در این‏که اسطوره در زندگی بشر از چه جایگاهی برخوردار است دیدگاه‏های متفاوتی وجود دارد. حقیقت این است که اسطوره را می‏توان انعکاسی از کارکرد‏های ذهنی بشر دانست. در‏واقع اسطوره، گونه‏ای اندیشیدنِ همراه با تخیلِ آدمی است. اسطوره بیان‏گر اضطراب انسان از زیستنِ در زمان است؛ چراکه بشر در چارچوب زمانیِ محدود زندگی می‏کند و از این‏که توانایی غلبه بر زمان را ندارد عنصری به نام اسطوره را خلق کرد. گذشته از ای...

پرستش و تقدس از دیرباز در میان اقوام مختلف وجود داشته و مناسک، جایگاه ویژه‌ای در بین ادیان و مذاهب، به خود اختصاص داده است. دین اسلام نیز در این خصوص مستثنی نیست و به‌جا آوردنِ مناسک، زیارت قبور، توسّل جستن و شفاعت خواستن از خداوند و ائمه و پیامبران، از مهمترین امور دینی قلمداد می‌گردند. از مهم‌ترینِ این مناسک می‌توان به حج اشاره کرد. حج، آمیزه‌ای از کنش‌های فیزیکی انسان‌ها در جغرافیای کعبه است که...

شهر قم به عنوان مهمترین شهر مذهبی جهان تشیع، دارای کارکرد های فراملی مختلفی در خارج از مرز ایران می باشد. کارکرد سیاسی فراملی شهر قم مستتر در کارکرد های فراملی؛ آموزشی و فرهنگی و تبلیغی و نشر و رسانه ای و خبری، شهر قم می باشد. داشتن نگاه راهبردی و تدوین استراتژی های بلند مدت موثر توسط مدیران شهر قم برای تعالی و پیشرفت شهر قم و مدیران وزارت خارجه جهت گسترش حوزه نفوذ ایران در قلمرو جغرافیایی شیعه...

در فرآیند جامعه پذیری سیاسی، افراد نسبت به وظایف، حقوق و نقش های سیاسی خویش در جامعه آگاه می‌ شوند. در جوامع شیعی، دین و نهادهای دینی (هیئت های مذهبی،‌ مناسک و مراسم عزاداری عاشورا) نسبت به سایر عوامل، نقش فعال‌ تر و موثرتری در فرآیند جامعه پذیری سیاسی برعهده دارند. امام خمینی با نوع نگاه و برداشت متفاوت خود از نهضت عاشورا، به خوبی ارزش ها و هنجارهای عاشورایی را در جامعه ایران نهادینه کرد و توا...

آموزه­های دین اسلام بر برپایی قسط و عدل تکیه دارد. از همین رو، حکومت­های دوره میانه اسلامی تلاش داشتند تا برای کسب مشروعیت سیاسی در این راستا عمل نمایند و به همین منظور به برپایی دیوان مظالم اهتمام خاصی داشتند. در دوره اخیر و به ویژه دوره حکومت سلجوقیان، نیاز به برپایی دیوان مظالم به تأسی از سنت ایران باستان بیشتر احساس می­شد که با توجه به خاستگاه تاریخی از نظر دینی و اجتماعی، نیازمند کسب مشروع...

در قرن های دوم و سوم هجری قمری، در جوامع اسلامی شخصیت هایی ظهور کردند که به سبب آمیختگی عقل و جنون در گفتار و کردارشان، بعدها «عقلاءالمجانین» یا «دیوانگان دانا» لقب گرفتند. دیوانگیِ عرفیِ عقلای مجانین سبب شده بود تا ایشان از آزادیِ منحصربه-فردی برخوردار باشند؛ نوعی آزادیِ درونی و بیرونی که اجازه می داد از مفاهیم مسلط یا مقدّس روزگار خود عبور کنند و دیدگاهی تازه و انتقادی درمورد شیوۀ معمولِ ارتباط «ان...

بررسی عوامل تأثیرگذار بر گفتمان اجتماعی و سیاسی دوره قاجار از آن رو دارای اهمیت است که در این دوره، جامعه ایران به دلیل رویارویی تفکر تجدد خواهی و سنت گرایی درگیر ناهمگونی های اجتماعی و سیاسی شده بود. این دوران، زمینه ساز فرصتی برای سیاست مداران دگر اندیش گردید که اندیشه های عرفی جامعه و ادبیات و گفتمان خواص را تغییر دهند. اماکن مذهبی به دلیل ارزش هایی که از آن برخوردارند، نقش مهمی در روشن گری ...

تاریخ ایران با توجه به بافت مذهبی جامعه خود همواره با مقوله ای به نام «فتوا» پیوند خورده است. فتوا در نتیجۀ مجموعه ای از عوامل شکل گرفته و با کارکردهای متعدد و در عین حال متنوع، به عنوان یک عامل مهم در معادلات سیاسی روز مورد استفاده بوده است. فتوا همواره به عنوان عاملی حرکت بخش، پیامدها و نتایج شگرفی را در تاریخ ایران رقم زده است. در این میان تاریخ ایران عصر سلجوقی با توجه به شرایط سیاسی ـ اجتم...