با نگاهی به رمان نویسی افغانستان و فراز و فرودهای آن، واقعیت هایی از تحولات فکری و ادبی این جامعه بر مخاطب آشکار می شود که نیازمند پژوهش های درازدامن است. یکی از این واقعیت ها رویکردهای مدرنیستی و پست مدرنیستی در ادبیات داستانی افغانستان است که جامعه رمان نویسان آن کشور را به جامعه داستان­نویسی معاصر پیوند زده است و جنبه های زندگی انسان افغان، به ویژه خیل روشنفکران افغان را به تصویر می کشد. این...

در این مقاله برآنیم با معرفی سیر مباحث فلسفی کاربردی در حوزة رئالیسم و نظریة رمان به مؤلفه‌های طرح شده در ساختار روایی رمان‌های رئالیستی دست یابیم، سپس با تکیه بر آن‌ها رمان کوتاه «مدیر مدرسه» اثر جلال آل احمد را تحلیل و جنبه‌های رئالیستی این اثر را نمایان سازیم. در میان آثار آل احمد این رمان به دلیل رئالیسم انتقادی و قدرتش در ارایه مسائل ویژه‌ای از جامعه در ادبیات داستانی ایران جایگاه و هویت م...

در این مقاله با مقایسه دو ویژگی به ظاهر متناقض در شخصیت های داستان پسامدرن، سعی در ریشه یابی این تناقض در وضعیت اجتماعی پسامدرن شده است. شخصیت های داستان پسامدرن، شخصیت هایی شورشی گری و طبق اصلاحات داستان نویسی «فضول» هستند. این شخصیت ها بر مقدرات خود و اثر، حاکم هستند و گاه مسیر داستان را برخلاف میل نویسنده رقم می زنند. این امر با ویژگی دیگر این شخصیت ها، یعنی بی هویتی و یا چند هویتی بودن آنان...

محمدعلی جمال­زاده نخستین نویسندۀ ایرانی است که سنت‌های کهن داستان‌سرایی را با فنون داستان‌نویسی اروپایی تلفیق کرد و اولین داستان‌ کوتاه فارسی را پدید آورد. اولین مجموعه داستان او‌ با عنوان «یکی بود یکی نبود» را سرآغاز ادبیات واقع‌گرای ایران دانسته‌اند. از سوی دیگر، آثار داستانی جلال آل‌احمد تصویرگر زندگی سنتی و محیط مذهبی بخش‌هایی از جامعه است که در معرض  مدنیت و تجدد‌ قرار گرفته‌اند. آل احمد‌ ...

با تحولات اجتماعیِ صورت گرفته در جوامع بشری، اساس تفکر مردسالارانه مورد تردید و پرسش قرار گرفته و وضعیت زنان دستخوش تحولات اساسی شده است. از تحولات صورت گرفته در وضعیت زنان حضور آن ها در صحنه های گوناگون اجتماعی و به عهده گرفتن نقش هایی فراتر از نقش های فیزیکی است که جامعۀ کهن در قرون و اعصار گذشته به آن ها تحمیل کرده و در صدد تداوم آن است. اما به رغم تغییرات آشکاری که با تلاش زنان در این زمینه ...

جنگ تحمیلی علیرغم فراز و فرودهای گوناگون، تاثیری مثبت و سازنده بر ادبیّات معاصر داشت، اگر چه ادبیّات هم در بازتاب رویدادهای جنگ با خوانشی دیگرگون تأثیر قابل توجهی داشته و به خوبی ایفای نقش کرده است. یکی از ژانرهای جریان ادبی نوپای دفاع مقدس، ادبیات داستانی است؛ چون داستان متشکل از عناصری است که در شگردهای داستان نویسی پرورده شده و از تأثیر شگرفی در انتقال موضوع برخوردار می باشد. احمد دهقان از نوی...

در ادبیات معاصر ایران تنها چند نویسنده هستند که آثارشان می تواند، در پهنه ی ادبیات جهان جلوه داشته باشد. هوشنگ گلشیری یکی از این نویسندگان انگشت شمار است که آثار او به بسیاری از زبان ها ترجمه شده است. وی را پس از صادق هدایت، تأثیرگذارترین داستان نویس ایرانی دانسته اند. گلشیری پایه گذار بسیاری از تکنیک های نو در داستان نویسی مدرن بود. او توانست در داستان هایش با ارائه ی تکنیک های مختلف چه از نظر...

در این مقاله با مقایسة دو ویژگی به ظاهر متناقض در شخصیت‌های داستان پسامدرن، سعی در ریشه‌یابی این تناقض در وضعیت اجتماعی پسامدرن شده است. شخصیت‌های داستان پسامدرن، شخصیت‌هایی شورشی‌گری و طبق اصلاحات داستان نویسی «فضول» هستند. این شخصیت‌ها بر مقدرات خود و اثر، حاکم هستند و گاه مسیر داستان را برخلاف میل نویسنده رقم می‌زنند. این امر با ویژگی دیگر این شخصیت‌ها، یعنی بی‌هویتی و یا چند هویتی بودن آنان...

پژوهش حاضر می‌کوشد مجموعة داستانی دیگرسیاوشی نمانده، نوشتة اصغر الهی، داستان‌نویس و روان‌شناس ایرانی را بر مبناینظریة روان‌شناختی کارن هورنای بکاود. شخصیت‌ها در این مجموعه، دچار موقعیت‌هاییبغرنج‌اند که به شدت از ترس، تحقیر و ایستایی رنج می‌برند. الهی در پرداخت شخصیت‌هایداستانی خود، حالات روحی آنان هم‌چون ترس، روان‌پریشی و حقارت را با شگردهایی نوبه تصویر می‌کشد. این افراد روان‌پریش و ازهم‌گسیخته...

در نوشتار حاضر سعی شده است دلایل اعتمادناپذیربودن راویِ داستان بلند احتمالاً گم شده‏ام نوشتۀ سارا سالار، براساس نظریۀ شلومیث ریمون ـ کِنان بررسی شود. برطبق این نظریه، دانش محدود راوی، درگیری شخصی وی در داستان، و معیارهای ارزشی متناقض او درطول روایت را می‏توان ازجمله دلایل اصلی اعتمادناپذیربودن راوی یک روایت دانست. از این رو، در خوانش حاضر نخست نشان داده می شود که روایت راوی احتمالاً گم شده ام با رو...