و کتاب شناسی ها، این اثر کهن...