در پایان نامه حاضر با تکیه بر رویکرد بینامتنیت، به بررسی ارتباط میان متن آرمانشهر افلاطون و متن مدینه فاضله فارابی پرداخته شده است. هدف از پژوهش حاضر یافتن رابطه میان این دو متن است وسعی بر آن بوده که نقاط اشتراک و افتراق میان این دو متن بررسی شود تا میزان اصالت متن مدینه فاضله فارابی مشخص شود. برای بررسی میان متن آرمانشهر افلاطون و مدینه فاضله فارابی از منابع و مآخذ کتابخانه ای و برای تحلیل ی...

اندیشه حکومتی آرمانی که عدالت و سعادت را برای شهروندان خود به ارمغان آورد و در آن حکومت اثری از ظلم نباشد، از دیرباز دغدغه فکری بسیاری از فیلسوفان بوده است. جامعه ای که چنین حکومتی داشته باشد، عموماً آرمانشهر خوانده می شود. بی گمان، کیستیِ حاکم آرمانشهر مسأله اصلی یا دست کم یکی از مسأله های اصلی در چنین حکومتی است. در این پایان نامه پژوهشگر می کوشد همین مسأله (حاکم آرمانشهر) را از دیدگاه دو فیلسو...

حکمت عملی بدون شک مهمترین دغدغ? فلسف? فارابی است. نتیج? واحدی که از کتب متعدد فارابی دربار? حکمت عملی بدست می آید، تأکید بر نقش أنبیاء و فیلسوفان در این عرصه است. فیلسوف و نبی با ورود به این عرصه و دست اندازی به ابعاد و زوایای حکمت عملی، در استکمال و غنای آن می کوشند. پرسشی که در این رساله ( با استفاده از روش کتابخانه ای – توصیفی ) به دنبال پاسخ آن هستیم این است که: فیلسوف و نبی چه جایگاهی در ح...

فلسفه سیاسی فضیلت‌محور، جهت تحقق سعادت فردی و جمعی، تعاطی برخی از مقولات اجتماعی را پیش‌فرض می‌گیرد. در میان سنت فکر فلسفی اسلامی، فارابی در منظومه فلسفه سیاسی خود، علاوه بر مدینه و ریاست آن به دوستی مدنی، عدالت و تعاون نیز پرداخته است این سه مقوله ارتباط تنگاتنگ با یگدیگر دارند. بررسی اندیشه‌ سی...

اجتماع مدنی مورد نظر خواجه طوسی به ملاحظه تعاون افراد و گروههای هدفمند با یکدیگر و مجموعه نهادهای سیاسی اجتماعی و روابط ساختاری که در رأس آنها ریاست مدینه است، یک نظام سیاسی را تشکیل می‏دهد و به اعتبار هدف و غرضی که مردم مدینه و رئیس آن دارد، به دو نظام سیاسی فاضله و غیر فاضله تقسیم می‏گردد.   در نظام سیاسی فاضله، تمام تدابیر و سیاستهای فرهنگی و سیاسی و اجتماعی و اجرای آنها و نهادهای مربوطه د...

در قرن بیستم، شاهد نگاه به عدالت به مثابه انصاف، هم‌چون یک نظریه­ اخلاقی، با شالوده­های قراردادگرایی هستیم. در این زمینه، نظریه عدالت به مثابه انصاف با روش تحلیل گفتمان از اندیشه­های خواجه­نصیر شناسایی شده است. به نظر وی، جهان هستی و زندگی اجتماعی، بر مبنای عدل الهی (قوانین الهی در نظام تکوین و تشریع) شکل گرفته و پایداری آن به علت محبت است، اما با فقدان محبت فطری، نیاز به ساخت عدالت به مثابه ان...

سعادت کلید واژه اندیشه سیاسی و اجتماعی فارابی و به طور کلی اندیشه مشاء است. او از سویی هدف از سیاست و اجتماع را رساندن انسان به سعادت می داند. به زعم ولی این هدف تنها در مدینه فاضله و ریاست نبی(یا فیلسوف) امکان پذیر است. از سوی دیگر او غایت هنر را هم رساندن انسان به سعادت معرفی می کند. مسئله این پژوهش بررسی رابطه هنر و اجتماع در اندیشه فارابی با توجه به مفهوم سعادت است. در واقع هدف از این مقاله...

اندیشه های سیاسی آگوستینوس در مهمترین اثر سیاسی و کلامی اش یعنی شهر خدا تبلور یافته است. وی کتاب شهرخدا را در پاسخ به پرسشها و شبهات مشرکان نوشت. آگوستینوس معتقد است که خداوند به انسان اراده خوب عطا کرد اما انسان از اراده آزاد خود برای برآوردن خواستهای خود استفاده نمود و با نافرمانی از امر خداوند، دچار گناه نخستین شد و در نتیجه به زمین هبوط نمود. این رویداد- هبوط- به تمایز بین دو انسان منجر شد:...

این مقاله تمرکز خود را بر تبیین و تحلیل جایگاه دوستی مدنی و مبدأ و غایت دوستی در مدینه نزد فارابی نهاده است و از آن جا که با رویکردی نظام مند و انتقادی به بحث می پردازد، بدون اتخاذ چارچوبی نظری، که بتواند در ذیل آن به بررسی آرای فارابی بپردازد، با روش تحلیل محتوا به متن آثار فارابی رجوع کرده و بدایت و نهایت مطلق دوستی و دوستی مدنی را در فلسفه فارابی به بحث گذاشته است. محور مقاله این است که فارا...

تبیین عقلانی نظریه امامت، از مهمترین و کارآمدترین ابزارهایی است که میتواند زمینه گسترش و صدور این اندیشه را به سراسر جهان فراهم آورد. از این رو، در این نوشته برآنیمیکی از نخستین تبیینهای عقلانی این دیدگاه را بررسی کنیم؛ تبیینی که به‌وسیله ابونصر فارابی ارائه شده است. او از نخستین فیلسوفان جهان اسلام است که به ضرورت وجود رئیس اول و جانشین او (امام) در مدینه فاضله توجه کرده و در اثبات آن استدلال ...