غفلت صفت ناپسندی است که قرآن و روایات خطر ابتلای به آن را به تعابیر گوناگونی گوشزد کردند. دقت در این آیات و روایات نشان می دهد که غفلت مهم ترین عامل بدبختی و اساس هلاکت انسان و عدم ابتلای به آن یا رهایی پس از ابتلا، اولین قدم رسیدن به سعادت جاودانی است. غفلت گونه ای از بی خبری است که متعلق آن امور مهم و سرنوشت ساز و در راس آنها خداوند متعال است. غفلت از خدا، جهان آخرت، مرگ و رهنمودهای پیامبران...

یقظه که همان بیداری از خواب غفلت است، اولین منزل سیر و سلوک و اساس حرکت عرفانی است. از این رو با تأمل در آموزهای قرآن، روایات و اشعار مولانا و حافظ در می‌یابیم که یکی از اهداف شریعت و طریقت مبتنی بر شریعت، بیداری انسان و بیرون آوردن او از گرداب سستی و برافروختن چراغ هدایت در دل اوست.

قرآن کریم نامه ای دوستانه، از سوی خالق هستی است که ظرائف، لطائف و اشارات عمیقی برای هدایت، رشد و کمال ‏انسان به عنوان خلیفه او دربر دارد. معرفت و شناخت هرچه صحیح تر آیات کتاب الهی، به عنوان تجلی گاه اسماء حسنای ‏حضرت حق، مقدمه ظهور این اسماء در وجود آدمی بوده و این مستلزم نوعی بیداری، آگاهی و بصیرت درونی نسبت به ‏قانونمندی های هستی است که در ادبیات عرفانی «یقظه» نامیده می شود.‏ از تلاش انسان د...

چکیده: امور معنوی و مسائل مربوط به آن در قرن بیستم مورد توجه روان‌شناسان قرار گرفت. این حوزه از روان‌شناسی به بررسی دین و معنویت و تأثیر آن در زندگی انسان پرداخته است. جایگاه دین در زندگی بشر، اهمیت آن، تأثیراتی که دین بر روان انسان دارد، بالا رفتن کیفیت زندگی و به‌تبع آن ایجاد شادی ازجمله نظریات این حوزه از روان‌شناسی است. عرفای مسلمان نیز در کتاب‌های خود براساس آموزه‌های اسلام به بررسی این ام...

رساله الطیر احمد غزالی داستانی کوتاه و رمزی به زبان فارسی در باب سیر و سلوک عارفانه است که متن آن با آیات و روایات درآمیخته، و به ابیاتی چند مزین شده است. غزالی در این رساله به هفت منزل: جذبه، طلب، همت، استغنا، تسلیم و رضا، قرب، فنا و بقا اشاره می کند؛ بنابراین پیش از عطار، در رساله خود به مفهوم استغنا به عنوان یکی از منازل سلوک اشاره کرده است. او آغاز سیر و سلوک عرفانی را جذبه و کشش الاهی و نه...

کتاب مشهور منازل السایرین یکی از آثار مهم خواجه عبدالله انصاری معروف به پیر هرات از عرفای بزرگ اواخرقرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری می باشد . خواجه در این کتاب منازل چندگانه ای را که عارف در طیمقامات خویش می باید به سرآورد، شرح می دهد . وی در این کتاب کوشیده است تا مراحل و مقامات سلوک را ازبدایت تا نهایت به ترتیب و توالی تکاملی، در صد منزل، طرح و تنظیم کند، به گونه ای که هر مقام مکمل مقامپیشین ...

هدف اصلی و غایت سیر و سلوک الی الله، قرب و وصول به حق تعالی و اتّصاف و تخلّق به اوصاف و اخلاق الهی ست. برای نیل به این مقصود، سالک طریق حق، مقامات و منازلی را از یقظه و توبه تا فناء فی الله که نهایت مقامات و مراتب سیر الی الله است طی می کند وی با نیستی و فنا از صفات مذموم بشری، به هستی و بقای صفات محمود ربوبی می رسد و به زیور اوصاف الله آراسته می شود. معهذا تا زمانیکه به نیستی از عبودیت نرسد، هست...

شهود علم الیقینی و بالاتر شهود حق الیقینی خدای سبحان و جلوات جمیل و مظاهر زیبایش در هستی، زمانی امکان‌پذیر است که سیر و سلوکی متناظر به شهود یادشده تحقق یابد. نهج البلاغه که حامل معارف عمیق و عریق، حقایق بلیغ و أنیق در ساحت سلوک تا شهود است، برخی از آن معارف صائب و صادقش تبیین‌کننده تهمیدات سلوکی برای نیل به مقام شهود است. اگرچه مقامات معنوی و منازل سلوکی نیز در این کتابی که موصوف به «برادر قرآ...

کتاب مشهور منازل السایرین یکی از آثار مهم خواجه عبدالله انصاری معروف به پیر هرات از عرفای بزرگ اواخرقرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری می باشد . خواجه در این کتاب منازل چندگانه ای را که عارف در طیمقامات خویش می باید به سرآورد، شرح می دهد . وی در این کتاب کوشیده است تا مراحل و مقامات سلوک را ازبدایت تا نهایت به ترتیب و توالی تکاملی، در صد منزل، طرح و تنظیم کند، به گونه ای که هر مقام مکمل مقامپیشین ...

ذهن­آگاهی به عنوان یک روش درمانی و پیشگیرانه در سال­های اخیر توجه روان­شناسان، روان­درمانگران و محققان را به خود جلب کرده و به نظر می­رسد برخی مفاهیم دین اسلام با آموزه­های آن ارتباط و همپوشی­هایی دارد که کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این مقاله بررسی و معرفی مفاهیمی در متون دینی اسلامی است که با ذهن­آگاهی مرتبط می­باشند. برای این منظور متون دینی، عرفانی و تحقیقی مربوط به دین اسلام از منظر...