تمرکز بیش از حد جمعیت و فعالیت، عمدتاً در بزرگ ترین شهرهای کشورهای در حال توسعه، باعث جذب بخش عمده‎ای از پتانسیل‎های توسعه‎ای این کشورها به این شهرها شده و در نتیجه این شهرها به طور نسبی بیش از حد بزرگ تر از دومین و سومین شهر این کشورها شده‎اند. برخی از کشورهای در حال توسعه، برای مقابله با این پدیدة نخست شهری و تبعات سوء آن سیاست‎ها و اقدامات مشخصی را به کار گرفته‎اند. در ایران نیز برای جلوگیری ...

کیفیت زندگی از جمله مسائل مهمی است که ابتدا با گسترش همه جانبه ی فناوری و فرایند صنعتی شدن در کشورهای غربی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. شهرنشینی نیز گذار یک جامعه از زندگی روستایی به زندگی در شهرها است. با رشد علوم و تکنولوژی، روز به روز افراد بیشتری از روستاها مهاجرت کرده و در شهرها ساکن شده اند که این همزمانی تغییر مکان زندگی و تغییر شغل باعث توسعه شهری شده است. از آنجایی که امروزه اف...

عدم تعادل و توازن در نظام سکونتگاه ها از مهمترین چالش های توسعة شهرنشینی و نظام شهری در ایران است. با توجه به اینکه عدم تعادل در توزیع جمعیت زمینه ساز نابرابری در سایر بخش ها نظیر فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می گردد، لذا تلاش در جهت ساماندهی این وضعیت مستلزم مطالعۀ وضع موجود و بررسی روند طی شده در این رابطه می باشد. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل نحوه توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری کلان م...

افزایش شدید جمعیت شهری در جهان به ویژه در کشورهای درحال توسعه در طی دهه های اخیر باعث به وجود آمدن پدیده نخست شهری در آن ها شده است. کشور ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای درحال توسعه، در طی دهه های اخیر به ویژه از سال 1345 به بعد از روند متعادل خود خارج و افزایش شدید جمعیت شهری در آن مشاهده می شود. این مقاله، به تحلیل و مقایسه توزیع اندازۀ شهرها در نظام شهری استان همدان طی سال های 1365 تا 1390...

افزایش شدید جمعیت شهری در جهان به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه در طی دهه‌های اخیر باعث به وجود آمدن پدیده نخست شهری در آن‌ها شده است. کشور ایران نیز به‌عنوان یکی از کشورهای درحال‌توسعه، در طی دهه‌های اخیر به‌ویژه از سال 1345 به بعد از روند متعادل خود خارج و افزایش شدید جمعیت شهری در آن مشاهده می‌شود. این مقاله، به تحلیل و مقایسه توزیع اندازۀ شهرها در نظام شهری استان همدان طی سال‌های 1365 تا 1390...

نظام شهری و شهرنشینی در ایران متاثر از صنعتی شدن غرب و رواج الگوی توسعه برون زا و همزمان با از میان رفتن نظام مبتنی بر زمین و کشاورزی دچار تحول و دگرگونی عمیقی شد. ویژگی بارز این تحول  توسعه متمرکز بر شهرها، مهاجرت فزاینده سلسله مراتبی از روستاها و شهرها کوچک به شهرهای بزرگ بود که دگرگونی تدریجی الگوی سنتی سلسله مراتب سکونتگاه ها و به هم خوردن توزیع جمعیتی در کشور شد. منطقه زاگرس با پنج استان د...

این مقاله به بررسی نظام توزیع جمعیت در کانون های شهری استان فارس در دوره زمانی 1385-1335 می پردازد. روند رو به رشد شهرنشینی همگام با افزایش تعداد شهرها و به خصوص افزایش شهرهای زیر 25000 نفر جمعیت، از مهمترین خصوصیات نظام توزیع جمعیت شهری استان فارس است. گرایش به شهرنشینی در استان فارس در طول یک دوره پنجاه ساله از روند حاکم بر تحولات جمعیتی کل کشور تبعیت می کند، به طوری که در سال 1335 تنها 35/32...

شهرها با توجه به علت وجودی خود، نقش­ها و عملکردهای متفاوتی را پذیرا می­گردند و از این رو، قدرت و نفوذ متفاوتی رااز خود بروز می دهند. در این بین، تعدادی از شهرها به دلایل مختلفی مورد توجه بیشتری قرار می­گیرند و با کسب توان بیشتر، زمینه ی کاهش اهمیت شهرهای پایین دست خود را فراهم می­آورند و بدین سان پدیده ی نخست شهری را به وجود می­آورند. هدف از این مقاله، بررسی شبکه شهری شهرهای استان گیلانمی باشد....

بررسی شبکهی شهری تهران، توسعه شهری و الگوی استقرار جمعیت در دهههای اخیر با رشد شتابان شهرنشینی و ایجادفاصله عمیق جمعیتی میان شهرهای استان تهران با سایر شهرهای کشور از نظامی متناسب با ظرفیتها واستعدادها تبعیتننموده و به ظهور پدیده بزرگ سری یا ماکروسفالی و تشدید الگوی نخست شهری انجامیده است. پدیدهای که مشکلات ومعضلات عدیدهای را در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در کل منطقه کلانشهر تهران ...

در ادبیات اقتصاد شهری به شکل گیری یک شهر بسیار بزرگ در میان شهرهای کوچک، نخست شهری گفته می شود. تمرکز بیش از حد جمعیت، امکانات و فعالیت های اقتصادی در نخست شهر باعث می شود که نخست شهر فاصله اجتماعی-کارکردی بسیاری با دیگر شهرهای منطقه پیدا کند. نخست شهری توسط حاکمیت و دولت ملی که عمدتاً در نخست شهرها مستقر هستند، تشویق می شود. وجود پتانسیل های مدیریتی کارآمد مورد نیاز دولت های ملی کشورها در این ش...