معماری هنری است که در اثر تکامل تجربیات استادان دوره های مختلف تاریخ همواره غنی تر شده است. آثار معماری بناها در شهرهای تاریخی ایران که متناسب با اوضاع اقلیمی، فرهنگی و بومی آن مناطق، صورت های متنوع و بدیعی را به خود گرفته اند، بهترین نوع این مدعا هستند. بافت قدیم دزفول نیز در این زمره قرار دارد. عنصر اصلی مصالح ساختمانی کالبد قدیمی این شهر آجر است. استفاده از آجر در این بافت منحصر به جداره ها ...

در معماری دوران اسلامی، معمار، همیشه سعی کرده است که به نحوی فضای داخلی و خارجی را به طرق مختلف تزئین نماید. یکی از این تزئینات، آجرکاری است که در معماری دورة ایلخانی ـ قبل و بعد از آن ـ رواج داشته و به دو صورت بوده است. در این دوره، آجرهایی مورد استفاده بوده (پیش بر) که قبل از پختن به آن فرم می داده اند و بسیار با محاسبه ساخته می شده است و چون تیشه خور نبوده اند فواصلی بین آنها ایجاد می شده و ...

در معماری دوران اسلامی، معمار، همیشه سعی کرده‌است که به نحوی فضای داخلی و خارجی را به طرق مختلف تزئین نماید. یکی از این تزئینات، آجرکاری است که در معماری دورة ایلخانی ـ قبل و بعد از آن ـ رواج داشته و به دو صورت بوده‌است. در این دوره، آجرهایی مورد استفاده بوده (پیش بر) که قبل از پختن به آن فرم می‌داده‌اند و بسیار با محاسبه ساخته می‌شده است و چون تیشه‌خور نبوده‌اند فواصلی بین آنها ایجاد می‌شده‌ و...

شهر تاریخی دره­شهر در جنوب غرب استان ایلام واقع شده است که تاریخ ساخت آن به قرن دوم هجری برمی­گردد. از مهم‌ترین یافته­های باستان‌شناسی این شهر تزیینات گچبری آن است که به‌لحاظ زیبایی بصری، ترکیب‌بندی نقوش و کاربرد نقوش گیاهی و هندسی از نمونه­های کم‌نظیر این هنر در صدر اسلام به حساب می‌آیند. این گچبری­ها پلی ارتباطی در انتقال دستاوردهای هنری دوران ساسانی به دوران اسلامی به‌شمار می‌روند. هدف این م...

از هنر گچبری قرون پنجم تا هشتم هجری قمری در خراسان بزرگ، آثار نفیسی چون آرایه‌های گچی رباط شرف (سلجوقی) و مسجد جامع فریومد (سلجوقی، خوارزمشاهی، ایلخانی) باقی مانده است که در نوع خود کم‌نظیر هستند. شباهت‌ها و تفاوت‌های آرایه‌های این دو بنا در خراسان بزرگ همواره مورد توجه متخصصان امر بوده است، اما تا به امروز به نتیجه‌ای درخور دست نیافته‌اند. بدین سبب هدف این پژوهش مقایسه آرایه‌های گچی این دو بنا...

قرون هفتم تا نهم هجری قمری از دوره های مهم تاریخ هنر ایران است که در آن بسیاری از هنرها به پشتوانه دوران قبل از خود (سلجوقیان و خوارزمشاهیان) دستخوش تحولات چشمگیری شده اند. یکی از هنرهایی که در این دوره بسیار مورد توجه بوده، هنر گچبری است که آثار بسیار زیادی از آن به جای مانده است. استفاده از گچ در تزئینات معماری این قرون به سرحد کمال رسیده و با برجستگی بیشتر و طرح های پیچیده تر اجراء شده است. ...

آدمیان برای برقراری ارتباط با یکدیگر و محیط پیرامون از راه­های گوناگون استفاده می­کنند، یکی از این راه­ها استفاده از حواس بینایی است. مکتب روانشناسی گشتالت در زمینه ادراک بصری بسیار تأثیرگذار است چرا که دستگاه عصبی انسان ساده­ترین طرح در هر وضعیت را بر می­گزیند و این امر در هندسه نقوش آجری نیز قابل مشاهده است و تحلیل آن می­تواند ساختار بصری نقوش آجرکاری را آشکار سازد. در واقع رویکرد گشتالت راهک...

چکیده آرایه های گچی از آذین های وابسته به هنر معماری است که از دیر زمان هم پای ساخت بنا بکار می رفته است. تزیین تنگ بری نیز گونه ای از آذین های گچی است که در دوران صفویه رواج و تکامل یافت. این آذین افزون بر جنبه زیباشناسانه، کارکردهای دیگری نیز داشته و این نشان از تدبیر هنرمند ایرانی دارد که در کنار زیبایی به کاربری نیز می-اندیشیده است. این پژوهش، وجوه مشترک نقوش بکار رفته در تنگ بری های چین...

خوون­چینی، نوعی آجرکاری تزئینی برجسته است که با استفاده از قطعات آجر با ضخامت یکسان و اندازه­های مختلف بر سطح نمای ساختمان اجرا می­شود. این نوع تزئین­های­ آجری در معماری ابنیه تاریخی استان خوزستان و به­ویژه در بافت قدیم دزفول، در سردر ورودی­ها و بخش­هایی از بدنه­های حیاط داخلی خانه­های تاریخی به کار رفته­اند. سایه ایجاد شده متاثر از برجستگی و فرورفتگی آجرها، به ویژه در تابستان، سطح قابل ملاحظه­...

هنر گچبری، از هنرهای تزئینی معماری بناهای ایران است که از دیرباز زینت بخش بسیاری از کاخ ها و بناهای قبل از اسلام بوده است. از نقوش ناب در گچبری ایرانی می توان به نقوش گیاهی اشاره کرد. که در کاخ های ساسانی نمونه های متنوعی از آن به چشم می خورد. این نقوش در گچبری ها، نقوش چکیده نگاری شده ای از طبیعت اند و اشکال متنوعی را در بر می گیرند که عبارتند از نقوش: نخل، انگور، انار، گل نیلوفر آبی و گل چند ...