رازی با تحلیل واژگان مرتبط با مفهوم معرفت از جمله شعور، ادراک، فقه، فهم و ... که از متون دینی استخراج کرده است، نتایجی معرفت‌شناختی را در اختیار ما قرار می‌دهد. از جمله نتایج به‌دست‌آمده آن بوده که کسب معرفت برای انسان امری ممکن است و در عین حال انسان محدودیت‌های معرفتی دارد؛ معرفت امری مشکک است؛ افراد بر اساس استعداد خویش در یکی از مراتب معرفت قرار می‌گیرند و این‌گونه نیست که تمام باورهای انسا...

این مقاله کوششی است در تبیین دیدگاه افلاطون درباره معرفت بخشیِ زبان در محاوره کراتولوس. افلاطون در این محاوره دو رویکرد قراردادگرایی (مبنی بر این که تنها قرارداد است که درستیِ هر واژه را تعیین می کند) و طبیعت گرایی (یا ذات گرایی، مبنی بر این که هر واژه از طبیعت یا ذات مدلول خود حکایت دارد) را درباره درستیِ واژگان بررسی و سپس رد می کند. همچنین، او به ریشه شناسیِ شماری از واژگان یونانی رو می آورد و گ...

چکیده: معرفت یکی از اصطلاحات پربسامد و پرکاربرد در متون عرفان و تصوف است؛ برای پی بردن به اهمیّت این اصطلاح در مبانی عرفان و تصوّف هرکدام از عرفا طبق مشرب فکری و اعتقادی خود، تعریفی از معرفت ارائه داده و به بررسی مفاهیم مرتبط با آن ازجمله عقل، ایمان، محبّت، آفرینش، وجود، تجلّی، کشف و شهود و ... پرداختهاند. در این جستار، متون عرفان و تصوّف فارسی مورد بررسی قرار گرفته و هر کجا آیهای از قرآن با اصطلاح ...

چکیده کار جامعه شناسی حقوق مطالعه ی جامعه شناختی و علمی هستی اجتماعی حقوق (نظم/ نظام) است. جامعه شناسی معرفت به مطالعه ی مسئله تعین اجتماعی معرفت می پردازد تا نشان دهد که کدام بخش از معرفت های بشری (صورت، محتوا یا هر دو بخش)، چگونه با تأثیر از عوامل اجتماعی مادی و بیرونی ایجاد شده، تحول می یابد. در این مقاله، با استفاده از مفاهیم و دیدگاه های جامعه شناختی به مطالعه و طبقه بندی معرفت های حقوقی...

مبناگرایی یکی از رویکردهای مطرح در حوزه ی تبیین ساختار توجیه و معرفت است، که از لحاظ تاریخی بر سایر رویکردهای مطرح در این حوزه مقدم است و ارزش معرفت شناختی آن به عقیده ی بسیاری از معرفت شناسان بر سایر رویکردها اولویت دارد. بر مبنای این رویکرد ساختار باورهای موجه و معارف ما ساختاری دو لایه است؛ برخی از باورها مبنا و پایه برای سایر باورها هستند و سایر باورها برای توجیه خود بر این باورهای پایه مبت...

هدف این مطالعه، تأملی در ابعادی از تلویزیون به عنوان مهم ترین ابزار ارتباطی جهان مدرن است. پژوهش های معطوف به تلویزیون از زوایای متعدد و تحت پارادایم های مختلف انجام شده است، اما نویسنده در این نوشتار می کوشد از زاویه ی فرهنگ بومی بر ابعاد زیبایی شناسی و فلسفی رسانه تمرکز کند. رسانه های مدرن مانند تلویزیون در فرهنگ غرب متولد شده و ماهیت آن­ها بر زمینه ای از عناصر و ساختارهای فرهنگی و معناشناختی...

قرآن کتاب تربیت انسان است. از این‌رو یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های پژوهش در قرآن، بررسی رویکرد تربیتی آن است. از آنجا که شیوه ‌بیان آموزه‌های تربیتی، در اثرپذیری مخاطب نقش اساسی دارد، قرآن کریم شیوه‌های متنوع بیانی را به کار بسته است. در این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی شاخص‌ترین آموزه های تربیتی به شیوه‌ استدلالی استخراج شده است. تعالیم تربیتی قرآن ضمن توجه به عقل و منطق مخاطب، انواع استدلال شامل ق...

تبیین امور واقع از منظر ابن خلدون (نگاهی نو به مقدمه) چکیده علم عمران ابن‌خلدون برپایه روش‌شناسی خاصی بنا نهاده شده است که فهم این نحوه تببینی گام مهمی در زمینه فهم منطق خلدون و متعاقب آن فهم پدیده‌های است که او قصد تبیین آنها را دارد. مقاله حاضر قصد بررسی نحوه تبیین وقایع توسط خلدون را دارد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع روش اسنادی است. یافته های تحقیق نشان می‌دهد که رویکرد تببینی ابن خلدون ...

چکیده مسأله ایمان، از مسائل مهم در آموزه های دینی است و در فلسفه و عرفان نیز مورد توجه قرار گرفته است؛ در این پایان نامه پس از ارائه تعریف ایمان در تطابق دیدگاه ها و بیانات فلاسفه و عرفا سعی شده است، براساس مبانیِ نظیر دارای مراتب بودن غیب و دارای مراتب بودن ساحت های وجودی انسان و نحوه ظهور معرفت و ایمان در قلب، سیمایی از مراتب ایمان به غیب، ارائه شود و پس از آن، با اثبات روابط بین ایمان، علم و...

در این جستار برآنیم اصول وجود‌شناختی و معرفت‌شناختی افلاطون در محاورات اولیه و به خصوص لاخس، خارمیدس، اوثیفرون، اوتیدموس و هیپیاس بزرگ را بر مبنای سه عنصر آنچه «دور سقراطی» می‌نامیم یعنی پرسش سقراطی، ادعای سقراطی انکار دانش و النخوس مورد بررسی قرار دهیم. حاصل این بررسی شش اصل وجود - معرفت‌شناختی است: شناخت الف، معرفت‌شناسی دوقطبی، وجودشناسی دو‌قطبی، معرفت گسسته، وجود گسسته و م...