افعال فارسی در موارد سه گانة زیر با یکدیگر در تقابل قرار دارند: الف) متعدی بودن[1] : که به تقابل میان افعال لازم و متعدی می پردازد. فعلی که نیاز به مفعول دارد فعل متعدی و در غیر این صورت لازم است. همة افعال ناگذرا[2] و مجهول لازم هستند و همة افعال سببی نیز متعدی هستند. ب) جهت[3] : که به تقابل میان معلوم و مجهول در فارسی اشاره دارد. تفاوت این دو ساخت در ظرفیت نحوی آنهاست و از حیث ظرفیت معنایی تف...

مقالة حاضر به بررسی «تحلیل گذرایی افعال زیرشمول فعل گفتن بر اساس نظریه پیش نمونه» می پردازد. تاکنون «گذرایی» از جنبه های مختلفی بررسی شده و یکی از موضوع های مطرح در مطالعات دستوریان و زبان شناسان بوده است.  یکی از دلایل اهمیت بررسی ساخت گذرا اینست که گذرایی در همة زبان ها وجود دارد و جزء جهانی های زبانی محسوب می شود.  هرچند در زبان فارسی این ساخت از دیدگاه های مختلفی بررسی شده است ولی با این وج...

افعال فارسی در موارد سه گانة زیر با یکدیگر در تقابل قرار دارند: الف) متعدی بودن[1] : که به تقابل میان افعال لازم و متعدی می‌پردازد. فعلی که نیاز به مفعول دارد فعل متعدی و در غیر این صورت لازم است. همة افعال ناگذرا[2] و مجهول لازم هستند و همة افعال سببی نیز متعدی هستند. ب) جهت[3] : که به تقابل میان معلوم و مجهول در فارسی اشاره دارد. تفاوت این دو ساخت در ظرفیت نحوی آنهاست و از حیث ظرفیت معنایی تف...

رابطهء بین فاعل، مفعول و متمم، بر اساس خاصیت ترکیب پذیری فعل، و عدم وجود چنین رابطه ای (عدم وجود مفعول یا متمم) باعث می شود که افعال در زبان فارسی به دو گروه معلوم و مجهول تقسیم شوند. در زبان فارسی، افعال معلوم افعالی اند، با خاصیت ترکیب پذیری، باعث به وجود آمدن مفعول یا متمم در جمله می شوند. برعکس افعال معلوم، افعال مجهول به علت ماهیت ترکیب پذیری شان، نمی توانند دارای مفعول باشند. در زبان...

در این مقاله، نمود واژگانی افعال مرکب مشتق از صفت در زبان فارسی مورد بررسی قرار می­گیرد. بدین منظور، پس از مروری کوتاه بر نمود و انواع آن، به سه دیدگاه رایج در خصوص نمود واژگانی افعال مرکب در زبان فارسی پرداخته می­شود. در دیدگاه اول، همکرد، عامل تعیین­کنندۀ نمود واژگانی افعال مرکب تلقی شده است. دیدگاه دوم، عنصر پیش­فعل را تعیین­کنندۀ نمود واژگانی در افعال مرکب قلمداد کرده، تمامی افعال مرکب مشتق...

یادگیری فعل و ویژگی های مرتبط با ان همواره یکی از مهم ترین بخش های فراگیری زبان بوده است. افعال حالتی-حرکتی به آن دسته از افعال اطلاق می شودکه حالت وحرکت درآنها ادغام شده است. درزبان انگلیسی مسیر فعل درخود فعل گنجانده می شود (ascend, exit) ولی مسیر فعل درزبان فارسی غالباً توسط حرف اضافه ویا ادات قیدی نشان داده می شود (بیرون رفتن، پایین رفتن). براساس نظرتالمی (1991 ) زبان ها به دو دسته ی ادات محو...

در طی دو دھه اخیر، در مطالعات روانشناسی زبان، به منظور فھم تفاوتھا و شباھتھای شناختی بین دو زبان، فعال سازی و ھمچنین بازیافت لغت، توجه ویژه ای به افراد دو زبانه معطوف شده است. از آنجائیکه پردازش لغت نقش مھمی در مطالعات شناختی زبان دارد، در این تحقیق سطوح پردازش لغت و تاثیر آنھا در پردازش اسم و فعل در ھر دو زبان اول (فارسی) و دوم (انگلیسی) مورد بررسی قرار گرفت. در واقع، اھداف این تحقیق شامل بررس...

زمینه و هدف: آزمون نامیدن وسیله مناسبی جهت ارزیابی، تشخیص و درمان مشکلات واژه­یابی در بیماران زبان پریش می­باشد. با توجه به اهمیت این آزمون و عدم وجود آزمون معتبر نامیدن در زمینه افعال در زبان فارسی، هدف این پژوهش تهیه آزمون نامیدن افعال بود. روش بررسی:جهت تهیه این آزمون بر مبنای نمونه­های خارجی، معیارهای مشترک جهت انتخاب افعال استخراج شد. سپس با بررسی مطالعات داخلی و بر طبق معیارهای بسامد، سن ...

وابستگی از مهم‌ترین روابط بین عناصر نحوی است. در وابسته‌سازی، واحدی به واحد دیگری وابسته می‌شود. یکی از انواع ساخت‌های وابسته، بند متممی است. در این پژوهش به بررسی میزان وابستگی نحوی و معنایی بندهای متممی زبان فارسی می‌پردازیم. افعال متممی فارسی را براساس عوامل معنایی ازجمله احتمال انجام فعل بند اصلی، هم‌ارجاعی و هم‌زمانی بین بند متممی و بند اصلی، در طبقات متفاوت وابستگی قرار داده‌ایم. سپس، با ...

در این تحقیق که یک مطالعۀ درزمانی و همزمانی است، به سبک شناسی ویژگی­های صرفی نثر تاریخ بیهقی پرداخته ایم و سپس نتایج پژوهش را با ویژگی­های صرفی نثر فارسی معاصر مقایسه کرده ایم. در مقایسة ویژگی­های صرفی نثر این دو دوره دیده می شود که زبان فارسی تحولات صرفی زیادی را پشت سر گذاشته است. این تحولات تصریف و واژه سازی را شامل می شود که به لحاظ تصریف امکانات تصریفی زبان فارسی با گذشت زمان محدودتر شده ا...