هرمنوتیک فن فهم و دانش تفسیر است. چرخش‌های بنیادین در جهت‌گیری‌های هرمنوتیکی سبب شده است تا نتوان تعریف جامعی برای آن در نظر گرفت. به طور کلی هرمنوتیک دارای سه رویکرد خاص‌، عام و فلسفی است. هرمنوتیک عام یا کلاسیک برای متن معنای ثابت قائل است و در پی کشف مراد مؤلف است، اما در منظومۀ هرمنوتیک فلسفی، متن لزوماً معنای ثابتی ندارد، زیرا دارای فهم‌های حقیقی نامحدودی است که هیچ‌کدام بر دیگری برتری ندار...

روش فهم متون مقدس از دیدگاه هرمنوتیک و طرفداران آن و قرآن مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.  هرمنوتیک چه به صورت فعل و چه به شکل اسم، بر یکی از سه معنای زیر خواهد بود: 1. تفسیر 2. ترجمه 3. شرح. عده ای نیز هرمنوتیک را به تأویل معنا می کنند. در این نوشتار روش فهم متون مقدس به بحث گذاشته شده و سایر معانی هرمنوتیک که در فرایند رشد هرمنوتیک پدید آمده است مورد توجه نیست. تفسیر متن به متن، تفسیر عقلی و...

قرآن کتاب هدایت و برنامه‌ی زندگی انسان است. فهم صحیح و معتبر آیات قرآن لازم و ضروری است. مقاله‌ی حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی مبانی نظریه‌ی تفسیری علامه طباطبایی درخصوص فهم و تفسیر قرآن می‌پردازد تا مبانی نظریه‌ی تفسیری ایشان را آشکار نموده و آن را با آرای برخی هرمنوتیست‌های کلاسیک مقایسه نماید. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد کهعلامه باتوجه‌ به مبانی فهم خود که از بینش قرآنی او ناشی م...

میان هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی، به ویژه نظریه های معطوف به خواننده پیوندی ضروری وجود دارد. این پیوند در رویکرد پدیدارشناسانه هرمنوتیک فلسفی و تبار پدیدارشناسانه این نظریه ها ریشه دارد. از این منظر، هرمنوتیک فلسفی، درواقع فلسفه ای هستی شناسانه در باب تفسیر متن است. وجه فلسفی هرمنوتیک فلسفی در «وجودی بودن» آن است و وجودی که گادامر و ریکور از آن می گویند، وجودی تفسیرشده است؛ به این اعتبار، تفسیر...

واژه هرمنوتیک را در لغت به معنای علم تفسیر و تأویل مطرح کرده اند. این واژه به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی تقسیم شده، همچنین اصطلاح هرمنوتیک در یک تقسیم دیگر با دو گرایش مفسر محور و مؤلف محور مطرح شده است. شایان ذکر است که در این حوزه چند مسئله قابل توجه وجود دارد: آیا می توان بین قرآن و هرمنوتیک رابطه ای برقرار کرد؟ آیا این رابطه معرفت روش جدیدی به ما می دهد؟ آیا می توان به تفسیر صحیح...

هرمنوتیک انتقادی در علم فلسفه به طور اعم و در روش شناسی علوم انسانی به طور اخص ریشه دوانده است. این رویکرد از منظر روش شناسی، نوعی پژوهش کیفی قلمداد می شود و هدف آن، دستیابی به فهم درونی در بسترهای متنوع (از قبیل زبانی، زمانی، تجربی و...) است. یورگن هابرماس که از متقدمان مکتب فرانکفورت و نماینده این روش محسوب می شود، در سال 1981 یکی از بهترین آثار خود را به نام «نظریه کنش ارتباطی» منتشر  و اشکا...

در این مقاله، نخست میان کلیات هرمنوتیک و تفسیر، مقایسه‌ای صورت داده و تمایز‏ها و تشابه‌های تعریف، قلمرو، هدف و روش این دو دانش را نشان داده‏ایم؛ در بخش دوم، نسبت بین مهم‌ترین دستاورد‏های هرمنوتیک با تفسیر اسلامی را بررسی کرده و میزان شباهت‌ها، تفاوت‌ها و چالش‌های هرمنوتیک با تفسیر را سنجیده و نشان داده‏ایم که آموزه‌هایی مثل باز‏آفرینی ذهنیت مؤلف، دور هرمنوتیکی، قصد و نیت مؤلف، پیش‌فرض‌های مفسر ...

هرمنوتیک یا روش تفسیری، با عمری همپای انسان، همواره در عصر باستان و قرون وسطی، به مدد تفسیر انسان در تحلیل طبیعت و متن آمده است، اما، هرمنوتیک به عنوان روشی علمی برای درک نیت مؤلف یا گوینده، به قرون جدید و به ویژه به عصر روشنگری قرن هجدهم در غرب برمی­گردد و پس از آن، به شیوه­ای مطرح و قابل توجه در تحلیل حوادث در عرصه علوم انسانی تبدیل شد، ولی با وجود ادعای هرمنوتیک مبنی بر تلاش در رفع خلاء حوزه...