تفسیر علمی یکی از روش های تفسیری درازدامنی است که در دوره معاصر به یک جریان تفسیری جدی با نگاشته های متعدد تبدیل شده است. این جریان تفسیری، همواره موافقان و مخالفان سرسختی داشته است که از جهات گوناگون بر استواری یا نااستواری آن پای فشرده اند، اما در این نزاع هر یک از طرفین کمتر به مبانی توجه داشته اند. در این مقاله شش مبنای اختصاصی مفسران علمی شناسایی شده است. مفسران علمی به اشتراک قلمرو علم و ...

گزاره های پرسشی با کارکردهای کنشیِ متنوّعی که در زبان دارد، یکی از ابزارهای مؤثر زبان در تأثیرگذاری بر مخاطب، و ایجاد کنش های بیرونی است. با توجّه به اهمیت ویژه ی گزاره های پرسشی، در تأثیر و بلاغت کلام، بررسی موردیِ کنش های کلامیِ گزاره های پرسشی در قرآن کریم و تبیین نقش کنشیِ آنها در تأثیر و بلاغت قرآن، از ضروریات پژوهش در حوزه ی بلاغت و قرآن پژوهی است. در این مقاله به منظور تبیین جنبه های دیگری از ...

مسأله تعارض و به طور کلی رابطه علم و دین، با توجه به عدم قطعیت داده های علمی و تحت تأثیر قرارگرفتن برداشتهای مختلف از قرآن با تحوّل علوم، صورتی دیگر به خود می گیرد. از طرف دیگر، استفاده از ظواهر قرآن با مبانی مختلف، مانند آنکه همه گزاره های اخباری قرآن ناظر به واقع است یا اینکه قرآن درصدد تعلیم هیچ علمی به بشر نیست و غایت قصوای آن سعادت و هدایت انسانهاست و اگر به نکته ای علمی در باب آسمان، زمین،...

در قرآن کریم آیات بسیاری پیرامون خلقت وعظمت آسمان ها وزمین و مباحث کیهانی نازل شده است که گذر زمان و پیشرفت های علوم تجربی اصالت آنها را اثبات نموده است که خود این مطلب ، زمینه هدایت برای نوع بشر را درقالب توجه به این مسائل فراهم نموده است . در تحقیق حاضر ضمن بررسی ، تشریح وتفسیر علمی پاره ای از آیات که در آنها به مسائل کیهانی پرداخته شده است به اثبات این مطلب خواهیم پرداخت که هدف اصلی طرح این ...

خداوند متعال مفاهیم و حقایق والا و قدسی را در قالب متن قرآن کریم بر پیامبر اسلام(ص) وحی نموده است. در طی این فرایند جهت بهره‌مندی وهدایت بشریت، بخشی از این مفاهیم در قالب داستانهای پیامبران بیان شده است. تصویرپردازی ها و جنبه های هنری و زیبا شناختی گنجانده شده در این داستان ها چنان است که عقل و روان هر شنونده و خواننده ای را مجذوب خود می سازد.     بررسی قصه های قرآنی از جمله داستان حضرت موسی(ع...

طرح پرسشهای متعددی در باب فهم قرآن است که پاسخ به آنها راهگشای خیلی از مسایل در فهم و تفسیر قرآن می باشد. نویسنده پرسشهایی را در چند محور مطرح کرده و به سیر تاریخی آن به صورت اجمال و پاسخهای احتمالی که ممکن است داده شود یا داده شده است، اشاره کرده است. نخستین محور چگونگی زبان قرآن است. در این رابطه سه دیدگاه از سوی غربیان راجع به زبان دین بیان شده است: 1 - نظریه پوزیتیویست ها، 2 - نظریه تمثیلی ...

شاید مهم ترین مسألۀ زبان دین، موضوع «معناداری، ارجاع، و شأن معرفت شناختی گزاره های دینی» است؛ به این معنی که آیا گزاره های دینی، به ویژه گزاره های مربوط به خداوند و ویژگی هایش، معنادار، ارجاع دهنده، و حکایت گر امور واقع هستند یا خیر؛ و آیا زبان دین، معرفت زاست یا غیرمعرفت زا؟ در پاسخ، می توان گفت با یک تقسیم بندی کلی، فیلسوفان دین به دو دیدگاه معتقدند: بنا به دیدگاه نخست، برگرفته از دیدگاه ویتگ...

توجه به زبان دین در فلسفه دین به دلیل چگونگی مسأله معنا درباره فهم گزاره های دینی و تحلیل اعتقادات مبتنی بر این گزاره هاست. آنچه در این میان مهم است و در حل بسیاری از مسائل می تواند مورد بهره قرار گیرد، مسأله ارتباط میان لفظ و معنا، دلالت آنها و نیز معنای واژگانی است که در متون دینی به کار رفته است، به طوری که امروزه زبان شناسان معاصر در سمانتیک یا علم دلالت الفاظ، بحث مستقلی را برای واژگان اخت...

روش ساختاری، سبک جدیدی در تفسیر قرآن است. بر اساس این روش هر سوره دارای یک غرض اصلی (موضوع محوری) است و تمامی آیات و مباحث مطرح شده در سوره به صورت منطقی و فصل بندی شده به آن غرض مرتبط می شوند. نویسنده معتقد است اگر از این زاویه به مطالعه سوره هایی که موضوع اصلی آنها یکی از مباحث سیاسی است بپردازیم، می توانیم گزاره های سیاسی جدیدی را از قرآن کشف کنیم؛ گزاره هایی که به طور معمول از بررسی و مطالع...

گزاره و اخبار تاریخی ناظر به سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السّلام، یکی از شاخه هایی است که در تفسیر آیات قرآن از اهمیتی قابل توجه برخوردار است. ولی به دلیل وجود اطلاعات غلط تاریخی در این زمینه که ناشی از جعل، دستکاری و ضعف رخ داده، نمی توان به تمام این اخبار و گزاره ها اعتماد کرد. این مقاله با روش مطالعه تحلیلی و با هدف تبیین گستره و مفاد روایات عرضه، به نقد و بررسی نمونه...