ساختارگرایی رویکردی نوین در مطالعهی ادبیات است. یکی از مباحث مورد توجه محققان روایتشناسی ساختارگرا، یافتن دستور زبان داستان است؛ یعنی قانونمندیها و قواعدی که بر قصهها و داستانها حاکم است. به دلیل آنکه قصههای عامیانه،ساختار نسبتاً سادهای دارند، میتوان قواعد حاکم بر آنها را شناسایی و طبقهبندی کرد. از آنجا که ساختارگرایی در ادبیات، ازخود نظام ادبیات به عنوان مرجع بیرونی آثاری که بررسی میکند، استفاد...

هوشنگ گلشیری، یکی از تأثیرگذارترین داستان نویسان ادب معاصر به شمار می آید. توجّه خاص او به حالات روحی و روانی شخصیّت های داستان، آثار او را از حیث روان شناسی تا حدّی از دیگر نویسندگان معاصر متمایز کرده است؛ از همین رو، در این نوشتار با پیش چشم داشتن این نکته، بر آنیم به بررسی آثاری چون رمان شازده احتجاب و مجموعه های «مثل همیشه»، «دست تاریک، دست روشن» و «جبّه خانه» بپردازیم و این آثار را از منظر روا...

این پژوهش به بررسی و تحلیل شخصیت های خلق شد? دو نویسند? صاحب نام ادب معاصر ایران و مصرو میزان تفاوت و شباهت میان آنها از حیث روانشناختی پرداخته است.مبنای تحلیل در این تحقیق سنخ های هشت گان? شخصیت کارل یونگ می باشد و با بررسی و تجزی? موردیِ شخصیت های اصلی در داستان های کوتاه نجیب محفوظ و هوشنگ گلشیری روشن می کند که از نظر روانشناختی چه میزان تفاوت و شباهت میان شخصیت های آن دو وجود دارد و ارتباط ش...

ژرار ژنت را می توان بزرگ ترین نظریه پرداز در زمینة بررسی «زمان در روایت» دانست. ژنت برای سنجش شتاب روایت، شمار صفحات رمان را بر زمان تقویمی بازنمایی شده در متن تقسیم می کند و نتیجه را معیار بررسی قرار می دهد. زمان در شازده احتجاب گلشیری پیشروی بسیار کندی دارد، اما در ذهن شازده و دیگر شخصیت های آن، با شتابی وصف ناپذیر در حال پیشروی و پسروی است. در لایة بیرونی رمان که زمان تقویمی بازتاب بیشتری دا...

مفهوم شخصیت در آثار ادبی، مانند سایر پدیده‏های دنیای هنر، در گذر زمان و با عبور از پیچ و خم های زندگی بشر، همواره دست خوش تغییر و تحول بوده است، آن چنان که به اقتضای شرایط اجتماعی و پیشرفت علمی و معنوی بشر، مفهوم آن در آثار ادبی از حالت ابتدایی خود، رفته رفته به سطحی پیچیده‏تر و پیشرفته‏تر ارتقا یافته است. با شروع جریان «رمان نو» که تمایل نویسندگان به سمت مسائل ذهنی و روانی قهرمانان داستان­ها م...

نقد کهن الگویی از نظریه های مدرن نقد ادبی و مبتنی بر نقد روان شناختی است که بر اساس آرای یونگ بنا شده است. در این نوع نقد، ضمن مطالعه و بررسی کهن الگوهای یک اثر، چگونگی جذب آن ها توسط ذهن شاعر و نویسنده نشان داده می شود. کهن الگوها که محصول تجربه های مکرر بشر در زندگی است و در ناخودآگاه وی به ودیعه نهاده شده است، از زوایا و ابعاد گوناگون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. بر پایۀ این مطالعات، س...

مسألة زن، و نقش‌ها و موقعیت‌های فردی و اجتماعی او و بایدها و نبایدهای مربوط بدان، از موضوعات و مؤلفه‌های مهم در ادبیات داستانیِ معاصر است و با توجه به مؤلفه‌هایی چون زمینه و بطن فرهنگی و اجتماعی داستان‌ها، موازین و مؤلفه‌های حاکم بر مکتب‌ها و جریان‌های داستان‌نویسی، و نوع نگاه و تجربه‌های فکری و اجتماعیِ هر نویسنده، نقش و هویت زن در داستان‌ها شکل‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد، چنان‌که از شاخصه‌ه...

غالب نشریه­ های بین سال‌های نخستین دهه بیست تا سال‌های پایانی دهه چهل، به نوعی به حزب توده ایران و جریان چپ وابسته است. بنابراین نظرات نویسندگان این مقالات، از راه زیباشناسی مارکسیستی با زیباشناسی هگل در ارتباط است که مفهوم و فکر فلسفی را برتر از فرم هنری و غایت هنر را حرکت به سمت فلسفه و تولید فکر می­داند. در ایران نیز منتقدانی چون فاطمه سیاح، طبری، و غیره، رمان را تنها در قالب رئالیسم متعهد پ...

سوررئالیسم (فراواقعیت گرایی) مکتبی ادبی و هنری می-باشد که در قرن بیستم (1924) در فرانسه به وجود آمد.سوررئالیسم شیوه ابراز احساس و پنداری ناب می باشد که به هیچ وجه زمینه فکری قبلی، ملاحظه ی اخلاقی و قواعد هنری، ادبی و زیباشناسی در آن نباشد. هدف اصلی سوررئالیسم رهایی و آزادی کامل ذهن است. برای درک بهتر و روشن تر تحولات ادبیات داستانی، توجه به اتفاقات مهم فرهنگی-اجتماعی دوره های گوناگون ضروری است....

این پژوهش با عنوان تحلیل گفتمان روایی داستان و فیلم شازده احتجاب هوشنگ گلشیری، دارای فصول زیر است؛ در فصل نخست، کلیات پژوهش ،بیان مسئله ی پژوهش ، اهمیت و اهداف آن و فرضیات و سوالات پژوهش و چارچوب نظری پژوهش و روش ها عنوان می شود که در ذیل این مبحث قلمرو پیکره مطالعاتی پژوهش به همراه توضیحاتی درباره ی داستان شازده احتجاب و سپس فیلم شازده احتجاب به کارگردانی بهمن فرمان آرا مورد بررسی قرار می گیر...