مراد از معرفت شناختی باستان شناختی یا آرکئولوژی نقد ها تحلیل ها داوری ها و ارزیابی های معرفت شناسانه پیرامون رشته حرفه و دانشی چند رگه (Polygenci) چند ریختاری (polyform) چند گون (maltifarious) بر آن ها نهاده به پا و بنا شده پاره ای از مسئله ها و موضوعات کلان و کلیدی معرفت شناختی باستان شناسی را شامل می شوند که در این مقاله به اشاره و اجمال به آنها پرداخته شده است

ترکیب مدرک باستان شناختی ازجمله مفاهیمی است که تاکنون کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. باستان شناسان مکاتب فکری گوناگون، به روش های متفاوت، این مفهوم را به مثابه یک مدل و ابزار زبانی برای ارائة شواهدباستان شناختی مورد استفاده قرار می دهند. این گوناگونی ها منجر به شکل گیری دو مدل مختلف به نام مدل بافتی و مدل فیزیکی شده است که هر کدام، از مبانی نظری و استدلال های متافیزیکی ویژه ای برخوردارند.

بدون تردید در مطالعات باستان¬شناسی مذهبی عصر ساسانی، آتشکده‌ها و چهارتاقی¬ها از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. آتش که در تعالیم دین زرتشت از عناصر مقدس و مورد احترام یکتا¬پرستان زرتشتی بود، در مدت نزدیک به پنج قرن حکومت ساسانی با احداث آتشکده‌ها و چارطاقی¬ها در سراسر امپراطوری تقدس ویژه¬ای یافت. چارطاقی نو یافته خانه دیو از جمله چهارتاقی¬های ارزشمند عصر ساسانی است که برخی محققین خارجی و باستان¬شنا...

شهرستان های رودسر و املش در بخش شرقی استان گیلان قرار دارند و دارای مرز مشترک با استان های مازندران و قزوین هستند. عوامل طبیعی در روند شکل گیری و استقرار حکومت ها در این دو شهرستان، بسیار موثر بوده اند ومطالعات باستان شناسی و اسناد تاریخی، سکونت مستمر در این ناحیه را از هزاره اول ق.م تا دوران کنونی نشان می دهند.هرچند تاکنون مطالعات باستان شناسی بسیاری در رودسر و املش انجام گرفته ، ولی تنها مورد...

چکیده ندارد.

دارابگرد یکی از شهرهای پر رونق روزگار ساسانی بود که با اضمحلال این سلسله به تدریج اهمیت خود را از دست داد و در آغاز قرن ششم هجری قمری متروک شد. مطالعات باستان¬شناختی نگارندگان روشن ساخت که این شهر باستانی در روزگار ساسانی دارای استقراری متمرکز، پرقدرت و طبقاتی بوده، لیکن پس از تسخیر ایالت پارس توسط مسلمانان، تغییراتی در عملکرد و کاربری فضاهای آن به وجود آمده است. شواهد باستان¬شناختی مؤید آن اس...

بازمانده های باستان شناختی فرهنگ شکار و یا منسوب به دستگرد در ایران باستان که تاکنون کاوش و معرفی شده اند را می توان به دو گروه اشکانی و ساسانی طبقه بندی کرد؛ و در این نوشتار، ایده اصلی نویسنده این است که معماری شکارگاه ها و ساخت دستگرد در ایران باستان، اصالتاً ساسانی است؛ و از دوران اشکانیان و هخامنشیان، هنوز شواهد روشن و تردیدناپذیری ندارد. هرچند شواهد باستان شناختی از رواج سنت شکار در میان طب...

شکاف موضوعی (Dichotomy) از جمله معضلات جدّی در مطالعات باستان شناختی است؛ معضلی که بیش و کم، همة رشته‌ها و دانشهای انسانی و اجتماعی و تاریخی و حتّی برخی از دانشهای طبیعی نیز با آن رویارویند. لیکن این معضل در باستان شناسی، به ویژه باستان شناسی پیش از تاریخ، دشواریهای عملی و ناکامیهای معرفتیِ دیگری را نیز در پی داشته است. آنچه اصطلاحاً شواهد باستان شناختی اطلاق شده، یکسر صامت‌اند و مخدوش و شقه شده که...

اکولوژی منطقهی تبرستان، مانع از ایجاد یک شبکهی ارتباطی منظّم بوده است و محور هراز، یکی از قدیمیترینِ آنهاست که در ادوار مختلف، ارتباطدهندهی شمال ایران با فلات مرکزی بوده است. این پژوهش تلاش دارد به دادههای باستانشناختی این شبکهی ارتباطی در دوران ساسانی و اوایل اسلام بپردازد. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و بررسی باستانشناختی پیمایشی در منطقهی مورد مطالعه است. سؤال پژوهش این است که ارتباط ...