هدف رساله حاضر تبیین فرایندهای واجی فارسی معیار و چند لهجه و گویش فارسی در چارچوب نظریه بهینگی اثر پرینس و اسمولنسکی (1993/2004) است. بر اساس این نظریه محدودیت بنیاد صورت های زبانی نتیجه تعامل محدودیت های پایایی و محدودیت های نشانداری می باشند ؛ وظیفه محدودیت های پایایی نظارت بر همانندی درون داد و برون داد ، و وظیفه محدودیت های نشانداری نظارت بر خوش ساختی گزینه های برون داد است . این تحقیق ب...

واج شناسی بخشی از زبان شناسی است‘ که به مطالعة ویژگی های نظام آوایی زبان می پردازد. نظریه پردازی ارائه شده دراین بخش از زبان شناسی در چارچوب مکاتب مختلف واج شناسی دارای جنبه های همگانی و اختصاصی است. درواج شناسی اختصاصی یک زبان خاص‘ اصوات آن زبان‘ از نظر نحوة ایجاد معنا‘ بررسی جنبه های ذهنی و مجردآن ‘ چگونگی و امکان قرار گرفتن واج ها کنار هم و امور مربوط به وضوح و غیر وضوح بودن صوت از جنبه های ...

هدف این تحقیق، توصیف و تحلیل چند فرایند واجی پربسامد در لهجة اصفهانی و مقایسة آن با فارسی معیار در چارچوب نظریۀ بهینگی است که نظریه ای نوین در واج شناسی است. این پژوهش به شیوة توصیفی- تحلیلی انجام شده و در گرد آوری داده ها از روش میدانی استفاده شده است. بدین منظور، ده ساعت از مکالمة گویشورانِ بین سی تا پنجاه سال ضبط و سپس این داده ها آوانویسی و دسته بندی شده است. بدین ترتیب، با بررسی داده ها در ...

بنا بر اصل غنای واژگانی در نظریة بهینگی، محدودیتی بر درون داد وجود ندارد و تنوع زبانی در این نظریه به شکل تفاوت در ترتیب بین محدودیت ها تعریف می شود. این مقاله می کوشد با در نظر داشتن این فرضیه که صورت فعلی گویش سورانی در گذر زمان دچار تغییرات کمتری نسبت به صورت های فعلی گویش­های اردلانی و کلهری شده است، آن را به عنوان صورت اولیه در نظر گرفته و در چارچوب نظریة بهینگی، نمونه­ای از تنوع بین این س...

هدف از این تحقیق بررسی نظام آوایی زبان ترکی آذری (گونه ی تبریز) در چهارچوب انگاره-های غیرخطی و بهینگی است. در گردآوری داده ها از گفتار چند گویشور بومیِ ترک زبان، خود نگارنده به عنوان گویشور بومیِ زبان آذری و منابع مکتوب از جمله فرهنگ لغت آذری – فارسی استفاده شده است و این داده ها به روش توصیفی – تحلیلی بررسی شده اند.این پژوهش از پنج فصل تشکیل شده است: فصل اول که کلیاتِ پژوهش است به چهارچوب پژوهش ا...

جابه جایی واجی ـ فرایندی که در آن ترتیب واج ها معکوس می شود ـ موضوع مطالعات بسیاری بوده است. جابه جایی واجی می تواند منظم یا غیرمنظم باشد. این فرایند در حوزۀ واج شناسی، مطالعۀ همزمانی را به مطالعۀ در زمانی پیوند می دهد. هدف این مقاله، بررسی جابه جایی واجی در زبان فارسی معاصر و نیز به طور درزمانی در زبان پهلوی (ایرانی میانه) و فارسی معاصر است. پس از مقدمه، ماهیت فرایند جابه جایی واجی از دیدگاه ه...

در پژوهش توصیفی - تحلیلی پیش رو، پژوهش­گران در چارچوب اصول و روش­های نظریۀ واج­شناسی بهینگی به فرایند کوتاه­شدگی واکه در گویش کُردی میانی پرداخته­اند. بررسی داده­ها بیان­گر آن است که گویشوران کُردی میانی این فرایند را، در پیوند با غلت­سازی، درواقع به­منزلة راهکاری برای رفع التقای دو واکه به­کار می­برند. به این صورت که واکه­های کشیدۀ پایان واژه که دارای دو جایگاه زمان‌مند و دومورایی هستند، هنگامی­...

نظریه بهینگی ازانشعابهای مطرح وتاثیرگذاردر زبان شناسی است که از اوایل دهه نود میلادی عرضه گردید.اگرچه نظریه بهینگی در واج شناسی ارائه شد اما به سرعت دامنه ی کاربرد آن به حوزه های دیگر زبان شناسی همچون صرف،ساخت واژه و به ویژه نحو نیز گسترش یافت.در این پژوهش کلماتی که دارای هجای cvcc هستند از مجلات و روزنامه ها انتخاب شده اند و مورد مطالعه قرار گرفته اند و محدودیتهای همنشینی خوشه های پایانی واژگا...

محدودیت‌های همنشینی همخوان‌ها در خوشۀ پایانی از جمله موارد مورد توجه در واج شناسی می‌باشد. این محدودیت‌ها می‌تواند به دلیل هر یک از ویژگی‌های محل تولید، شیوه تولید یا واکداری ‌باشد. در این پژوهش 625 واژۀ تک هجایی با ساختار CVCC در زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. خوشه‌های همخوانی در این پژوهش به لحاظ همسانی/ ناهمسانی در واکداری، بسامد خوشه در پیکره مورد مطالعه و بسامد هریک از همخوان‌ها در ...

فرایند حذف، ناظر بر فرایندی است که طی آن یک واحد از زنجیرۀ گفتار کاسته می شود. حذف یک واج غالباً در آغاز، میان و یا پایان واژه روی می‌ دهد.حذف کامل عناصر آوایی، اعم از همخوان و واکه، یکی از رایج ترین پدیده‌ها در زبان‌ های دنیا است. با توجه به اهمیّت این موضوع ، پژوهش حاضر با هدف تحلیل و توصیف این فرایند در گویش بختیاری منطقۀ جغرا‌فیایی ایذه به نگارش درآمده است. گردآوری داده‌های زبانی به روش میدان...