چکیده الف) موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): مجموعه قواعد ساخت وزن شعر، دانش عروض را تشکیل می دهد. این مجموعه با آنکه از ساخت آوایی و زبانی شعر شاعران استخراج گردیده، اما با پیشرفت علم زبان شناسی نیز کمتر از دیدگاه زبان-شناسی مورد بررسی قرار گرفته است. به همین دلیل این پژوهش با موضوع "مبانی آواشناختی تعیین وزن شعر" تا مرحله اختیارات وزنی به این ویژگی های زبانی پرداخته است. این پژوهش به ضر...

گویش «قهرودی» و گویش «گزی» از گویش‌های فلات مرکزی ایران در استان اصفهان هستند. این مقاله، این دو گویش را از نظر ویژگی‌های آوایی با هم مقایسه می‌کند؛ به این صورت که ابتدا به ارائه و مقایسه‌ی واکه‌های ساده و مرکب، هم­خوان‌ها و واج‌گونه‌های موجود در دو گویش قهرودی و گزی پرداخته، سپس ساختمان هجا، تکیه و تفاوت‌های آوایی را میان دو گویش بررسی می‌کند. در نتایج به دست آمده  تعداد حروف صدادار در هر دو ل...

بومی سرود به اشعاری گفته می شودکه شاعران محلّی با استفاده از فرهنگ، وازگان و درون مایه هایبومی منطقۀ خود آن را می سرایند. این ترانه ها در ادبیات شفاهی اهمیّت ویژه ای دارند؛ زیرا ما را با مفاهیم و اندیشه های متعالی آنان آشنا می سازند. بومی سرودها در حوزۀجغرافیای فرهنگی ایران بزرگ تنوع و گوناگونی فراوانی دارند. امیری، تبری، طالبا، نجما، کتولی، حقانی، سوت خوانی ، شرفشاهی، چهاردانه، کیلالی و لاک...

در این مقاله براساس توصیف لازار (1985 و 2007) از اشعار پارتی و توصیف طبیب­زاده (1382 و 1392) از اشعار فارسی عامیانه و فهلویات، چهار فرضیۀ کلّی را در مورد ویژگی­های وزنی در اشعار محلّی شهرضایی بررسی می­کنیم. اوّلین فرضیۀ ما ایـن است که هجای پایانی هر پایه که تکیۀ وزنی می­گیرد، هجایی سنگین است. فرضیۀ دوّم این است که در صورت سنگین نبودن هجایی که تکیۀ وزنی می­گیرد، این هجا لزوماً در پایان واژه قرار دارد...

در این مقاله با استفاده از توصیف لازار (1985 و 2007) از اشعار پارتی و توصیف طبیب ­زاده (1382 و 1392) از اشعار فارسی عامیانه، اشعار عامیانه گونه همدانی را بررسی می­ کنیم. در بررسی این اشعار به دنبال پاسخگویی به این فرضیات هستیم: اولین فرضیه این که هجایی که تکیه وزنی یا ضرب­ آوا می ­گیرد و در پایان هر پایه می­ آید هجایی سنگین است. دومین فرضیه این است در صورتی هجایی که تکیه وزنی گرفته سنگین نبود، ...

گویش «قهرودی» و گویش «گزی» از گویش های فلات مرکزی ایران در استان اصفهان هستند. این مقاله، این دو گویش را از نظر ویژگی های آوایی با هم مقایسه می کند؛ به این صورت که ابتدا به ارائه و مقایسه ی واکه های ساده و مرکب، هم­خوان ها و واج گونه های موجود در دو گویش قهرودی و گزی پرداخته، سپس ساختمان هجا، تکیه و تفاوت های آوایی را میان دو گویش بررسی می کند. در نتایج به دست آمده  تعداد حروف صدادار در هر دو ل...

        مقالۀ حاضر به بررسی وزن در منظومۀ ترکی­ آذربایجانی «اصلی و کرم» می­پردازد. این داستان شفاهی، سینه به سینه در زبان عاشیق‌های آذری نسل‌ها را طی کرده­است.  با بررسی وزن اشعار منظومۀ اصلی و کرم، روشن شد که اشعار این منظومه، وزن تکیه­ای- هجایی دارند و بر اساس نظریۀ وزنی ‌هیز (1981) قابل تبیین می‌باشند. وزن اشعار براساس تساوی هجاها نیست بلکه بسته به مکث (دوراق)‌هایی است که در فواصل منظم از هج...

فهلویّات به اشعاری گفته می ­شود که به زبانی غیر از زبان رسمی سروده شده باشند. پژوهشگران پیرامون وزن فهلویّات اختلاف ­نظر داشته ­اند؛ به‌گونه‌ای که برخی، وزن فهلویّات را هجایی و برخی دیگر عروضی همراه با اشکال دانسته ­اند. نگارندگان در این جستار می­ کوشند ابتدا اطلاعاتی در مورد فهلویّات و گسترش دامنۀ آن به دست دهند، سپس نظر پژوهشگران برجسته پیرامون وزن فهلویّات را نقل کنند و با نقد و بررسی آن دیدگاه­ ...

مقاله ی حاضر به بررسی وزن بایاتیهای ترکی آذربایجان ایران اختصاص دارد. بایاتیها دوبیتی های بومی ادبیات شفاهی آذربایجان و یکی از رایج ترین انواع منظوم ادبیات عامیانهی آذربایجان هستند. در مقاله ی حاضر، با بررسی و تحلیل تعداد 100 بایاتی از منابع شفاهی و کتبی متفاوت، دو فرضیه کلی را در مورد ساخت وزنی این اشعار بررسی کردیم. اول این که هجاهای تکیه بر پایان پایه سنگین هستند و دیگر اینکه هجاهای تکیه بر ...