پارادوکس یا هم سازی ناسازها، یکی از اصطلاحات علم منطق است که به حوزه ی ادبیات نیز راه یافته است و اکنون از مهم ترین شگردهای ادبی به شمار می رود. پارادوکس وسیله ی مناسبی برای بیان عقاید پیچیده ی روانی شاعر به موجزترین و زیباترین شکل ممکن است. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای-توصیفی، ابتدا به ارائه ی تعریف ، پیشینه و جایگاه پارادوکس پرداخته و سپس با بررسی شعر پنج تن از شاعران برجسته ی معا...

یکی از عرصه­های کاربرد طنز در ادبیات فارسی، آثار عرفانی است. طنز و عرفان به لحاظ فلسفی ـ ساختاری، نقاط مشترکی با یک دیگر دارند. از آن جمله این که هر دو آن ها بر اجتماع نقیضین استوار هستند و فایده تعلیم و شادمانگی روح را دارند. در این میان آنچه که زمینه زیبایی شناسی مشترک میان این دو را مستحکم می­کند اجتماع نقیضین و ضدین است که در علم بدیع به زیبایی در صنعت پارادوکس وجود دارد. در این مقاله پژوهش...

متناقض نمایی در علم بلاغت، بیانی ظاهراً متناقض با خود یا مهمل است که میان دو امر متضاد را جمع کرده باشد؛ اما در اصل دارای حقیقتی باشد که از راه تأویل بتوان به آن دست یافت. یکی از ویژگی های ادبی شعر شاملو «پارادوکس» است که شاعر به وسیله ی آن توانسته تأثیر کلام خود را دو چندان کند. این ویژگی سبکی شاملو، در دفاتر مختلف شعری وی جلوه های متفاوتی دارد. با توجه به اهمیت متناقض نمایی و تضاد در آثار احمد...

«حافظ تمام هنرش در اسلوب است و در مرکز اسلوب حافظ، نوعی بیان نقیضـی و پارادوکسـی وجـود دارد. ساختار شعر حافظ در تحلیل نهایی، یک ساختار متضاد و متناقض‌نما (پارادوکس) است. مفاهیم متضاد در جامة لغات و ترکیبات و عبارات متضاد رخ می‌نماید. استراتژی او برای بیان این رفتار ذهنی و زبانی، عمدتاً طنز و ایهام است. با بررسی دلایل و عوامل ایجاد پارادوکس می‌توان به این نتیجه رسید که دلایل ذیل سبب ایجاد پارادوک...

زبان شعر، زبان تناقض است و این تناقض در هر دو ساحت صورت و معنی برای شعر اجتناب ناپذیر است.این جستار در پی آن است تا این گونه تنش های صوری- معنایی را در غزلیات حافظ مورد تحلیل قرار دهد.در بخش نخست مقاله، مختصری در باب پارادوکس و تعریف آن در شعر، آمده است.سپس در مورد ساخت تقابل های دوگانه در مکتب ساختار گرایی اندکی بحث شده است.در بخش سوم تضادها و تقابل های دوگانه در اشعار حافظ نشان داده شده و علا...

چکیده: متناقض نما به عنوان یکی از ویژگی های بارز کلام عطار، برآمده از تجربیات و مکاشفات عمیق درونی اوست که در پی فراتررفتن او از دنیای مادی و مواجه با حقایق برتر به دست می آید. گستره ی عرفان عطار بسیاری از حقایقی را که ما آن ها را در تضاد هم می بینیم درکنار هم تعریف می کند و زبان عرفان که گویای ناب ترین لحظات عارف است در پی خصلت متناقض نمای تجربه ی عرفانی، پارادوکسیکال می شود. به این ترتیب تأ...

پژوهش حاضر به بررسی تصویر متناقض نما به عنوان یکی از شیوه‏های اسلوب بیان هنری، تصویری، تعبیری و معنایی در قصاید و قطعات دیوان ابوالطیّب متنبی پرداخته است. متناقض نمایی از پایه‏های قوی و پویایِ بیان هنری و خیال زنده و جذابِ متنبی است. تصویرهای بلاغی متناقض نمای وی از پیوندی بنیادین با معنا حکایت می‌کند. به طور کلّی دو نوع متناقض نمایی به صورت توأمان در کلام او هست: 1ـ متناقض نمای تصویری و شاعرانه 2ـ...