کنایه یکی از اسلوب های مهمّ بیانی در همه زبان هاست و از دیرباز به صورت گسترده در زبان و ادبیّات همه اقوام، از جمله قوم عرب به کار رفته است. از آنجا که قرآن کریم با زبان مردم با آنان سخن می گوید، از همه عناصر بیانی، به ویژه کنایه برای بیان مقاصد گوناگون بهره برده است. در این مقاله، شش عبارت کنایی قرآن مجید تجزیه و تحلیل می شود؛ کنایه هایی که برخی از مترجمان و یا حتّی مفسّران، آن را به گونه ای تعبیر ...

نظریه‌پردازی فلسفی بر وفاق متون دینی، و تفسیر مبتنی بر موازین عقلی از آن متون، از مقاصد عالیۀ حکمای متعالیه و سنت مستمر آنان در پهنۀ حکمت‌پردازی است. پس از صدرا، در همۀ ادوار این مهم دنبال شده و  آقاعلی مدرس نیز از این توانایی بهره‌مند و مقید به این سیره است. او در نظریۀ ویژه‌اش در بارۀ معاد جسمانی، به آیاتی چند استناد جسته‌است. محوریترین متنی که او به آن عنایت ویژه دارد، این آیۀ کریمه است: «قل...

الگوی ساخت گرا، از الگوهای نوین یادگیری است و برای تنظیم ساختار اطلاعات پراکنده ی ذهنی فرد و یافتن پاسخ توسط خود او به کار می رود، ولی می توان بر اساس نگرش های بنیادینی که در حوزه های معرفتی وجود دارد، کاربرد این الگو را توسعه داد و آن را برای بازیافت مشهودات فطری هم به کار گرفت. در این مقاله با تأکید بر مبانی علامه جوادی آملی نخست تحلیلی درباره ی هویت الگوی ساخت گرا و مشابهت آن با روش سقراطی ا...

مسأله سعادت از مسائل بنیادی اخلاق و فلسفه اخلاق از دیر زمان تاکنون است و مورد توجه اندیشمندان و مکاتب مختلف اخلاقی بوده است. فارابی آن را به دو قسم حقیقی و غیر حقیقی تقسیم می کند و در نگرش او سعادت حقیقی امری بسیط نیست، بلکه مفهوم مرکب است و غایة الغایات، خیر لذاته، خیر مطلق، خیر غایت تام است و لذت آن از نوع لذت معقول و دراز مدت است. اراده به معنای اختیار، قوه ناطقه نظری و فطرت مشترک شرط لازم س...

از جمله مراتب قوای نظری نفس، بنابر تقریر ابن سینا، قوه ای است که استعداد کسب معقولات را دارد و عقل هیولانی نامیده می شود و با «مشکاۀ» در آیۀ نور مطابقت می کند؛ در مسیری که نفس به یک قوۀ خاص استکمال می یابد و به کمال خاصی می رسد، که همانا حصول شهودی و حضوریِ معقولات بالفعل در ذهن است و مصداق «نورٌ علی نور» در آیه است؛ از این کمال و قوه به ترتیب به عقل مستفاد و عقل بالفعل یاد می شود. سرانجام، عقل ف...

زمینه و هدف : ­ مفاهیم بر ­ اساس فلسفه ها و عقاید حاکم بر هر جامعه دارای تعاریف متفاوتی می گردند. بنابراین لزوم تعریف مفاهیم عمده پرستاری بر ­ اساس مبانی فلسفی و عقیدتی جامعه­ی ایران، یعنی اسلام وجود دارد. به همین منظور مطالعه حاضر با هدف تعریف مفهوم انسان بر اساس متون اسلامی و مقایسه این تعریف با نظریه­های مراقبتی پرستاری انجام پذیرفت.   روش بررسی: در این مقاله از روش اقتباس مفهوم واکر و اوانت...

نظریه‌ها ارکان اساسی علوم را تشکیل می‌دهند؛ چراکه بیشتر تفسیرها و تحلیل‌ها از پدیده‌های طبیعی و اجتماعی، در قالب نظریه‌‌ها صورت می‌گیرند. پژوهش حاضر با توجه به نقش نظریه در علوم، درصدد است تا با توجه به ویژگی‌های انقلاب اسلامی ایران که انقلابی برگرفته از مکتب اسلام و اندیشه‌های دینی امام خمینی (ره) است، ضمن بیان ضرورت‌های نظریه‌پردازی بومی برای رسانه‌ها در جمهوری اسلامی ایران، نظریه رسا...

زیبایی به عنوان یکی از گرایش ها و ادراکات فطری انسان مطرح است و به سبب همراهی هنر با زیبایی، هنر نیز به عنوان علمی مستقل، به فطرت وابسته خواهد بود. این وابستگی از آنجا بیشتر اهمیت می یابد که با نظاره آثار هنری مدرن، شاهد تغییر نگرش هنرمندانش نسبت به زیبایی هستیم. قرآن کریم تمام انسان ها رادارای فطرتی ثابت معرفی می کند و این همان فطرت توحیدی است که برای آن نیز ویژگی هایی در قرآن و روایات ذکر می ...

بحث سعادت و شقاوت ذاتی که از آن به طینت تعبیر می شود مسئله حساس و چالش برانگیزی در همه زمانها می باشد. اختلاف در رفتار و عملکرد آدمیان، دغدغه ای است که اندیشمندانی که پیرامون تبیین رفتار انسان تفکر می کنند، به دنبال علت بروز آن اخلاق و رفتارها می باشند و در میان آها تفکر فلسفی- کلامی علامه طباطبایی، که فیلسوف، متکلم و مفسر گرانقدر عصر ماست، مورد نظر پژوهش حاضر است. مسائل پژوهش عبارتند از: آیا ع...

کارکرد تذکری (تذکر به معرفت فطری) یکی از مهم ترین کارکردهای غیر استقلالی وحی است. انبیا و اولیای الاهی برای عملی ساختن این کارکرد و وظیفه وحی از روش های مختلفی بهره برده اند. متون وحیانی با ارائه نقش تبیینی (تبیین عهد و میثاق فطری، مفاد و خصوصیت آن)، نقش تعلیمی (آموزش دین، عبادت و دعا)، نقش انگیزشی (ایجاد حالت­های تکوینی موجب التجا و اضطرار) و نقش بازدارندگی (از بین بردن موانع فطرت)؛ به کارکرد ...