بی شک عشق به وطن و تلاش در راستای بهبود شرایط حاکم بر جامعه، از جمله دغدغه های همیشگی مردم هر سرزمین بوده و گویای وطن خواهی و میهن دوستی آنان است. این مسأله در اشعار برخی از شاعران، به ویژه زمانی که بیم تجاوز بیگانگان می رود، در طول تاریخ نمود بیشتری داشته است. در این راستا، ایلیا ابو ماضی و عارف قزوینی دو شاعر بزرگ عرصه شعر میهنی در لبنان و ایران هستند که ملقب به «شاعر ملی» شده اند.

«وطن و وطن پرستی» یکی از مهمترین موضوعات سیاسی و اجتماعی در ادبیات دوره ی مشروطه است که در جریان نهضت مشروطه خواهی و آشنایی با مظاهر فرهنگ و مدنیت غرب، برای نخستین بار همراه با رشد ناسیونالیسم ایرانی با کاربردی خاص به فرهنگ ایران راه یافته و در ذهن و شعر برخی از اندیشمندان و شاعران آن روزگار برجستگی زیادی می یابد. مفهوم جدید وطن که در تاریخ ادبیات فارسی کمتر سابقه داشته است با تحول اندیشه ی اجت...

حمید مصدق (تولد: 1318 ه.ش ؛ وفات: 1377 ه.ش) شاعری متعهد و انقلابی و مردم¬گرا بود. دیوانش مشتمل بر اشعاری به سبک نیمایی و مملو از اشارات سیاسی و اجتماعی است. اغلب این اشعار در طول ده¬ها سال حکومت جابرانه و مستبدانه¬ی پهلوی سروده شده است. مبارزه با استبداد، آزادی¬خواهی و وطن¬دوستی، صبغه¬ی غالب اشعار اوست. نویسنده در این جستار می¬کوشد جنبه¬های سیاسی و اجتماعی اشعار این شاعر را بررسی کند. بر اساس ن...

صفارزاده از شاعران اندیشمند دوره معاصر است که از 13 سالگی شعر سرود. اشعار او به جهت اندیشه‌های دینی و انقلابی حائز اهمیت است. مقاله پیش رو درصدد تبیین و معرفی اشعار طاهره صفارزاده از نظر تحولات اندیشه و افکار اوست. برای دستیابی به این هدف از روش کمی- کیفی استفاده شده است؛ یعنی نخست به توصیف ویژگی‌های فکری اشعار صفارزاده پرداخته، سپس با استفاده از نمودار و اشکال، تغییر و تحولات ذهن و زبان شاعر ن...

مسأله اشغال فلسطین بزرگترین تراژدی قرن حاضر است که به تمام مسلمانان جهان اختصاص دارد. در این راستا شاعران فلسطینی در اشعار خود توجه ویژه ای به این موضوع داشته اند و سهمی بزرگ در به دوش کشیدن بار عظیم مقاومت در برابر متجاوزان، برای دستیابی به آزادی وطن و استقلال آن، داشته اند. محمود درویش، شاعر آرمان فلسطین و شاعر سرزمین های اشغالی است، مبارز رنج کشیده ای که از کودکی رنج آوارگی، تبعید، زندان و ...

گسترش فرآیند تقلیدی و وارداتی ناسیونالیسم در ایران که با توجه به شرایط خاص ایران و بستر سیاسی، فکری و اجتماعی اواخر دوره ناصری با تجدد خواهی در هم آمیخته و وجه غالب آن برقراری یک حکومت ملی مستقل و رفع استبداد و کوتاه کردن دست بیگانگان در امور داخلی ایران بود نهضتهای چندی همچون قیام تنباکو و انقلاب مشروطه را به وجود آورد. با همه تحریفات و انحرافات در جریان مشروطه و حاکمیت ملی و تضاد ارزشهای ناسی...

بررسی تطبیقی مضامین شعری دو شاعر معاصر ایران و مصر در دوره¬ی معاصر، ما را به بسیاری از زوایای تاریک ادبیات این ملت¬ها رهنمون می¬سازد؛ با توجه به اینکه دوره¬ی معاصر در ادبیات هر ملتی، از پشتوانه¬ی ارزشمند و طولانی پیدایش تاریخ ادبیات آن ملت تا آن دوره برخوردار است؛ لذا این بررسی نه تنها این دوشاعر یعنی سامی البارودی و محمد¬فرخی یزدی را مورد بررسی تطبیقی قرار می¬دهد، بلکه به¬طریقی ما را به بسیاری...

همزمان با انقلاب مشروطه در ایران و انقلاب مردم عراق علیه عثمانی­ها، شاعرانی پا به عرصه­ی ادبیات نهادند که وطن­ خواهی و میهن ­دوستی یکی از مضمون­های مشترک اشعارشان است؛ میهن­دوستی این شاعران در قالب موضوعاتی همچون؛ استعمار ستیزی، عدالت خواهی، نفی استبداد، آزادی­ طلبی و... خود را نشان داد؛ این شاعران، خواهان آزادی و پیشرفت کشورشان بودند و رشد و ترقی وطن خود را در گرو آزادی بیان و اندیشه و گاه آزا...

قرن نوزدهم میلادی، مخصوصاً نیمه دوم آن، هم برای ایران و هم برای سرزمین های عربی، دارای وضع نامطلوب اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بود. فساد و ظلم ستم حکام داخلی از یک طرف، تعرض و تهاجم خارجی از طرف دیگر، مردم را به ستوه آورد. غفلت و بی خبری مردم، فقر و بی سوادی جامعه را هم باید به گرفتاریهای آن روزگار اضافه کرد. سرزمین های عربی در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی دچار اوضاع بد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شد...

        انقلاب مشروطه با اندیشة ملی‌گرایی و تجدّد خواهی و با ایجاد دگرگونی‌های عمیق در حوزه‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، ساحت ایدئولوژی ملّت دربارۀ انسان، نقش دین در ادارة امور جامعه و وطن‌خواهی را دستخوش تغییرات اساسی کرد و مفاهیم جدید را به گفتمان غالب تبدیل نمود. انقلاب­ اسلامی نیز با ایدئولوژی توحیدی برای حاکمیت بخشیدن به قانون اسلامی و استقرار نظام سیاسی مبتنی بر دین، جهان­بینی ملّت و بنیان‌ه...