گستردگی و عظمت واقعه عاشورا و برجستگی شخصیت های این مقطع از تاریخ، به ویژه سلسله جنبان این حادثه با شکوه، حسین بن علی(ع)، موجب می شود در تشریح حوادث و وقایع عاشورا از سطح فراتر رویم و در باطن و روح اعمال و اقوال این بزرگان اندیشه کنیم. یکی از دیدگاه هایی که می شود از طریق آن این حادثه را واکاوی کرد، دیدگاه عرفانی است. در پرتو این نگاه، بسیاری از اعمال، اقوال و حوادثْ رنگ و معنایی دیگر به خود می ...

در این تحقیق، سور? کهف به عنوان یکی از پر رمز و راز ترین سوره ها و به تبع آن مملو از نمادهای عرفانی مورد بررسی قرار گرفته است. برای این کار، تفاسیر سه داستان اصلی سوره یعنی داستان اصحاب کهف، موسی و خضر و ذوالقرنین از جهت نمادهای صوفیانه (سیر و سلوک عملی) مورد تحلیل قرار گرفته است. علاوه براین، پیشینه این داستا ن ها از این حیث که اهل کتاب در شأن نزول این سور? نقش داشته اند، ذکر شده است و در مجمو...

شاعرانِ عارف برای بیان مفاهیم عمیق عرفانی و عاطفیِ خود به ناچار با بالابردن ظرفیت زبانی دست به هنجارگریزی و استفاده از نماد می زنند، که از جمله آن می توان به نمادهای حیوانی اشاره کرد. در این پایان نامه به نشانه شناسی نمادهای حیوانی در غزلیات شمس پرداخته شده است. نشانه شناسی مطالعه نظامند نشانه ها به جهت دریافت لایه های گوناگون فکری شاعر یا نویسنده است. با بررسی این علم در نمادهای حیوانیِ غزلیات شم...

هدف از این  پژوهش بحث و بررسی  محتوای غزل های بیدل در راستای شخصیت واقعی او است. بیدل عاشق وارسته و عارفی از دنیا بریده است  که دیوان غزلیات  او در بر دارنده ی اصطلاحات و نمادهای عرفانی است. غزل های بیدل چون غزل های حافظ، سرشار از مفهوم عشق حقیقی است. همچنین در این جستار، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، در مورد چگونگی نمود عشق حقیقی، عرفان  و کاربرد ابهام های هنری، به عنوان ویژگی های بنیادین ...

نظامی یکی از چهره های برجسته نماد پردازی در ادبیات فارسی است، که شاخص ترین و ارزشمندترین اثرش از نظر کاربرد رمز، بعد از مخزن الأسرار-که یک اثرکاملاً رمزی است-، هفت پیکر می باشد. او توانسته است، داستان های زیبایی را از جوهر خیال و حقیقت برگیرد و در قالب شعر، تندیس های الوان هفت پیکر را جان بخشد. این مسئله نه تنها بیانگر هنرمندی و طبع لطیف و ذوق سرشار این شاعر است، بلکه از بینش عرفانی و جهان شمول ...

عطّار، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم، صاحب چند مثنوی ارزشمند عرفانی است. او منظومه هایش رابرای خواص نسروده و به هنر نیاراسته، بلکه داستانهایش را به رمز و هدفی آراسته است که وی را در ردیف شاعران سمبولیست قرار می دهد. شاعر عارف رمزی را در پایه و اصل داستانهایش نهاده واز بازیگران صحنه ها به عنوان رمز و نماد بهره برده است که حالات و حرکاتش بیانگر اصل و رمز اوست. این نوشته به اختصار در پی بررسی جنبه های ر...

چکیده نماد از منظر علوم بلاغی، کلمه، عبارت یا جمله ای است که علاوه بر معنای ظاهری، طیف معنایی گسترده ای را به خواننده القا کند. نمادپردازی، بهترین شیوه برای بیان اندیشه های غامض عرفانی و انعکاس غیرمستقیم افکار و عقاید یک شاعر است. بررسی نمادهای اشعار عرفانی، هم گره گشای ابهام حاکم بر آن هاست و هم راهی برای ورود به عالم اندیشه و هنرِ شاعر. در این پژوهش، نمادهای موجود در شعر "شاه نعمت الله ولی"، ...

در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت‌‌ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در غزلیات شمس داشته‌‌اند، پرداخته‌‌ایم. البته علاوه بر شخصیت‌‌ها و نمادهای اسطوره‌‌ای ملی، شخصیت‌‌های اسطوره‌‌ای دینی و عرفانی نیز که مولانا آن‌‌ها را در جهت بیان مفاهیم عرفانی آورده، مورد بررسی قرار گرفته‌‌اند. عناصر، موجودات و شخصیت‌‌های مورد بررسی در این مقاله عبارتند از رستم، زال، کیقباد، سهراب، ا...

نماد هر تصویر و گفتاری است که علاوه بر معنای صریح دارای معنای کنایی و پنهان است. نماد در بین متصوفه و عرفا کاربردی وسیع داشته است و در آثار مختلف آنها به ویژه تفاسیر عرفانی همچون تفسیر القرآن الکریم منسوب به ابن عربی به کار رفته است. در این تفسیر نمونه­های فراوانی از نماد انگاری واژگان قرآن، ارائه تفسیر نمادین از مفاهیم قرآنی و داستانهای قرآنی مانند داستان حضرت مریم وحضرت عیسی( ع) و تطبیق آیات ...

در این پژوهش، با تکیه بر نظریات یونگ در زمینۀ ناخودآگاه جمعی و در چارچوب مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به مقایسۀ نمادهای خورشید و پرواز در اسطورۀ ایکاروس و اشعار عرفانی عطار پرداخته شده است تا چگونگی استفاده از این نمادها برای بیان مفاهیم پیچیده‌ای همچون فنا و جاودانگی در دو فرهنگ متفاوت معلوم شود. مقایسۀ نمادهای خورشید و پرواز در نسخه‌های مختلف اسطورۀ ایکاروس در شعر شاعران انگلیسی و اشعار عرفان...