با پدید آمدن جوامع انسانی، نیاز روحی به ستودن خالق و نذر و پیشکش قربانی برای رسیدن به سلامتی و آرزوها باعث شد تا مکانهایی به شکل نیایشگاه با جایگاههایی ویژه برای پیشکش نذورات و قربانی در آنها، در میان اقوام و فرهنگهای گوناگون به وجود آید. این مقاله به اجمال به بررسی جایگاه نذورات از نظر واژه شناسی و ریشه یابی لغت، آئین ها و آداب و رسوم و ساختار آن و نیز موادی که برای پیشکش به کار می رفته است ـ ...

شناخت آیین های اولیه از طریق بررسی نمادگرایی و ارتباط آن با تحولات معیشتی بشر، بخش مهمی از باستان شناسی پیش از تاریخ به شمار می رود. بعضی از محققین اعتقاد دارند که در اواخر دورة فراپارینه سنگی و همزمان با تغییرات جوی پس از پلئیستوسن، باورها و آیین های جدیدی به وجود آمدند که میل به تسلط بر طبیعت وحشی از ویژگی های بنیادی آنها بود. در این دورة گذار، در جنوب شرقی ترکیه، یکی از برجسته ترین نمادگرایی...

یکی از تصاویر پایدار در هنر شرق باستان، نگاره موجوداتی است که در نقش نگهبان ظاهر می شوند. این تصویر در ادوار گوناگون شمایل مختلفی می یابد و تصویر و الگوی ذهنی آن با تطور این تصویر بیرونی ادامه می یابد. در بسیاری از موارد محققان برای کارکرد نگهبانی آن ها دلیلی جز قرارگیری آن ها در درگاه ها بیان نمی کنند. اما مسئله این است که آیا هر نقشی که در درگاه قرار می گرفته است به عنوان نگهبان آن مکان بوده ...

سرزمین کهن ایران دارای اماکن مقدس بسیاری است که این مکان ها غیر از ارتباط با ادیان کنونی، مرتبط با ادیان کهن بوده اند. ایرانیان در طول تاریخ به عناصر طبیعی و حیات بخش احترام گذاشته و معابدی به آنان اختصاص می دادند. کلیسای سنت استپانوس که در گذشته یکی از معابد بزرگ ایران بوده دارای سنگ نگاره هایی با نقوش نمادین، برخی ویژگی های معماری، طبیعت و نیز تاریخ خاص منطقه ی جلفای ارس که گویای این پیشینه ا...

یکی از منابع مهم شناخت تاریخ هر دوره، مهرها و اثر مهرهای برجای مانده از آن دوره است و این نکته مخصوصاً درباره دوره ساسانی که آثار مکتوب اندکی از آن به ما رسیده است، صدق می کند. پیشرفت هنر مهرسازی در دوره ساسانیان نشانگر اهمیت مهر و کاربردهای مختلف آن بویژه در مکاتبات و مراسلات اداری و تجاری است. تعداد فراوان و کیفیت های متفاوت مهرها در شاهنشاهی ساسانی بیانگر این نکته است که اشخاص بسیار و مقام ها...

حکومت پارت به عنوان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین تمدن های ایران در دوران تاریخی مطرح است. با وجود وسعت و اهمیت زیاد این دوره تاریخی اطلاعاتی که از آن به خصوص در زمینه معماری مذهبی وجود دارد اندک است. هرچند کاوش های علمی باستان شناسی در دوران اخیر برخی از ناشناخته های فرهنگ و هنر دوره پارت را بازگو و روشن نموده، هنوز راهی طولانی باقی مانده است. در پژوهش حاضر سعی شده است تا حد امکان اطلاعات موجو...

مقالة حاضر معرفی و قرائت گورنوشته ای نو یافته از منطقة بخنگ کازرون است. این گورنوشته از کتیبه های یادبودی اواخر دورة ساسانی و آغاز دورة اسلامی است. تاکنون تعداد بسیار زیادی گورنوشته در این منطقه یافت شده است. این کتیبه ها هم به لحاظ مسائل کتیبه نگاری و هم به سبب اطلاعاتی که دربارة نوع تدفین به دست می دهند حائز اهمیت اند. خط این نوع کتیبه ها پهلوی کتابی است. این کتیبه شکسته شده است و به طور اتفا...

آیا با مطالعه نقوش پارچه در دوره ساسانی، به عنوان نمونه ای از حیات هنری این دوره، می-توان رابطه ای منطقی بین هنر نساجی این دوره و باورها و عقاید موجود و غالب آن زمان ملاحظه کرد؟ چگونگی این رابطه پرسشی است که در این پایان نامه سعی شده به آن پاسخ داده شود. با مطالعه بر روی اوضاع اجتماعی، سیاسی، مذهبی و اقتصادی و هنری دوره ساسانی اوضاع کلی فرهنگی آن دوره تا حدودی روشن می گردد و تا حدی این امکان ف...

سردۀ علف هفت­بند با 29 گونه در ایران گروهی از  گیاهان یکساله و چند ساله را در زیستگاه ­های مختلف تشکیل می­دهد. p. aviculareتشکیل گونه­ ای پیچیده را داده که تفکیک آن از گونه­های p. arenastrum, p. patulum  بسیار دشوار است. در این تحقیق تلاش شده است تا با بررسی­­های دانه­ های گرده­، سطح فندقه ­ها، بشرۀ پوشانندۀ گلپوش و برگ، صفات افتراقی برای گونه­ها فراهم آید. درمجموع 33 جمعیت از 6 گونۀ یک­سالۀ عل...

این مقاله با توجه به آثار مکتوب و تصویری باقی مانده از هنر ساسانی و سغدی که در زمان امپراتوری ساسانی در دوره هایی زیرمجموعه این پادشاهی بوده است ـ به بررسی تأثیرات هنر ساسانی بر دیوارنگاره های سغدی می پردازد؛ جامعه آماری مورد بررسی 3 نمونه از نقش -برجسته ها و نقاشی دیواری های ساسانی و 6 نمونه از نقاشی دیواری های سغدی می باشد. روش تحقیق، توصیف و تحلیل نگاره ها ست و هدف بازشناسی تأثیرات نگاره های...