در میان مباحث مختلف علوم قرآنی، بحث از مکاتب و روشهای تفسیری، جایگاه مهمی دارد.تفسیر اثری یکی از آن روشهاست که پیدایش آن به تاریخ تدوین حدیث مربوط است.سابقه این روش تفسیری به عصر پیامبر(ص)برمی‌گردد، چون طبق نص قرآن کریم، پیامبر گرامی اسلام نخستین مصر و شارح قرآن می‌باشد.خداوند در قرآن می‌فرماید:«و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم و لعلهم یتفکرون» 1 این مقاله تلاشی است در جهت نشان دادن...

این رساله در یک مقدمه و سه فصل تنظیم یافته است . فصل اول در سرگذشت حدیث از زمان رحلت پیامبر گرامی اسلام تا کنون و انحرافاتی که در این دوران پیش آمده است. فصل دوم در تاریخچه و سیر اجمالی « علم رجال الحدیث » و اقسام آن یعنی خبرشناسی ( درایة الحدیث) راوی شناسی ( علم رجال الحدیث) و فهرست نگاری ( کتابشناسی) فصل سوم در تصحیح و ضبط بعضی از اسماء الرجال که ابتدا رموز المصادر آورده شده است . این فصل...

حدیث اریکه مشهورترین و پراستنادترین دلیل روایی وحیانی خواندن سنت پیامبر واپسین (ص) است. در برخی از متن های این حدیث، به روایت از پیامبر خدا (ص) این گزاره آمده است که «اوتیت الکتاب و مثله معه؛ به من کتاب و همسان آن، به همراهش داده شده است». شماری از دانشیان، برای وحیانی خواندن سنت به این گزاره از حدیث، استناد کرده اند. در این جستار برآنیم تا بازنماییم که حدیث اریکه، به مثابۀ مستند وحیانی خواندن ...

این پژوهش به مطالعۀ نامه‌های دعوت پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌پردازد. با یک نگرش کلی به تمام نامه‌های دعوت، مواردی چون؛ تعداد نامه‌ها، زمان ارسال نامه‌ها، مخاطبان، مفاهیم اصلی و متون اختلافی مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین مصادر طولی و عرضی نامه‌ها، مسألۀ امی بودن پیامبر(ص) و فلسفه ارسال پیام کتبی نیز بررسی شده است. در بخش دیگری از این پژوهش، تحلیل فراوانی ‌نامه‌های دعوت بر اساس سال‌های پس از ب...

اندیشمندان شیعی و اغلب دانشمندان اهل‌سنت، بر اساس دلایل عقلی و نقلی، اجداد پیامبر گرامی اسلام را مؤمن دانسته‌اند؛ یکی از دلایل مهم آنان، آیه شریفه 219 سوره شعراء؛ وَ تَوَکَّلْ عَلَى الْعَزِیزِ الرَّحِیمِ الَّذِی یَراکَ حِینَ تَقُومُ وَ تَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدِینَ، است.این نوشتار با واکاوی 114 تفسیر شیعی و اهل‌سنت در ذیل آیه پیش گفته، با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی آرایِ قرآن پژوهان فریقین پرداخته است. یافته های این پژوهش، نش...

پیامبر اسلام (ص) انسان کامل و خاتم انبیاء الهی است که واجد همه مزایای مشترک انبیای پیشین است. قرآن کریم برخی از خصوصیت ها را ویژه ایشان قرار داده که انبیای دیگر فاقد آن بوده اند و تا روز قیامت کسی به این ویژگی ها متّصف نخواهد شد. اوصاف و احکامی که اختصاص به پیامبر (ص) دارد، به دو دسته تقسیم می شوند: یک دسته اوصاف و احکامی که بر اختصاص بودن آنها میان مفسّران اتّفاق نظر است؛ مانند: ازدواج های پیامبر...

در رویکرد به مناسبات میان اشخاص در تاریخ اسلام چنین دریافت می شود که جنبه ای از آن، مخالفت ورزی با امیرالمومنین (ع) در ابتدای حکومت نوپای آن حضرت بوده است.و این مخالفت با حکومت وی که ریشه در گذشته دارد، در زمان حکومت امام به گونه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بروز یافت. در زمان پیامبر اسلام (ص) بر خلوت گزیدن پیامبر گرامی اسلام (ص) و نیز برگشوده ماندن در خانه ای علی بر مسجد پیامبر (...

یکی از اهداف بزرگ انبیای الهی و به ویژه پیامبر گرامی اسلام 9 احقاق حق و برپایی عدالت بوده است. اسلام در راستای کرامت انسانی و عدالت اجتماعی برای تمامی افراد، اعم از مسلمان و غیر مسلمان، حقوقی قائل است. این حقوق به طور متقابل در ارتباطات افراد با یکدیگر و با حکومت جاری است. سیره پیامبر 9 به ویژه در مدینه و با تشکیل حکومت نشان دهنده آن است که حتی در صورت غلبه بر دشمن و پیروی اکثریت جامعه از ایشان...

توجه به جنبه‏های مختلفِ زندگی حضرت ختمی مرتبت‏صلی الله علیه وآله، مورد عنایتِ ویژه‏ی دانشمندان مسلمان بوده است. یکی از نویسندگان که به شیوه‏ی خاصّی، به شخصیت حضرت رسول اکرم‏صلی الله علیه وآله نگریسته، قاضی عِیاض (467 - 544 ق) می‏باشد. اثر مشهور وی با عنوان الشفاء بتعریف حقوق مصطفی، به شیوه‏ی کتاب‏های شمائل النبی و دلائل النبوة تألیف شده و از اهمیت خاصّی نزد دانشمندان مسلمان برخوردار است و چندین شرح ...