هدف مقاله حاضر، ارائه یک خوانش جدید از رابطه قدرت و فرهنگ در جامعه نوین است. بر این اساس، تلاش گردیده بر مبنای یک توصیف مفهومی، رویکردهای متعارف در خصوص معانی قدرت و فرهنگ و نیز نسبت این دو سازه اجتماعی از گذشته‌های دور تا آستانه قرن حاضر، پی‌جویی گردد. نگارندگان بر اساس یک سنخ‌شناسی از رویکردها، سه رویکرد: اول، محافظه‌کارانه و رسمی. دوم، ایده‌آلیستیک و الهیاتی و بنابراین نو محافظه‌کارانه و سوم...

یکی از مسائلی که در تحلیل هویت در ایران همواره مورد توجه قرار گرفته است نحوه مواجهه روشنفکران با آن است. در میان گفتمان های روشنفکری ایران، داریوش شایگان همواره‌ با  گشودگی‌ و انفتاح‌ با مکاتب‌ گوناگون‌  و موضوعات‌ مختلف‌ از جمله "هویت ایرانی" مواجه‌ می‌شود: چه آنجا که در "ادیان‌ و مکتبهای‌ فلسفی‌ هند" از «حسن‌ تفاهم‌» میان‌ فرهنگ­ها سخن‌ به‌ میان‌ می‌آید چه هنگامی که در "آسیا در برابر غرب" از ...

علی رغم تغییر در وضعیت زنان در نظام بازنماییفیلم های سینمای ایران که از آن باعنوان «کمرنگ شدن ایدئولوژی جنسیتی» یاد می شود؛ کماکان موقعیتزنان در سینمای ایران پرمناقشه و چالش برانگیز بوده و زنانکماکانقشری مسئله مند هستند. در این مقاله با طرح چنین ادعایی، تلاش شده است تا با تحلیل دو فیلم «دربارة الی» و «جدایی نادر از سیمین» با استفاده از روش نشانه شناسی و تکنیک تحلیل همنشینی و جانشینی فردینان دوس...

ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎد ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ ﺷﻬﺮی در ﺑﺴﻴﺎری از ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﺳـﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ ﺗﻬﺮان در ﻓﻴﻠﻤﻬﺎ درواﻗﻊ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺤﻮﻻت ﻣﺪر ﻧﻴﺘﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ .ازاﻳﻦ رو، اﻳﻦ اﻣﻜﺎن وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪد ﺑﺎزﻧﻤـﺎﻳﻲ ﺷـﻬﺮ ﺗﻬـﺮان، ﺗﺄﻣﻠﻲ اﻧﺘﻘﺎدی از ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ اﻳﺮاﻧﻲ اراﺋﻪ دﻫﻴﻢ . در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺳـﻴﻨﻤﺎی داﺳـﺘﺎﻧﻲ ﻗﺒـﻞ از اﻧﻘــﻼب اﺳــﻼﻣﻲ ﺑﺮرﺳــﻲ ﺷــﺪه اﺳــﺖ .ـﻪ ﻫــﺪف ﻧﻮﻳــﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳــﻦ ﻣﻘﺎﻟــﻪ ﺑـ ﺗﺒﻌ...

آشفتگی کالبدی در معماری امروز شهر تهران، مسئله‌ای است که حتی بیننده غیرمتخصص نیز از آن آگاه است. برخی از پرسش‌های بنیادین که در این مورد مطرح می‌شوند عبارتند از اینکه: متولی تبیین این امر، کدام‌یک از رشته‌های دانشگاهی است؟ آیا معماری و شهرسازی باید این وظیفه را برعهده بگیرد یا جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی؟ آیا اقتصاد سیاسی شهر تهران باید مبنای تبیین این درهم‌ریختگی باشد یا آسیب‌شناسی نحوه مدیری...

پرسه‌زنی که بر اثر پیوند ناموزون عناصر سنتی و مدرن در زندگیِ روزمره فرد ایرانی پروبلماتیک شده است، اکنون نشانه‌ای است با دلالت‌های معنایی گوناگون که در عرصه‌های گوناگون شهری به انحاء گوناگون خود را نمایان می‌سازد. پرسه‌زنی کنشی معطوف به ساختن فضایی فرهنگی و مقاومتی در برابر عناصرِ فرهنگِ مسلط است. تلاش پژوهش حاضر واکاویِ ژرفِ تجربه پرسه‌زنی در فضاهای همگانیِ شهر سنندج است. این که پرسه زنان (جوانان) چ...

جامعه¬شناسی ادبیات از رویکردهای نوین نقد ادبی است. در این رویکرد به ارتباط جامعه و ادبیات در بستر تاریخی، اجتماعی، و اقتصادی توجّه می¬شود. نقد مارکسیستی یکی از شاخه¬های مهم جامعه¬شناسی ادبیات است که جورج لوکاچ (1885م- 1971م) برجسته¬ترین منتقد مارکسیست با پرداختن به رئالیسم، آن را وارد مسیر تازه¬ای کرد. وقتی نویسنده در رمان به موضوع رشد خودآگاهی طبقه کارگر و مبارزات و اعتراضات آن¬ها در جامعه می¬پ...