آگاهی از ملاک یک حکم به ما فرصت می‌دهد که همگام با وسعت محدودۀ ملاک، دایرۀ شمول حکم را کوچک یا بزرگ کنیم. حرمت صورتگری با صرف نظر از قیود، از مسلّمات فقه مذاهب اسلامی است؛ ولی با توجه به ویژگی‌های موضوع این حکم در ظرف تشریع، احتمال می‌دهیم که تشریع حرمت، تحت تأثیر خصوصیات موضوع در آن زمان صورت پذیرفته باشد. پس کشف ملاک این حکم شاید در تعمیم آن نسبت به مصادیق امروزینش مؤثر باشد. ملاک این حکم از ر...

براساس مبانی دینی همه احکام شریعت تابع مصالح ومفاسد واقعی اند بنابراین احکام حکومتی نیز به عنوان بخشی از شریعت تابع مصالح و مفاسدی هستند که فقیه حاکم تشخیص می دهد در این راستا از جمله موضوعات برای فهم بهتر ابعاد احکام حکومتی بحث از ملاک این احکام می باشد از این رو سوال اصلی این مقاله بر ملاک احکام حکومتی در فقه سیاسی شیعه می پردازد و اینکه چه اموری به عنوان ملاک برای صدور این احکام از ناحیه حاک...

محور و موضوع این پایان نامه عبارت است از بررسی تنقیح مناط حکم از جهت بیان تعریف درست و دقیق تنقیح مناط با توجه به تعاریف مختلفی که در مورد تنقیح مناط وجود دارد ؛ بیان تفاوت مفهوم و کاربرد تنقیح مناط با مفاهیم مشابهی چون الغای خصوصیت ، اتحاد طریق ، قیاس ، سبر و تقسیم ، مناسبت حکم و موضوع و ... که در بسیاری از متون فقهی و اصولی مواردی از خلط تنقیح مناط با این مفاهیم به چشم می خورد ؛ بیان تفاوت تن...

1 - برای پیوند به بدن مسلمان جهت درمان و حفظ حیات و سلامت وی، استفاده از اعضا و اجزای بدن خودش ، حیوانات ، جسد غیرمسلمان و مسلمان زنده( به شرط آنکه حیاتش به مخاطره نیفتد و راضی باشد) جایز است . ولی استفاده از جسد مسلمان جایز نیست ، مگر در موارد اضطرار که حفظ جان مسلمانی متوقف برآن باشد. 2 - تشریح بدن کافر در هر شرایطی جایز است ولی تشریح بدن مسلمان به حسب حکم اولیه حرام است ، ولی به حسب حکم ثانو...

سید محمد هاشم پورمولا* عبد العلی شکر** حسن عدالت و قبح ظلم از احکام عقل عملی است که به دلیل اشتمال بر حفظ نوع و مصالح عامه، از قضایای عقلایی نیز محسوب می شود. بین حکم عقل و حکم شرع ملازمه وجود دارد. معیار قضیه اولی بودن، آن است که با تصور دو طرف قضیه، حکم صادر شود که این مسئله در مورد قضیه مذکور صادق است. در قضایای اولی، بحث از مطابقت با نفس الامر و واقع و یقین مطرح است. اما در قضایای عقلایی و ...

گذشته از این که قواعد علم اصول فقه در خدمت مجتهد به منظور استنباط فقهی و کشف حکم شرعی است به منظور کشف حکم حقوقی و مراد واقعی قانونگذار و به تعبیری کشف روح قانون نیز در خدمت دادرس و حقوقدان است. صرفنظر از استدلال­هایی که موافقین و مخالفین مفهوم در علم اصول بیان کرده­اند همواره این سؤال مطرح است که معیار و ضابطه وجود و عدم وجود مفهوم مخالف در متون قانونی و گزاره­های حقوقی چیست؟ بدون شک یافتن پاس...

فقیهان امامیه، به‌رغم باطل دانستن قیاس، در مورد اعتبار مفهوم موافق و قیاس اولویت، تردید نکرده‌اند. حقوقدانان نیز، در قلمرو قوانین مدنی تسری حکم به موضوع غیر‌مذکور را بدلیل اولویت پذیرفته‌اند. اما در ساحت تفسیر قوانین کیفری، پرسش اساسی این است‌که با عنایت به اصل تفسیر مضیق و به نفع متهم و اصل قانونی‌بودن جرم و مجازات، مفهوم موافق تا چه میزان اعتبار دارد؟ به نظر می‌رسد هرجا مفهوم موافق به نظر عرف...